مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی

" چمن های ورزشی " ؛

"Sport sods"

 

 

 

گردآوری و تدوین :

اسماعیل پورکاظم ؛ کارشناس ارشد زراعت ،

مدرّس دانشگاه جامع علمی کاربردی گیلان

 

 

 

 

 

گونه ها و واریته های گراس چمنی :

1) برموداگراس (Bermudagrass) :

گیاه "برموداگراس" نسبت به خشکی و لگد شدن (عبورومرور) متحمل است امّا در شرایط سایه به خوبی رشد نمی کند. از واریته های مختلف "برموداگراس" می توان برای تهیّه چمن فضای سبز (lawn) ، زمین های گلف (golf courses) و میادین ورزشی (athletic fields) بهره گرفت.

بسیاری از ارقام هیبرید و اصلاح شدۀ "برموداگراس" در قیاس با سایر انواع گراس های چمنی از برگ های لطیف تری برخوردارند. آنها قاعدتاً به مراقبت و نگهداری بیشتری از جمله : موورزدن مکرر و کوددهی بیشتر نیازمندند.

معروف ترین واریته های "برموداگراس" عبارتند از :

Baby ، Celebration ، CT-2 ، Common ، GN-1 ، Grimes EXP ، Quickstand ، Tifgreen ، Tifway ، Tifsport و Tifton 10 (1).

 

2) بوفالوگراس (Buffalo grass) :

واریته "بوفالوگراس" حتی در مناطقی با نزولات آسمانی کمتر از 25 اینچ نیز سازگاری دارد. باید توجّه داشت که کاشت "بوفالوگراس" در شرایط پُر باران و یا فراوانی آبیاری ممکن است در معرض افزایش تهاجم سایر گراس ها و علف های هرز واقع شود. این واریته بهترین وضعیت رشد را در شرایط آفتابگیر ظاهر می سازد.

مهمترین ارقام "بوفالوگراس" عبارتند از :

Density ، Prairie ، Prestige و 609 (1).

 

3) سنتیپدگراس (Centipede grass) :

واریته "سنتیپدگراس" دارای رشد نسبتاً کند و برگ های خشبی است ولیکن خواهان رشد در شرایط کاملاً آفتابگیر می باشد. این واریته شرایط خشکی طولانی و لگدکوب شدن زیاد را متحمل نیست. واریته مزبور خواهان موورزنی مکرر و کود اندک است.

مهمترین ارقام "سنتیپدگراس" عبارتند از :

Common و TifBlair (1).

 

4) سنت آگوستین گراس (St. Augustine grass) :

"سنت آگوستین گراس" از جمله گراس های چمنی فصل گرم است که بیشترین تحمّل را نسبت به شرایط سایه بروز می دهد. از گراس مزبور برای تدارک چمن تابستان بهره می برند زیرا در اثر سرمای زمستانه از بین می رود. این واریته نسبت به "برموداگراس" و "زوسیاگراس" به وقوع خشکی طولانی مدت حساس تر است امّا در صورت انجام آبیاری کافی می تواند به خوبی رشد کند گواینکه نیازمند مراقبتی در حد کم تا متوسط است.

مهمترین ارقام "سنت آگوستین گراس" عبارتند از :

Amerishade ، Captiva ، Delmar ، Floratam ، Palmetto ، Raleigh ، Sapphire و Seville(1).   

 

5) زوسیاگراس (Zoysia grass) :

"زوسیاگراس" با شرایط اقلیمی مشابه "برموداگراس" سازگاری دارد. این واریته نسبت به خشکی متحمل می باشد ولیکن رنگ آن در شرایط خشکی طولانی به قهوه ای متمایل می گردد. واریته مزبور تحمل متوسطی نسبت به شرایط سایه دارد و لگدکوب شدن را نسبتاً متحمل است.

نوع ژاپنی آن با نام علمی "Zoysia japonica" دارای بافت متوسط و خواهان مراقبت متوسط می باشد. 

نوع "Zoysia matrella" نیز که دارای بافت نرمی است، خواهان موورزدن مکرر و توانایی تحمل بیشتری نسبت به شرایط سایه می باشد.

مهمترین ارقام "زوسیا ژاپونیکا" عبارتند از :

Carrizo ، Crowne ، EL Toro ، Empire ، GN-Z ، Jamur ، Meyer و Palisades .

مهمترین ارقام "زوسیا ماتریلا" عبارتند از :

Cavalier ، Diamond ، Royal ، Y-2 ، Zeon ، Zorro و Emerald (1).

 

ساختار زمین های ورزشی :

ساختار زمین های ورزشی (field construct) از اهمیت زیادی برخوردار است لذا توصیه می شود که قبل از اقدام به طراحی و تدارک زمین های ورزشی به مطالعات مبسوطی در مورد شرایط اقلیمی (آب و هوا، نوع خاک، شرایط توپوگرافی و موقعیت) محل اقدام نمایند (5).

 

هزینه ایجاد زمین های ورزشی نیز از مباحث قابل توجه در تدارک الزامات آن می باشد که بستگی به عوامل زیر دارد :

1) اندازه زمین چمن ورزشی (field size)

2) موقعیت جغرافیائی (geographic location)

3) هزینه های کارگری (labor costs)

4) مقدار کار لازم برای آماده سازی سایت (site work required)

5) سیستم آبیاری (irrigation system)

6) تعداد تقریبی مسابقات هر فصل (number of games) (5).

 

هزینه هر فوت مربع چمن ورزشی در ایالات متحده آمریکا حدوداً 25/5-5/2 دلار است (5).

 

"جدول1) موضوعات و اقدامات مهمّی که در راستای احداث زمین های چمن ورزشی ضرورت می یابند عبارتند از (5) :

 

 

 

 

آماده سازی بستر کاشت چمن :

چمن ها بیشترین بقاء و ماندگاری را زمانی بروز می دهند که بستر کشت بذور آنها را به خوبی آماده گردانند و کاشت بذورشان در زمانی انجام پذیرد که خاک از رطوبت کافی و مناسب برخوردار باشد (1).

 

نصب و استقرار چمن های آماده :

چمن های آماده در حقیقت نوعی کالای سریع الفساد محسوب می شوند لذا نصب آنها باید لغایت 36 ساعت پس از برداشت انجام پذیرد. برای این منظور ابتدا بستر چمن را بلافاصله قبل از نصب با ریک سبکی تیمار می دهند سپس اولین ردیف از نوار چمن های آماده را در راستای طویل ترین قطر زمین ورزشی استقرار می بخشند آنگاه فواصل اطراف ردیف اصلی را با قطعات کوچکتری از چمن های آماده می پوشانند.

لایه های چمن آماده را در کنار همدیگر به گونه ای محکم سازید که اندکی ایجاد چروک گردد سپس اجازه دهید تا اندکی خشک شوند و آماده ریشه دوانی در پی آبیاری آتی گردند.

سعی کنید تا حداقل فشردگی خاک در حین نصب چمن های آماده حاصل آید و از جمله مسیر حرکت چرخ های دستگاه حمل یا فرغون ها را با تخته سه لائی پوشش دهید.

لایه های چمن را بر سطح خاک به خوبی بچسبانید و هوای زیر آنها را خارج سازید تا به شکلی یکنواخت در تماس با خاک قرار گیرند و بتوانند به خوبی ریشه بدوانند.

سطح چمن ها را متعاقب نصب آنها آبیاری نمائید، به گونه ای که تا عمق 4 اینچ کاملاً مرطوب گردد. سطح زیر چمن را در چند نقطه بررسی نمائید، تا از صحت و یکنواختی آبیاری اطمینان حاصل شود (1).

 

مراقبت از چمن های ورزشی تازه :

برای تشویق لایه های چمن تازه نصب به ریشه دوانی باید هر 3-2 روز یکبار به آبیاری اقدام ورزید. این کار را همچنین با بررسی مکرر سطح زیر چمن انجام دهید. باید توجه داشت، چمن هایی که در طی فصل سرما به حالت دورمانسی می باشند، غالباً نیاز کمتری به آبیاری دارند زیرا ریشه دوانی آنها تا آغاز بهار به تعویق می افتد.

در مناطق گرم که دمای هوا بیش از 80 درجه فارنهایت می باشد، لازم است که آبیاری چمن های تازه نصب شده را هر روز تداوم بخشند تا در ریشه دوانی آنها تعجیل به عمل آید. البته پس از ریشه دوانی چمن ها باید بر عمق آبیاری افزوده شود زیرا این موضوع باعث می گردد که بر عمق ریشه های چمن افزوده شود و بدینطریق تحمل بیشتری در برابر خشکی بروز دهند.

موورزنی چمن ها را پس از وثوق ریشه دهی عمیق آنها آغاز می کنند و متعاقباً از تعداد آبیاری ها می کاهند. هر چه بر تعداد موورزنی ها افزوده شود و همچنین خاک بستر درزمان موورزدن از خشکی و استحکام کافی برخوردار نباشد، باعث می شود تا بر آثار مخرب عبور چرخ های موور افزوده گردد(1).

                                                                                                                 

مدیران چمن های شهری و ورزشی :

مدیریت گراس های چمنی به عنوان یک حرفه نیازمند برخورداری از مهارت های ویژه ای است تا بتوانند پاسخگوی نیازهای مراجعین و متقاضیان در ارتباط با چمن های خانگی یا ورزشی باشند. چنین افرادی مسئول حفظ و آماده سازی زمین های چمن ورزشی برای ورزش هایی چون : فوتبال معمولی (سوکر) ، فوتبال آمریکائی (راگبی) ، سافت بال ، گلف ، چمن پارک ها و فضاهای سبز محسوب می شوند.

مدیران چمن ها باید در زمینه های : گیاهان چمنی، خاک ها، عملیات آبیاری، کنترل آفات، بودجه بندی منابع، مدیریت پرسنل و دیپلماسی دارای آگاهی و دانش مناسبی باشند.

در ایالات متحده آمریکا حدود 800 مرکز آموزشی برای تربیت نیروهای متخصص جهت تولید و نگهداری چمن ها احداث شده اند که دوره های آموزش تخصصی (curriculum) را در قالب شیوه های : تئوری ، آزمایشگاهی و کارآموزی (انترنی) ارائه می دهند.

متوسط حقوق سالانه مدیران چمن های ورزشی در ایالات متحده آمریکا حدود 35-28 هزار دلار است که گاهاً تا 80 هزار دلار نیز بالغ می گردد.

تخمین زده می شود که سالانه بیش از 17 میلیارد دلار برای چمن های : ورزشی ، پارکها ، فضای سبز و خانگی ایالات متحده آمریکا توسط : دولت ، مؤسسات خصوصی و مردم هزینه می گردد (2).    

 

مدیریت زمین های ورزشی :

زمین های چمن ورزشی (athletic field، sport turf، sport sod، sport lawn) که به خوبی مدیریت می گردند، از جذابیت خاصی برخوردارند و در برابر پوشاندن سطح شان با صفحات محافظتی مقاوم تر هستند.

بیشترین ارقام گراس های چمنی که برای پوشش سبز زمین های ورزشی در ایالت "جورجیا" بکار می روند، را انواع : "Tifway" موسوم به "Tifton 419" و "Tifway II hybrid" متعلق به واریته "برموداگراس" (bermudagrass) تشکیل می دهند، که تفاوت ظاهری اندکی نسبت به همدیگر دارند.  

از "برموداگراس" معمولی غالباً در زمین های ورزشی فاقد سیستم آبیاری و عدم برخوردار از خدمات مراقبتی کافی استفاده می کنند. به هر حال آن تعداد از زمین های ورزشی که دارای لایه سطحی شنی و زهکشی درونی هستند، نسبت به زمین های دارای بافت سیلت-رسی با سهولت بیشتری نگهداری می شوند.

باید توجّه داشت که ارتفاع نقطه میانی زمین فوتبال نسبت به لبه های زمین باید برای خاک های شنی به میزان 12 اینچ و برای خاک های رسی به میزان 18 اینچ بلندتر باشد. شیب زمین برای ورزش بیسبال نیز باید به اندازه 1 درصد از وسط زمین به سمت لبه ها تنظیم شود تا بدینگونه لبه ها حدود 8 اینچ پائین تر از وسط زمین قرار گیرند (3).

 

زمین های ورزشی که به خوبی مراقبت و نگهداری گردند، یقیناً می توانند در برابر استفاده های مداوم نیز تاب آورند. اصولاً میزان مراقبت از چمن زمین های ورزشی بستگی به عملیات زیر دارد :

1) موورزدن (mowing)

2) کوددهی (fertilization)

3) آبیاری (irrigation)

4) زیروروکردن (cultivation)

5) کنترل علف های هرز (weed control)

6) ترمیم بعد از هر مسابقه (post game repair)

7) کنترل بهره وری از زمین (controlling field use)

8) کنترل آفات (pests control)

9) کنترل بیماری ها (diseases control) (3).

 

مدیریت چمن های ورزشی از موارد زیر تأثیر می پذیرد :

1) شرایط اقلیمی (climate)

2) نوع خاک (soil type)

3) نوع استفاده (nature of use)

4) دفعات استفاده (volume of use) (6). 

 

تقویم مدیریت سالانه چمن ها در استرالیا به شرح زیر تنظیم گردیده است :

1) ژانویه :

1-1) با کندن حفره ای کوچک به برررسی عمق ریشه دهی چمن و وضعیت نفوذ آب در زمین بپردازید.

1-2) استفاده از کودهای مکمل مایع می تواند در سلامتی چمن مؤثر باشد.

1-3) دفعات آبیاری چمن را در نظر داشته باشید (6).

 

2) فوریه :

2-1) آبیاری چمن را از یاد نبرید.

2-2) موورزدن چمن را طبق روال معمول انجام دهید (6).

 

3) مارس :

3-1) آبیاری مورد لزوم را انجام دهید (6).

 

4) آوریل :

4-1) آبیاری را به موقع اجرا نمائید.

4-2) در صورتی که هوادهی لایه سطحی چمن ورزشی در طی دسامبر-ژانویه انجام نگرفته باشد، نسبت به اجرای آن با توجه به تعطیلی مدارس اقدام نمائید.

4-3) آنالیز خاک را صورت دهید.

4-4) کودهای لازم و مناسب را با تجه به آزمایش خاک بکار گیرید.

4-5) نسبت به بازسازی بخش های آسیب دیده ای چون : جلو دروازه ها و اطراف نیمکت ذخیره ها همّت گمارید (6).

 

5) مه :

5-1) علف های هرز پهن برگ احتمالاً باعث بروز مشکلاتی خواهند شد لذا پس از ارزیابی نوع مشکلات موجود به استفاده از علفکش های مناسب اقدام ورزید.

5-2) در صورت هجوم آفات به سمپاشی بپردازید ولیکن احتیاطات لازم از جمله سمپاشی در ساعات خلوت روزانه را رعایت کنید (6).

 

6) ژوئن :

6-1) چمن ها در این زمان غالباً در دوره دورمانسی بسر می برند لذا بهتر است از فرصت استفاده نمائید و به خط کشی زمین های چمن ورزشی مبادرت ورزید (6).

 

7) جولای :

7-1) نسبت به تعمیر و نگهداری ابزارها و ماشین آلات مربوطه اقدام کنید.

7-2) لزوم تعمیر چارچوب ها و تور دروازه های فوتبال را بررسی نمائید (6).

 

8) آگوست :

8-1) سیستم آبیاری (لوله ها، آبفشان ها، پمپ ها و ...) محوطه چمن را بررسی کنید و عیوب احتمالی آنها را رفع کنید (6).

 

9) سپتامبر :

9-1) آزمایش خاک را انجام دهید و هیچگاه به حدثیات اکتفا ننمائید.

9-2) نیازهای کودی چمن را بر طرف سازید (6).

 

10) اکتبر :

10-1) نسبت به هوادهی لایه سطحی چمن ورزشی اقدام کنید.

10-2) خاکپاشی را با مخلوط : گچ، شن و مواد آلی پوسیده انجام دهید.

10-3) چمن های آسیب دیده را بازسازی (re-seed) نمائید (6).

 

11) نوامبر :

11-1) آبیاری کافی را مطابق با نیاز آبی چمن و ظرفیت نفوذ آب در خاک انجام دهید.

11-2) موورزدن را بطور مرتب و در ساعات اولیه روز اجرا نمائید.

11-3) موورزدن را در زمانی انجام دهید که خاک دارای رطوبت کافی باشد تا آسیبی به چمن ها وارد نگردد و قابلیت ترمیم سریع بوجود آید (6).

 

12) دسامبر :

12-1) در صورتی که سطح چمن دچار فشردگی شده است، نسبت به هوادهی آن همّت گمارید.

12-2) برای ترمیم سریعتر چمن ها می توانید آنها را بعد از هر مسابقه با صفحات مناسب پوشش (top dress) دهید (6).

 

موورزدن چمن ورزشی :

موورزدن صحیح چمن های ورزشی باعث افزایش عمق ریشه ها ، متراکم شدن نوساقه ها و یکنواختی رشد سبزینگی آنها می شود.

موورزدن منظم چمن ها را فقط بر اساس رشدشان تا ارتفاع معین انجام ندهید. برای ارقام هیبرید "برموداگراس" نظیر : "Tifway" و "Tifway II" می توانید چمن ها را از ارتفاع 1-75/0 اینچی و برای "برموداگراس" معمولی از ارتفاع 2-5/1 اینچی موور بزنید.

اولین موورزدن بهاره چمن ها باید از ارتفاع کمتری انجام پذیرد بطوریکه مورزدن از نصف ارتفاع نهایی آنها بسیار مطلوب می نماید. در اثر موورزدن بهاره بر تراکم چمن ها افزوده می شود و اجازه می دهد تا موورزدن های تابستانه از ارتفاع بالاتری اجرا گردد.

باید دقت داشت که هیچگاه نباید ضمن موورزدن ها بیش از 75/0 طول برگ های چمن را حذف شوند. این موضوع بدین معنی است که موورزدن در طی تابستان ها باید هفته ای 2 دفعه صورت گیرد.

موورزدن چمن ها از ارتفاع بلندتر گواینکه در دفعات کمتری انجام می شود امّا باعث تولید چمن های ضعیف تر و کم کیفیت تر خواهد شد.

همچنین موورزدن های متعدد (clipping) باعث بوجود آمدن کپه های کوچکی (clump) بر سطح زمین های ورزشی می گردند، که باید به موقع متلاشی و پراکنده گردند و یا برچیده شوند (3).

موورهای گردونه ای (reel mowers) بهترین وضعیت قطع چمن را برای انواع "برموداگراس" بوجود می آورند. در استفاده از موورهای گردونه ای و موورهای چرخشی (rotary mowers) باید توجّه داشت که تیغه هایشان همواره تیز و برنده باشند (3).

 

کوددهی چمن ورزشی :

کاربرد کودها به مقدار کافی و زمان مناسب از اهمیّت بسیاری در مراقبت از چمن ها برخوردار است. به هر حال باید توجّه داشت که کوددهی چمن باید متعاقب آزمایش خاک برای معیارهای زیر انجام پذیرد :

الف) ازت

ب ) فسفر

پ ) پتاسیم

ت ) PH (3).

 

در مواردی که امکان آزمایش خاک زمین های ورزشی وجود ندارد، باید حدوداً در نظر داشت که اغلب گراس های چمنی مناسب ترین رشد را با کاربرد ترکیبات کودی 3:1:2 یا 4:1:2  ظاهر می سازند. دقت گردد که بسیاری از گراس های چمنی (turfgrass) نیازمند 7-3 پوند نیتروژن خالص برای 1000 فوت مربع در سال هستند. نیتروژن را می توان ماهانه به میزان 1 پوند برای 1000 فوت مربع طی فصل رشد بکار گرفت (3).

 

"جدول2) کاربرد کودهای مرکب در چمن های ورزشی (3):"

 

 

 

بهترین شیوه کوددهی چمن ها آن است که از کودهای کامل حاوی NPK طی اوایل بهار یعنی زمانی که سبزشدن مجدد (green up) آغاز می گردد  و کوددهی بعدی را در حدود 4-2 هفته قبل از اولین یخبندان انجام دهند. توصیه شده است که در فاصله دو کوددهی کامل نیز به کود ازته سَرَک جهت افزایش ویگوریته چمن ها اقدام گردد. ملاحظه شود که هر چه دفعات استفاده از زمین ورزشی بیشتر باشد، لزوماً به کودهای ازته بیشتری برای ترمیم چمن نیاز خواهد بود (3).

 

آبیاری چمن ورزشی :

مدیریت چمن های ورزشی بدون طراحی برنامۀ صحیح آبیاری بسیار دشوار است. آبیاری باید برای تأمین نیاز آبی چمن ها و در ترمیم کمبود نزولات آسمانی صورت پذیرد. آبیاری بهتر است در مقادیر کم و در دفعات بیشتر انجام گیرد. "دور آبیاری" (duration) یعنی فاصله بین دو آبیاری پی در پی بستگی به عوامل محیطی و محدودیت های سیستم آبیاری دارد. محققین بهترین زمان آبیاری چمن ها را قبل از بروز پژمردگی (wilt) می دانند. اغلب گراس های چمنی در زمان تنش خشکی به رنگ سبز تیره یا سبز متمایل به آبی کدر در می آیند و برگ هایشان ابتدا تا خورده و سپس به دور رگبرگ اصلی می پیچند. بنابراین آغاز آبیاری چمن ها زمانی می دانند که بروز علائم مذکور عینیت یابند (3).

  

آبیاری باید به گونه ای باشد که زمین چمن را تا عمق 8-6 اینچی مرطوب سازد. این موضوع برای زمین های چمنی که دارای بافت متوسطی هستند، معمولاً طی ماههای تابستان با 1 اینچ آب در هفته اجرا می شود. آبیاری های سبک مکرر موجب تولید سیستم ریشه ای ضعیف و کم عمق می شود و به شکل گیری لایه ای از بقایای آلی (thatch) سطحی منجر می گردد (3).

 

مناسب ترین ساعات روزانه برای آبیاری چمن ها را قبل از طلوع آفتاب دانسته اند زیرا کمترین میزان دما و وزش باد وجود دارند، بعلاوه کمترین تلفات آب در اثر تبخیر حادث می گردد. آبیاری شبانه از کارآیی بیشتری نسبت به آبیاری روزانه برخوردار است. آبیاری چمن در فاصله شکل گیری شبنم صبحگاهی تا خشک شدن آنها می تواند از معضل افزایش بروز بیماریها جلوگیری نماید. آبیاری زمین چمن ورزشی در فاصله 48-24 ساعت قبل از مسابقات می تواند به کاهش فشردگی خاک کمک نماید (3).

 

شکل گیری رواناب در بسیاری از خاک های دارای بافت ریز و نرم قبل از اشباع شدن خاک تا عمق مناسب امکانپذیر می گردد. زمانیکه رواناب ایجاد می شود، بهتر است آبیاری را متوقف سازند و به مدت 2-1 ساعت اجازه بدهند تا آب های قبلی به داخل خاک نفوذ یابند سپس آبیاری را مجدداً آغاز کنند. این روند گاهاً ممکن است چندین دفعه تا پایان هر آبیاری تکرار گردد (3).

 

بسیاری از متخصصین چمن ورزشی بر استفاده از سیستم "آبیاری قطره ای زیرسطحی" (subsurface drip irrigation) اصرار می ورزند.  آنها اهداف زیر را برای این روش بر می شمارند :

1) اطمینان از سلامتی ورزشکاران

2) حفظ و بهبود کیفیت چمن ورزشی

3) افزایش کارآیی آبیاری از طریق توزیع یکنواخت

4) حذف دخالت نیروی انسانی در روند آبیاری

5) امکان آبیاری در شرایط مختلف اقلیمی نظیر گرمای شدید و وزش باد (4).

 

معضلاتی که برای سیستم "آبیاری قطره ای زیرسطحی" عنوان می گردند عبارتند از :

1) هزینه زیاد

2) نیاز به تکنولوژی جدید

3) انسداد قطره چکان ها (روزنه ها)

4) بروز عدم یکنواختی چمن ورزشی در بسترهای شنی و سیلتی

5) عدم یکنواختی آبیاری در بافت های متفاوت خاک (شنی، سیلتی و رسی) (4).

 

زیروروکردن چمن ورزشی :

زیروروکردن لایه سطحی چمن معمولاً شامل موارد زیر می باشند:

الف) هوادهی (aeration)

ب ) موورزدن عمودی (vertical mowing)

پ ) خاکپاشی سطح چمن (top dressing) (3).

 

رفت و آمدهایی که در زمین چمن ورزشی صورت می پذیرند، نهایتاً به شکل گیری یک لایه متراکم سطحی به ضخامت 3-2 اینچ می انجامد. بدین ترتیب حجم تخلخل کاهش می یابد و حرکت آب به کندی صورت می پذیرد لذا به مرور باعث تنک شدن چمن ها می شود.

باید توجه گردد که همواره قسمت هایی چون : دایره میانی زمین های فوتبال، اطراف نیمکت ذخیره ها، دهانه دروازه های فوتبال و قسمت لوزی شکل زمین بیسبال بیش از سایر بخش ها در معرض فشردگی خاک و تنک شدن چمن ورزشی قرار دارند. زمین های چمن دارای بستر شنی نیز بویژه اگر مرتباً در شرایط مرطوب استفاده شوند، در معرض فشردگی خاک قرار می گیرند (3).

 

هوادهی خاک سطحی چمن کاری ها (aeration، coring) با استفاده از چنگک های توخالی (hollow tines) می تواند موجب خلاصی از فشردگی خاک سطحی آنها شود و به مرور به ریشه دهی عمیق و بهبود کیفیت چمن ها بینجامد.

هوادهی لایه سطحی زمین های چمن ورزشی از اهمیت وافری برخوردار است درحالیکه غالباً در اجرای آن غفلت ورزیده می شود. در عملیات هوادهی همچنین می توان از ماشین هایی بهره گرفت که قادرند حدود 1-75/0 اینچ از لایه فشرده 4-3 اینچی  سطحی را بردارند سپس لایه تازه ای را جایگزین سازند.

تعداد دفعات هوادهی عموماً به بافت خاک و فراوانی کاربری زمین ورزشی دارد (3).

 

زمین های ورزشی در شرایط زیر به هوادهی بیشتری نیازمندند :

1) خاک های دارای بافت ریز

2) استفاده های مکرر

3) استفاده در وضعیت مرطوب (3).

 

بر اساس یک قاعده کلی باید فاصله بین حفره های هوادهی در حدود 3-2 اینچ باشد لذا ضرورت می یابد که سه دفعه عبور با دستگاه های هوادهی (aerators) از 3 مسیر مختلف انجام پذیرد.

اصولاً زمین های ورزشی را حداقل 2 دفعه در سال هوادهی می کنند. اولین هوادهی در بهار بلافاصله قبل از کوددهی انجام می پذیرد ولیکن دومین هوادهی در اواسط تابستان صورت می گیرد.

در مواردیکه سطح زمین ورزشی از خاک فشرده و یا خاک سنگین تشکیل یافته است، توصیه می گردد که هوادهی را در طی فصل رشد و بطور ماهانه به اجرا در آورند.

شیارهایی که در اثر عملیات هوادهی ایجاد می شوند، بزودی خشک می گردند لذا آنها باید بلافاصله با استفاده از صفحات کششی دارای دندانه های استیل قابل انعطاف (flexible steel drag mat) به خوبی در سطح چمن پخش شوند. دستگاه مذکور با تیغه هایی به عرض 5/0-25/0 اینچ می تواند خاک را به ذرات کوچک تبدیل سازد (3).

 

هوادهی خاک چمن ورزشی باید زمانی انجام پذیرد که شرایط ظرفیت زراعی یا FC (field capacity) حاکم باشد. وضعیت ظرفیت زراعی معمولاً 24-8 ساعت پس از وقوع بارندگی، آبیاری و یا حذف لایه سطحی خاک بوجود می آید. در صورتی که رطوبت خاک در وضعیت کم یا زیاد باشد آنگاه به سادگی نمی توان لایه فشرده سطحی را هوادار نمود. البته برخی ابزارها نظیر چنگک های توپر (solid tines) یا تیغه های پهن (blades) در مواقعی که رطوبت خاک در کمتر از ظرفیت زراعی قرار دارد، غالباً مؤثر هستند.

بطور کلی هوادهی چمن ورزشی را زمانی انجام می دهند که سبزینگی آن در وضعیت رشد فعال قرار داشته و تحت هیچگونه شرایط تنش نباشد (3).

 

خاکپاشی سطح چمن ورزشی :

خاکپاشی سطح چمن (topdressing) عبارت از افزایش لایه نازکی از خاک مناسب بر سطح چمن ورزشی است.

بخاطر داشته باشید، همواره بخش هایی از چمن ورزشگاه ها که تحت استفاده مداوم قرار می گیرند، به مرور دچار زوال خواهند شد.

خاکپاشی را که برای تشویق چمن به ترمیم شدن است، معمولاً به ضخامت 1/8 اینچ انجام می دهند. برای این منظور نیازمند 4/10 فوت مکعب یا 4/0 یارد مکعب برای هر 1000 فوت مربع از زمین چمن می باشد که متعاقباً باید کاملاً به صورت صاف و هموار در آید (3).

 

"جدول3) مقدار خاک مصرفی برای پاشش سطحی چمن ورزشی (3):"

 

 

 

خاکپاشی می تواند از زیان های لایه سطحی بقایای آلی (thatch) بکاهد. محققین بهترین زمان برای خاکپاشی را پس از کوددهی و در طی دوران رشد فعال دانسته اند. خاکپاشی مکرر و سبک نسبت به خاکپاشی سنگین و دراز مدت ارجحیّت دارد. خاک مورد استفاده در خاکپاشی باید مشابه خاک بستر چمن ورزشی باشد و بتوان آنرا با دستگاه صفحه ای قابل انعطاف به راحتی در داخل چمن ها پخش نمود (3).

 

موورزدن عمودی چمن ورزشی :

موورزدن عمودی فقط در مواردی ضرورت می یابد که لایه بقایای مواد آلی در سطح زمین ورزشی فزونی یافته و ضخیم تر از 5/0 اینچ گردیده باشد.

بخش های تنک و بدون چمن را نباید تحت تیمار موور عمودی قرار داد، مگر اینکه قبلاً بذرپاشی مجدد (reseeding) یا بذرپاشی ترمیمی (overseeding) انجام پذیرفته و گیاه چمنی در وضعیت رشد فعال قرار داشته باشد (3). 

 

بخش های فرسوده چمن ورزشی :

زمین های چمن فوتبال معمولاً در اواخر پائیز و اوایل بهار در اثر تکرر استفاده و کندی رشد گیاه "برموداگراس" دچار معضل فرسودگی و سائیدگی شدید (high wear area) می گردند. بدیهی است که برخورداری زمین های ورزشی از ساختارهای مناسب در چنین مواقعی حائز اهمیت است (3).

 

تکنیک هایی که در اینگونه موارد استفاده می شوند، عبارتند از :

الف) ساختار زمین ورزشی را به گونه ای ترتیب می دهند که حواشی آنرا بتوان به میزان 3-2 یارد (هر یارد معادل 4/91 سانتیمتر) در تمامی مسیرها حرکت داد. این موضوع باعث می شود که میزان آسیبی که از رفت و آمدهای مکرر "خط نگهدار" (linesman) وقوع می یابد، به حداقل کاهش یابد.

ب ) با جابجایی محل دروازه ها از میزان رفت و آمدهای منطقه ای می کاهند.      

پ ) از دیگر تکنیک هایی که در اینگونه شرایط بکار می رود، اینکه اقدام به کاربرد مقادیر بیشتری از کودها در اواخر فصل رشد می نمایند. این موضوع باعث می شود که رشد اواخر پائیز و اوایل بهار در حد مناسبی انجام پذیرد.

ت ) برای افزایش مقاومت چمن ها نسبت به پایمال شدن در طی ماههای پائیز نیز آنها را از ارتفاع بالاتری نسبت به ماههای تابستان (بالاتر از 5/0 اینچ) موور می زنند (3).

 

مدیریت استفاده از زمین های چمن ورزشی :

میزان استفاده از زمین های چمن ورزشی (field use) در مبحث مدیریت اینگونه اراضی حائز اهمیت است زیرا حتی در زمین های چمنی که از بالاترین سطوح نگهداری بهره مندند، نیز باید محدودیتی در تعدد استفاده از چمن های ورزشی قائل گردید، تا میزان صدمه بر آنان بیش از حد تحمل تزاید نیابد (3).

 

مواردی که از معضلات مدیریتی چمن های ورزشی می کاهند عبارتند از :

1) در طی مدت زمانی که زمین ورزشی مرطوب است، باید تحت حداقل استفاده قرار گیرد.

2) منطقه ای که به ورزش اختصاص می یابد، باید به صورت چرخشی تغییر یابد تا چمن فرصت کافی برای ترمیم داشته باشد.

3) به هر طریق از ایجاد رفت و آمد شدید در یک منطقه خاص اجتناب ورزید و یا آن را کاهش دهید.

4) مناطقی که تحت کاشت مجدد یا کشت ترمیمی بذور چمن قرار گرفته اند، تا توسعه کامل چمن نباید مورد استفاده قرار گیرند.

5) به چمن ها قبل از استفاده ورزشی در بهار اجازه دهید تا از حالت دورمانسی زمستانه خارج شوند(3).

 

کنترل علف های هرز چمن ورزشی :

هر چه بر تعداد استفاده از چمن های ورزشی در طی برهه های زمانی کوتاه افزوده گردد، بر امکان صدمه دیدگی گراس های چمنی اضافه می شود و نتیجتاً در معرض رشد علف های هرز قرار می گیرند. این موضوع معضلی جدی برای اینگونه زمین های ورزشی محسوب می شود.

برای کنترل علف های هرز چمن ها غالباً از علفکش ها (herbicides) استفاده می کنند. البته کنترل موفقیّت آمیز علف های هرز بستگی به شناخت دقیق علف های مشکل ساز دارد تا بدین ترتیب مناسب ترین علفکش ها را انتخاب نمایند و در زمان مناسبی از سال بکار ببرند.

اصولاً هوای خنک فصل پائیز و زمستان موجب کاهش روند رشد چمن های ورزشی می شود لذا امکان ترمیم صدمات ناشی از لگدمال شدن بویژه در منطقه دایره میانی، دهانه دروازه ها و اطراف نیمکت ذخیره ها در زمین های چمن فوتبال وجود ندارد.

چمن هایی که در دوره های دورمانسی ونیمه دورمانسی قرار دارند، از کمترین توانایی رقابت با علف های هرز برخوردارند بنابراین با هجوم علف های هرز یکساله در تابستان آینده مواجه خواهند شد.

تراکم علف های هرز زمستانۀ مهاجم در چمن های ورزشی می تواند رشد چمن "برموداگراس" را در اوایل بهار به شدت محدود سازد. چمن های ورزشی در چنین مواقعی تضعیف می گردند لذا پس از مرگ علف های هرز زمستانه با هجوم علف های هرز یکساله تابستانه نظیر : علف خرچنگ (crabgrass) و ایلیوسین (goosegrass) بویژه در بخش های بدون چمن مواجه خواهند بود (3).

 

مهمترین علفکش هایی که برای کنترل علف های هرز یکساله زمستانه در چمن "برموداگراس" بکار می روند تا از بذردهی آنها طی ماههای خنک سال جلوگیری به عمل آورند عبارتند از :

1) "آترازین" با نام تجارتی "آتراکس"

2) "سیمازین" با نام های تجارتی "پرنسیپ" و "وین استار"

3) "متریبیوزین" با نام علمی "سنکور چمن" (3).

 

علفکش های مذکور می توانند کنترل خوب تا عالی را بر گیاهان هرز زیر بوجود آورند :

1) "بلوگراس یکساله"  (annual bluegrass)

2) گندمک (common chickweed)

3) "علف خاردار چمن" (lawn burweed)

4) یکساله های زمستان (annual winter weed) (3).

 

هر 3 علفکش مزبور دارای فعالیت های قبل از سبزشدن (pre-emergence) و بعد از سبزشدن (post-emergence) بر علف های هرز یکساله زمستانه هستند گواینکه "متریبیوزین" دارای کوتاهترین دوره فعالیت قبل از سبزشدن است.

قابلیت استفاده قبل و پس از سبزشدن به اینگونه علفکش ها امکان می دهد تا در یک دوره زمانی طولانی تری از نوامبر تا فوریه بکار روند (3).

 

همواره توصیه شده است که از علفکش های : آترازین ، سیمازین یا "متریبیوزین" پس از آخرین مسابقه فصل استفاده شود. در مواردی که از آترازین یا سیمازین به میزان یک پوند ماده مؤثره در ایکر طی نوامبر و مجدداً در اوایل فوریه استفاده شود آنگاه بنحو پایداری به کنترل عالی علف های هرز چمن ها منتهی خواهد شد.

محققین توصیه کرده اند که برای برقراری حداکثر مراقبت از چمن های ورزشی از علفکش آترازین فقط بر "برموداگراس" در حال دورمانسی استفاده گردد.

علفکش "پرونامید" (کِرب) که دارای فعالیت های قبل و بعد از سبزشدن است، می تواند بر : بلوگراس یکساله، سیزاب (corn speedwell) و گندمک معمولی مؤثر باشد. البته باید توجه داشت که آنرا در بخش هایی از زمین چمن ورزشی که به تازگی تحت بذرپاشی ترمیمی (overseeded) با "برموداگراس" قرار گرفته اند، بکار نبرند (3).  

 

برای کنترل علف های هرز پهن برگ زمستانه می توان یکی از علفکش های ذیل را در تلفیق با علفکش های باریک برگ کُش استفاده نمود :

"توفوردی" ، MCPP ، دایکمبا  و "توفوردی پی" .

علفکش های مزبور می توانند علاوه بر پهن برگ های یکساله به کنترل علف های هرز پهن برگ چندساله ای نظیر : بارهنگ (plantain) و سیر وحشی (wild garlic) نیز نائل آیند (3).

 

علفکش ها را بهتر است در روزهای گرم و آفتابی بکار ببرند.

دو دفعه کاربرد متوالی علفکش ها با فاصله 21-14 روز می تواند بر کنترل بسیاری از علف های هرز چن ها موفق گردند.

علف هرز سیر وحشی را در بخش هایی از زمین چمن ورزشی که تحت بذرپاشی ترمیمی قرار نگرفته اند، می توان با علفکش "امازاکوئین" (اِمیج) کنترل نمود (3).

 

علف های هرز خانواده گراس ها بیشترین مشکلات مبتلابه را در چمن "برموداگراس" طی فصل تابستان موجب می گردند. از انواع گراس های هرز یکساله می توان به : علف خرچنگ و ایلیوسین

و همچنین از گراس های هرز چندساله به : "علف دالیس" (dallisgrass) و بندواش خشکی زی (bahiagrass) اشاره داشت (3).   

 

علفکش های قبل از سبزشدن می توانند کنترل بسیار خوبی بر گراس های یکساله ایجاد نمایند درحالیکه قادر به کنترل گراس های هرز چندسالۀ استقرار یافته نمی باشند.

در مواردی که بخش هایی از زمین چمن ورزشی در اثر اجرای برنامه های ورزشی طی فصول پائیز یا زمستان به شدت آسیب دیده اند، توصیه می گردد که فقط از علفکش های حاوی "اکسادیازون" نظیر اسامی تجارتی "رونستار" و "ریگال استار" بهره گیرند زیرا علفکش "اکسادیازون" بر خلاف دیگر علفکش ها از ریشه دهی گره های استولن "برموداگراس" جلوگیری به عمل می آورد. از فرمولاسیون "رنستار" می توان در زمان شاخه دهی (sprigging) گیاه "برموداگراس" نیز استفاده کرد (3).

 

در صورتیکه از بذور "برموداگراس" معمولی برای تدارک چمن ورزشی سود می جویند، نباید از علفکش های قبل از سبزشدن بهره گیرند زیرا بقایای کاربرد بهاره آنها می تواند از استقرار گیاهچه های حاصل از بذور "برموداگراس" معمولی جلوگیری کند.

برای کنترل علف های هرز چمن زمین های ورزشی بویژه در بخش های ترمیمی آنها توصیه شده است که ترجیحاً از علفکش های پس از سبزشدن سود جویند آنچنانکه علفکش های MSMA و DSMA به خوبی می توانند موجب کنترل گراس های یکساله و چندساله شوند.

برای کنترل گراس های هرزی که در چمن های ورزشی رشد نموده اند، معمولاً به 3-2 دفعه بکارگیری علفکش های مذکور با فواصل 10-5 روز نیاز می باشد.

در صورتیکه گراس های چندساله 4-3 روز پس از دومین سمپاشی به بروز نشانه هایی از ترمیم شدن پرداختند، بهتر است سومین کاربرد را 10-7 روز پس از دومین سمپاشی انجام دهند.

در مواقعی که چمن های "برموداگراس" در مرحله شاخه دهی باشند، توصیه می گردد که پاشش علفکش ها را تا پایان ریشه دهی شاخه های جدید و آغاز رشد فعال به تأخیر اندازند.

پاشیدن محلول علفکش های MSMA و DSMA ممکن است تا حدودی رنگ چمن ها را زائل گرداند و آنها را به زردی متمایل سازد ولیکن این موضوع موقتی خواهد بود و رنگ اصلی چمن ها حدوداً 3-1 هفته پس از سمپاشی به حالت عادی بر خواهد گشت (3).

 

علف هرز "ایلیوسین" نسبت به علف خرچنگ در مقابل علفکش های MSMA و DSMA دارای حساسیت کمتری است.

مخلوطی از علفکش های "متروبیوزین" (سنکور به مقدار 125/0 پوند ماده مؤثره در ایکر + MSMA به میزان 2 پوند ماده مؤثره در ایکر) می تواند کنترل مناسبی برابر علف هرز ایلیوسین در چمن ها بوجود آورد.

برای کنترل ایلیوسین های استقرار یافته باید از دو دفعه سمپاشی با فواصل 10-7 روز استفاده کرد.

حضور بقایای علفکش "متروبیوزین" در خاک می تواند موجب بروز اختلال در ریشه دهی گره های استولن "برموداگراس" شود.

از مخلوط MSMA و "متروبیوزین" نباید در چمن "برموداگراس" در حال شاخه دهی بهره گرفت، مگر اینکه پوشش سبزینگی زمین چمن کامل گردیده باشد (3).

 

هر گاه اویارسلام ها (nutsedge) در طی ماههای تابستان به معضلی برای چمن ها تبدیل شوند، از علفکش های : "اِمازاکوئین" (ایمیج) ، "هالوسولفورون" (مانیج) ، بنتازون" (بازاگران T/o) یا MSMA می توان استفاده نمود.

انتخاب نوع علفکش های مذکور بستگی به نوع اویارسلامی دارد که بر گسترۀ چمن ها غالب هستند. بعنوان مثال : "بنتازون" می تواند اویارسلام های یکساله و اویارسلام زرد را کنترل کند امّا از کنترل اویارسلام ارغوانی عاجز است (3).

 

کاربرد علفکش "اِمازاکوئین" به صورت منفرد و یا در ترکیب با MSMA می تواند به مدت 8-6 هفته باعث کنترل اویارسلام های ارغوانی ، زرد و انواع یکسالۀ آنها گردد.

علفکش "هالوسولفورون" نیز می تواند بر اویارسلام های زرد و ارغوانی مؤثر باشد و ضمناً صدمات کمتری را بر "برموداگراس" تحمیل نماید.

در مواردی که نیازمند کنترل بادوام و طولانی مدت اویارسلام ها هستید، باید از علفکش "هالوسولفورون" در طی 2 مرحله با فواصل 10-6 هفته ای سود جوئید.

کاربرد ماهانه MSMA می تواند سبب ممانعت از رشد بسیاری از اویارسلام ها شود (3).

 

از 3-2 نوع از علفکش های : توفوردی ، MCPP ، دایکمبا و "توفوردی پی" در طی فصل تابستان می توان برای کنترل علف های هرز پهن برگ چمن های ورزشی بهره گرفت.

تحمل گراس های چمنی نسبت به علفکش ها و میزان کنترل علف های هرز زمانی از کیفیت مطلوب برخوردار می شود که سمپاشی علفکش ها را در اواخر بهار تا اوایل تابستان تحت دمای محیطی کمتر از 90 درجه فارنهایت انجام دهند.

چمن های ورزشی غالباً مشکل چندانی از نظر شیوع بیماریها و هجوم آفات گیاهی ندارند (3).  

 

"جدول4) تقویم کنترل سالانه علف های هرز در چمن ورزشی برموداگراس (3):"

 

 

 

نکات مهم کاربرد علفکش ها در چمن های ورزشی عبارتند از :

1) بهتر است از سمپاشی با حجم 4 گالن در ایکر (gpa) سود جوئید.

2) از کاربرد علفکش های پس از سبزشدن در دمای بالاتر از 90 درجه فارنهایت بپرهیزید زیرا اغلب علفکش ها در دماهای بالا به چمن ها آسیب می رسانند.

3) از مصرف علفکش های پس از سبزشدن نظیر : سیمازین و آترازین در زمان رویش بهاره (green up) چمن "برموداگراس" اجتناب ورزید زیرا این کار از این زمان تا یک ماه بعد می تواند باعث خسارت به چمن ورزشی گردد و رویش مجدد آن را به تأخیر اندازد. کاربرد علفکش ها در زمان رویش بهارۀ چمن ها فقط در صورت تهاجم شدید علف های هرز توصیه می شود.

4) فاصله زمانی کاربرد علفکش ها در چمن ها تا ورود مجدد افراد به زمین ورزشی حداقل 24 ساعت تعیین شده است.

5) ادخال علفکش های خاک در زمین می بایست با کمک 5/0 اینچ آبیاری صورت پذیرد. آبیاری می تواند علفکش های گرانوله و قطرات پاششی را به داخل زمین منتقل سازد.

6) کاربرد علفکش ها در طی دوره هایی که کمترین استفاده از زمین چمن ورزشی انجام می گیرد، توصیه می شود.

7) قبل از کاربرد علفکش ها نسبت به مطالعه مطالب برچسب آنها همّت گمارید (3).     

 

 مشخصات و شیوه مدیریت چمن کنتاکی بلوگراس :

مخلوط تجاری کنتاکی بلوگراس (نوعی چچم) با نام "elite Kentucky bluegrass blend" از محبوب ترین بذور برای تهیّه چمن های ورزشی تخصصی بویژه زمین های مختص ورزش های توپی (ball fields) و چمن های کوتاه (fairway) ورزش گُلف است (7).

 

مخلوط تجاری بذور کنتاکی بلوگراس از 2 خصوصیت مهم زیر برخوردارند :

الف) ایجاد پوشش کامل (high wear)

ب ) ترمیم سریع (fast recovery) (7).

 

مخلوط کنتاکی بلوگراس تجارتی مشتمل بر 5 واریته چمن سازگار (compatible) ولی با ویژگی های ژنتیکی متفاوت است که به ظاهری یکنواخت منتهی می شوند. آنها عبارتند از :

1) واریته Princeton 105 :

این واریته جزو انواع متراکم (compact type) و متحمل به عبورو مروری (traffic tolerant) محسوب می شود که در این مخلوط حضور دارند (7).

 

2) واریته Ginney II :

این واریته از انواع اصلاح شدۀ رقم "midnight type" است. سطح فوقانی این نوع چمن دارای ویژگی های استاندارد "برنامه ملی ارزشیابی چمن" یا  NTEP  (National Turfgrass Evalution Program) آمریکا می باشد (7).

 

3) واریته Mystere :

این واریته از ارقام جدید "American type" با کیفیت چمنی بسیار بالا و تولید سبزینگی سریع در بهار است (7).

 

4) واریته Diva :

این واریته از انواع چمن های دارای ظاهر متراکم و فشرده، متحمل به خشکی و حائز استانداردهای NTEP است، که در قیاس با سایر چمن ها به 50 درصد آبیاری کمتر نیاز دارد (7).

 

5) واریته Guinness :

این واریته از ارقام اصلاح شدۀ "Shamrock type" است که دارای : کیفیت چمنی عالی و همچنین جوانه زنی و استقراریابی سریع است. جوانه زنی سریع چمن ها می تواند مانع رشد گراس های یکساله و علف های هرز پهن برگ گردد (7).

 

 مخلوط کنتاکی بلوگراس تجارتی شامل ترکیبی از بذور زیر می باشد :

1) واریته Mystere      30 درصد

2) واریته Diva            30 درصد

3) واریته Ginney        20 درصد

4) واریته Princeton    10 درصد

5) واریته Guinness     10 درصد (7).

 

مخلوط کنتاکی بلوگراس تجارتی از ویژگی های زیر برخوردار می باشد :

1) متحمل به عبور و مرور (traffic tolerant)

2) دوام و پایداری (persistence)

3) سبزشدن سریع در بهار (early spring green-up)

4) حفظ رنگ در پائیز (good fall color retention)

5) مقاوم به سرما (winter hardy)

6) بافت متوسط (medium texture)

7) تحمل مناسب به خشکی (good drought tolerance)

8) ویگوریته خوب گیاهچه ای (high seedling vigor)

9) نیمرخ رشد کوتاه (low growth profile)

10) دیرپائی سالانه (good durability)

11) متحمل به پوشانیدن (high wear tolerance)

12) رنگ سبز تیره (dark green color) (7).

 

نکات زیر در مورد استقراریابی و نگهداری مخلوط کنتاکی بلوگراس تجارتی حائز اهمیت است:

1) مقدار بذر (seed rate) :

1-1) قبل از کاشت بذور کنتاکی بلوگراس بهتر است زمین را بخوبی آماده سازند تا ریشه های چمن بخوبی رشد یابند و گیاه سریعاً مستقر گردد.

1-2) مقدار بذور مورد نیاز کنتاکی بلوگراس برای ایجاد زمین چمن نو در حدود 170-150 پوند در ایکر است.

1-3) مقدار بذور مورد نیاز کنتاکی بلوگراس برای ترمیم چمن های خسارت دیده و تنک در حدود 3-2 پوند برای هر 1000 فوت مربع بر اساس شدت خسارت است (7).

 

2) استقراریابی (establishment) :

2-1) کنتاکی بلوگراس جزو چمن های برگ باریک (turfgrass) چندساله محسوب می شود.

2-2) این واریته حدوداً 3-2 برابر سریع تر از ryegrass جوانه می زند و استقرار می یابد.

2-3) این مخلوط به تولید لایه چمنی ضخیمی در پائیز منجر می شود که می تواند سرمای زمستان را در حالت دورمانسی تحمل نماید.

2-4) بذرپاشی آن را می توان در اواخر پائیز (مناطق معتدل) و یا اوایل بهار (مناطق سرد) انجام داد.

2-5) بذور مزبور را بهتر است قبل از کاشت تحت تیمار شکافتگی (silt seed) قرار داد.

2-6) چمن های تنک را باید زیرورو و هوادار (aerate) نمود.

2-7) بذور جوانه زده را در اوایل بهار در لابلای چمن های تنک می کارند سپس مرتباً چمن ها را موور می زنند و ارتفاع آنها را در کوتاهترین حد حفظ می کنند تا بذور جوانه بزنند و به خوبی رشد نمایند و بدینگونه چمن آسیب دیده را ترمیم نمایند (7).

 

3) حفظ و نگهداری (maintenance) :

3-1) برای جبران صدمات ناشی از تنش خشکی بر چمن کنتاکی بلوگراس بهتر است آنرا با کودهای مناسب نظیر کود greenguard در اواسط آگوست و سپس با کود winterizer در اواخر سپتامبر تقویت نمود.

3-2) برای جبران صدمات ناشی از سرمای زمستان بهتر است چمن ها را با کود greenguard در اوایل مه و سپس در اوایل ژوئن تقویت نمایند.

3-3) با کاربرد کود Quench طی اوایل ژوئن در چمن ها می توان باعث حفظ سلامتی آنها در سراسر تابستان گردید (7).  

 

4) موورزدن (mowing) :

4-1) چمن های ورزشی را در صورتی می توان به بهترین حالت نگهداری نمود که آنها را از ارتفاع کوتاهتر از 3 اینچ موور نزنند. بدین ترتیب هیچگاه نباید بیش از 30 درصد ارتفاع چمن ها را در هر دفعه (بویژه در تابستان) حذف نمود. این ارتفاع می تواند باعث حفظ سلامتی چمن ها گردد و آنها را از تنش تابستانه، بیماریها، حشرات و هجوم علف های هرز مصون دارد.

4-2) برای ایجاد بهترین موفقیت لازم است که ارتفاع چمن ها را از اواسط اکتبر به 2 اینچ کاهش داد تا سلامت آن در پائیز و زمستان حفظ شود و به کمترین سرایت بیماریها در بهار دچار گردد (7).

 

 

 

منابع و مآخذ :

1) Chalmers , David R. & James Mcafee – 2017 – How to select and install sod ; ecological turf tips – Agrilife Extension Service ; Texas A&M System ; http://Agrilifeextension.tamu.edu  

2) Heinz , Louise – 2017 – Sports and urban turfgrass management – North Dakota State University (NDSU) ; www.ndsu.edu

3) Landry , Gil & Tim Murphy – 2017 – Athletic field management – Extension Crop and Soil Sciences  

4) Leinauer , Bernd & Mike Baron – 2017 – Subsurface drip irrigation for sports turf – New Mexico State University

5) McNeal , Chair Abby & et al – 2017 – A guide to synthetic and natural turfgrass for sports fields : selection , construction and maintenance considerations – Sportsturf Managers Assiciation

6) Sawater – 2017 – Sports turf maintenance guide – Government of South Australia ; www.sawater.com.au

7) S. T. A. – 2017 – Sport sod – www.specialtyturfag.com