« زراعت به زبان ساده »     

16) « زراعـت شبدر » :

 

1) شبدر ايراني :

--- اين نوع شبدر از نظر چراي دام ها و تهيّه علوفه مرتعي بسيار اهميّت دارد.

شبدر ايراني گياهي يكساله پائيزه است كه در اواخر زمستان تا اوايل بهار به توليد علوفه مي پردازد وليكن رشد اصلي آن در طي زمستان و به حالت خوابيده است.

بذور آن را در پائيز مي كارند كه رشد كند خود را بحالت خوابيده آغاز مي كند وليكن با شروع بهار به سرعت رشد مناسبي دست مي يابد. زندگي اين گياه در سراسر بهار و اوايل تابستان ادامه مي يابد سپس توليد بذر مي كند و به رشدش خاتمه مي دهد.

ارتفاع شبدر ايراني 70-30 سانتيمتر است.

گل هايش زرشكي يا ارغواني هستند.

شبدر ايراني علاقمند خاك هاي مرطوب و سنگين با خاصيت اسيدي است.

اين گياه با وجود پائيزه بودن داراي مقاومت زيادي به سرماي زمستان ها نيست.

كاشت بهاره شبدر ايراني موجب كندي رشد و عدم توليد بذور كافي مي گردد.

مقدار بذر لازم براي كاشت حدود  8-4 كيلوگرم در هكتار است.

چرانيدن اين گياه بويژه در صبحگاهان موجب بروز نفخ در دام ها مي شود.

شبدر ايراني به توليد 25-10 تن در هكتار علوفه تازه معادل 5-2 تن علوفه خشك (با ضريب تبديل 5 به 1) و 400-100 كيلوگرم بذر در هكتار مي پردازد.

 

2) شبدر مصري (برسيم) :

--- شبدر مصري گياهي يكساله و بهاره با ريشه هاي عميق است.

طول ساقه هاي هوايي آن تا يك متر مي رسد.

اين گياه در نواحي خوزستان تا 5 چين در سال محصول مي دهد.

كاشت مخلوط شبدر مصري با غلات به توليد محصول مطلوبي از نظر كميت و كيفيت منتهي مي گردد.

اين گياه نيازمند آب كافي و گرماي مناسب است.

خاك مناسب براي رشد شبدر برسيم بايد از انواع سبك باشد .

شبدر برسيم يا مصري خاك هاي اسيدي و مرطوب را نمي پسندد.

بهترين شرايط براي كاشت شبدر مصري را خاك هاي سبك يا نيمه سبك با اقليم مرطوب و نسبتاً گرم مي دانند.

قدرت پنجه زني مناسب و رشد و نمو كافي بعد از هر چين جزو خصوصيات اين گياه علوفه اي بشمار مي آيند.

اين گياه به 150 كيلوگرم كود فسفاته ، 80-50 كيلوگرم كود پتاسه و 50 كيلوگرم كود اوره در هكتار بصورت قبل از كاشت نيازمند است.

شبدر مصري را نبايد در اوايل بهار كه هوا نسبتاً خنك است ، كشت نمود لذا اندكي تأخير در كاشت بهاره آن ضروري است.

 

3) شبدر سفيد :

شبدر سفيد گياهي چندساله با ريشه هاي عميق به طول تا 50 سانتيمتر و ساقه هاي خزنده اي كه از محل تماس با خاك مرطوب توليد مي شود.

اين گياه در بسياري از مناطق رشد مي نمايد و توقع بسيار كمي دارد.

شبدر سفيد به نور فراوان نياز دارد وليكن مي توان آنرا حتي در خاك هاي رسي نيز كشت نمود.

زراعت مخلوط شبدرسفيد با غلات بسيار مناسب است.

كاشت آن در چراگاه ها مطلوب مي باشد امّا گوسفندان تمايل چنداني به خوردن آن ندارند.

اين گياه شهد زيادي در گل هايش توليد مي كند لذا براي زنبورداري مطلوب است.

بهترين شرايط رشد شبدرسفيد در اقليم مرطوب ، سرد و خاك هاي اسيدي برخوردار از آهك و فسفر كافي مي باشد.

اصولاً شبدرسفيد را در بهار مي كارند ولي امكان كاشت پائيزه نيز در مناطق معتدل وجود دارد.

مقدار بذر مورد نياز آن حدود 10-2 كيلوگرم در هكتار است.

 

4) شبدر قرمز :

--- شبدر قرمز گياهي دائمي است ولي اغلب بصورت دوساله زراعت مي گردد.

موارد استفاده از آن شامل : علوفه سبز ، علوفه خشك و چرانيدن مي باشند.

كاشت مخلوط شبدرقرمز با غلات بسيار مناسب است.

اين گياه را مي توان در پائيز و بهار كشت نمود.

مقدار بذر آن 10-5 كيلوگرم در هكتار توسط بذركار و يا 15-10 كيلوگرم در هكتار بصورت دستپاش است.

ارتفاع شبدر قرمز حدود 50-10 سانتيمتر و برگ هايش پوشيده از كُرك هستند.

رنگ گل هايش ارغواني است.

اين گياه داراي بذور تخم مرغي شكل به رنگ زرد درون نيامكي دوكي شكل مي باشد.

 

 

تهيّه و تدوين :

اسماعيل پوركاظم : مربي مركز آموزش كشاورزي گيلان