" پرورش فلفل دلمه ای یا فلفل شیرین 5" ؛ " 5 Sweet or bell peppers growing"
" پرورش فلفل دلمه ای یا فلفل شیرین 5" ؛
" 5 Sweet or bell peppers growing"
گردآوری و تدوین :
اسماعیل پورکاظم ؛ کارشناس ارشد زراعت ،
مدرّس مرکز آموزش کشاورزی گیلان
کنترل علف های هرز مزارع فلفل :
برخی عوامل در روند تولید فلفل ها دارای تأثیرات منفی بارزی هستند که مهمترین آنها عبارتند از :
1) آفات گیاهی (حشرات ، کنه ها)
2) بیماری های گیاهی (قارچ ها ، باکتری ها ، نماتدها ، ویروس ها)
3) علف های هرز (1).
علف های هرز از طرق زیر می توانند باعث کاهش محصولات گیاهی شوند :
1) ایجاد رقابت با بوته های فلفل در جهت کسب رطوبت و عناصر غذائی قابل دسترس
2) میزبانی انواع آفات و بیماری های گیاهی
3) قابلیت تولید آنزیم هایی برای کاهش رشد سایر گیاهان (1).
علف های هرز یکساله (annual weeds) و چند ساله (perennial weeds) زیر می توانند باعث بروز مشکلات عدیده ای برای گیاه زراعی فلفل در تمامی فصل رشد باشند :
1) اَرجی (ragweed)
2) سلمه (lambsquarter)
3) تاج خروس ریشه قرمز (redroot pigweed)
4) گالینسوگا (galinsoga)
5) تاجریزی (nightshade)
6) اویارسلام زرد (yellow nutsedge)
6) اویارسلام ارغوانی (purple nutsedge)
7) گراس های یکساله و چند ساله (grasses)
8) خردل وحشی (mustard)
9) نیلوفر صحرائی یا پیچک وحشی (morning glory)
1) خرفه (purslane) (2،4).
کنترل علف های هرز مزارع قبل از کاشت گیاهان زراعی از جمله فلفل ها حائز اهمیت است. کنترل علف های هرز چند ساله قبل از کاشت فلفل ها را نباید نادیده گرفت و برای نیل به این منظور باید به کاربرد تلفیقی شیوه های زراعی ، مکانیکی ، شیمیایی و در صورت امکان بیولوژیک مبادرت ورزید (2).
مدیریت مؤثر علف های هرز در طی دوره رشد بوته های فلفل در جهت نیل به راندمان محصول رضایت بخش بسیار مهم می باشد زیرا علف های هرز رشد یافته همواره برای دستیابی به : نور ، عناصر غذائی ، آب و فضای رشد با گیاهان زراعی از جمله بوته های فلفل به رقابت می پردازند و در اجرای عملیات کشاورزی ایجاد اختلال می کنند (4).
کارشناسان کشاورزی اذعان داشته اند که مدیریت بهینه مزرعه برای حصول بوته های سالم و قوی فلفل که بتوانند در حداقل زمان به ایجاد کانوپی مطلوب نائل آیند، از بهترین شیوه های کنترل خسارات علف های هرز می باشند (4).
وقوع کاهش عملکرد محصول فلفل ها در اثر رقابت علف های هرز بر لزوم کنترل آنها تأئید می ورزد. بهترین و مؤثرترین روش های کنترل علف های هرز مزارع فلفل باید :
1) موجب نفوذ کافی نور خورشید در کانوپی شود.
2) دمای محیط کانوپی افزایش پذیرد.
3) کنترل رطوبت خاک مطلوب تر گردد (1).
علف های هرز اغلب میزبان بسیاری از آفات و بیماری های گیاهی هستند، که می توانند از میزان عملکرد محصول فلفل بکاهند (4).
گونه های گیاهی جنس فلفل سبز یا "کاپسیکوم" به دلیل رشد کُند نسبت به رقابت علف های هرز بویژه در طی 48-12 روز پس از نشاء شدن بسیار حساسند و هجوم علف های هرز در ضمن این مدت دارای اثرات منفی شدیدی بر میزان عملکرد محصول خواهد بود(1). بررسی ها نشان می دهند که اغماض در کنترل مناسب علف های هرز مزارع فلفل می تواند حداقل 50% از راندمان محصول بکاهد (4).
مهمترین شیوه های کنترل علف های هرز مزارع فلفل عبارتند از :
1) کنترل زراعی (cultural control) :
1-1) بکارگیری تناوب زراعی
1-2) رعایت بهداشت زراعی به منظور کاهش گسترش علف های هرز
1-3) آماده سازی مناسب خزانه
1-4) تهیّه بستر کاشت دروغین (stale seedbed) قبل از کاشت
1-4) ضدعفونی خاک خزانه به روش آفتابدهی یا "سویل سولاریزاسیون" (soil solarization)
1-5) بذور و نشاءهای عاری از علف های هرز
1-6) تولید گیاهچه های نشائی قوی و سالم
1-7) تراکم مطلوب بوته ها
1-8) مالچ بقایای گیاهی
1-9) آبیاری مناسب
10-1) کوددهی مناسب
11-1) مدیریت بهینه آفات و بیماریها (4).
استفاده از مالچ های آلی و مالچ پلاستیک یا "پلاستیکالچر" می تواند برای کنترل علف های هرز مزارع فلفل بسیار مؤثر واقع گردد ولیکن علف های هرزی که از محل حفره های کاشت گیاهچه های فلفل در مالچ پلاستیک سیاه رویش می یابند، در صورت عدم کنترل به موقع بزودی می توانند به معضل بزرگی برای مزرعه تبدیل گردند (2).
کاشت متراکم بوته های فلفل نیز می تواند موجب خفه شدن (smother) علف های هرز یکساله شود(2).
بهم زدن خاک سطحی (shallow cultivation) می تواند ضمن اجتناب از آسیب رسانی به ریشه های گیاه زراعی موجب کنترل علف های هرز مزارع فلفل گردد (2).
2) کنترل مکانیکی (micanical control) :
2-1) آماده سازی مناسب بستر کاشت اصلی
2-2) فوکا زدن کم عمق بین ردیف ها (lighting hoeing)
2-3) وجین دستی (hand pulling)
2-4) کنترل ماشینی یا مکانیکی علف های هرز (mechanical)
2-5) موور زدن علفهای هرز بین ردیف ها (mowing)
2-6) سوزاندن بقایای زراعی و علفهای هرز حواشی مزرعه
2-7) استفاده از مالچ پلاستیک سیاه (4).
3) کنترل شیمیائی (chemical control) :
3-1) ضدعفونی خاک بستر خزانه با مواد شیمیائی تدخینی (fumigant) نظیر : "متیل بروماید" ، "کلروپیکرین" و "متام سدیم" حدوداً یک ماه قبل از کاشت بذور می تواند بسیاری از آفات و بیماری های خاکزی و تا حدودی بذور علف های هرز را نابود سازد.
3-2) بکارگیری علفکش های قبل از کاشت یا علفکش های خاک نظیر : "آلاکلر +EPTC" ، تریفلان و سونالان
3-3) استفاده از علفکش های پس از سبز شدن (علفکش های انتخابی و غیر انتخابی هدایت شده) (4).
"جدول21) علفکش های مصرفی در مزارع فلفل (3):"
|
نام تجارتی |
مصرف (پوند/ایکر) |
ماده مؤثره |
علفهای هرز |
توضیحات |
|
Prefar |
5-6 |
Bensulide |
پهن برگها و گراس ها |
علفکش خاک |
|
Aim |
2 |
Carfentrazone |
کلیه علفهای هرز کوتاهتر از 3 اینچ |
سوزاننده ، قبل از کاشت |
|
Command |
7/2- 7/0 |
Clomazon |
گراس ها و پهن برگهای یکساله |
--- |
|
Chateau |
2/0 |
Flumioxazin |
گراس ها و پهن برگهای یکساله |
علفکش خاک |
|
Reflex |
2-3 |
Fomesafen |
پهن برگها و اویارسلام ها |
سوزاننده ، 7 روز قبل از نشاء |
|
Round up |
5-10 |
Glyphosate |
کلیه گیاهان |
سوزاننده ، قبل از نشاء |
|
Sandea |
03/0 |
Halosulfuron |
کلیه گیاهان |
سوزاننده ، 30 روز قبل از نشاء ، یکبار در سال |
|
Cobra |
1- 5/0 |
Lactofen |
پهن برگها |
سوزاننده ، مصرف هدایت شده برای بین ردیف های کاشت |
|
Dual Magnum |
2- 5/1 |
S-metolachlor |
پهن برگهای یکساله ، گراس ها |
مصرف قبل از نصب پلاستیک ، علفکش خاک |
|
Devrinol |
4- 2 |
Napropamide |
پهن برگهای یکساله |
مصرف قبل از نصب پلاستیک ، علفکش خاک |
|
Goal |
2- 1 |
Oxyfluorfen |
پهن برگها |
علفکش خاک |
|
Gramoxone |
2- 1 |
Paraquat |
کلیه گیاهان |
سوزاننده ، همراه با سورفکتانت |
|
Scythe |
10- 3 % (v/v) |
Pelargonic acid |
پهن برگها و گراس ها |
غیر انتخابی ، سوزاننده |
|
Prowl |
1- 5/0 |
Pendimethalin |
پهن برگها و گراس های یکساله |
برای بین ردیف ها و زیر پلاستیک، علفکش خاک |
|
Treflan |
7/0- 5/0 |
Trifluralin |
گراس ها و پهن برگهای یکساله |
علفکش خاک |
|
Arrow |
3/0- 2/0 |
Clethodim |
گراس ها |
انتخابی، لغایت 20 روز قبل از برداشت |
|
Reglone |
5/0 |
Diquat |
گراس ها و پهن برگها |
سوزاننده، مصرف هدایت شده بین ردیفهای کاشت |
|
League |
2/0- 1/0 |
Imazosulfuron |
پهن برگها و اویارسلام |
کنترل هدایت شده، تماسی |
|
Poast |
7/0- 5/0 |
Sethoxydim |
گراس ها |
عدم کاربرد در شرایط استرس |
هرس کردن بوته های فلفل :
هرس کردن (pruning) بوته های فلفل داربستی امری حیاتی در کسب راندمان محصول فراوان است. بوته های فلفل که در شرایط گلخانه ای پرورش می یابند، معمولاً به شکل دو شاخه ای تربیت می گردند لذا به دلیل شکنندگی ساقه ها و شاخه های طویل و سنگین خواهان حمایت کافی از طریق داربست های سقفی می باشند(1).
اوّلین مرحله تربیت ساقه های فلفل حدوداً یک ماه پس از نشاء گیاهچه ها انجام می پذیرد و این روند بطور هفتگی مبتنی بر سرعت رشد گیاه تا پایان فصل تداوم می یابد. این نوع تربیت بوته ها اجازه نفوذ مطلوب نور را می دهد. در مواردی که نور بیشتری در دسترس باشد، می توان تعداد بیشتری از ساقه های فلفل را حفظ نمود و تربیت کرد ولیکن تعداد ساقه ها هیچگاه نباید از 4 عدد فراتر روند (1).
باید به خاطر داشت که هر عدد میوه فلفل ها توسط دو عدد برگ حمایت می شوند و گل های بعدی در محور برگ های جدیدی که به شکل چنگالی شکل می گیرند، ظاهر می گردند(1).
اوّلین گل هایی که پس از نشاء گیاهچه های فلفل تولید می شوند، معمولاً از طریق هرس حذف می گردند زیرا رشد آنها می تواند در روند رشد آتی گیاه اختلال ایجاد نماید. برای حذف گل های فلفل به کمک نوک انگشتان و یا قیچی مناسب اقدام می شود(1).
هر چه زخم های ناشی از هرس و حذف اندام های گیاهی کوچکتر باشند، سریعتر ترمیم می یابند. بهتر است از مواد ضدعفونی یا گندزدا (disinfectant) برای جلوگیری از گسترش بیماری های گیاهی بر روی محل بریدگی ها سود جُست(1).
در مواردی که بر تعداد ساقه های گیاه فلفل افزوده می شود آنگاه مقدار انرژی واکنش های فتوسنتزی در آنها توزیع و صرف رشد همزمان همگی آنها می گردد لذا میوه دهی کاهش می پذیرد.
باید به خاطر داشت که ساقه دهی بیشتر باعث تولید میوه های بیشتر ولی کوچکتر در انتهای فصل رشد خواهد شد. متقابلاً تعداد ساقه های کمتر به تعداد میوه های کمتر ولی درشت تر منتهی می گردد و فضای کمتری تحت اِشغال گیاهان در می آید (1).
واریته های فلفل دارای رشد فشرده (compact) نیازمند هرس شدن نیستند. آنها غالباً در مزارع معمولی و در فضای باز پرورش می یابند. این قبیل فلفل ها معمولاً به دلیل رشد سبزینگی کم دچار آفتاب سوختگی میوه ها می شوند (1).
بطور کلی بوته های فلفل در قیاس با بسیاری از سبزیجات نسبت به سرمازدگی بسیار حساس هستند لذا کاهش دمای محیط می تواند باعث از دست رفتن جوانه ها و گل های آنها شود و بدین ترتیب صدمات قابل توجهی به عملکرد محصول وارد آید.
برای جلوگیری از سرمازدگی بوته های فلفل که در فضای آزاد کشت گردیده اند، باید محوطه را حدوداً 30 روز قبل از آغاز یخبندان های پائیزه به حالت سرپوشیده (topping) درآورد، تا شرایط مناسب و فرصت کافی برای بلوغ میوه های باقیمانده فراهم آید. در اینگونه مواقع بهتر است ساقه های جوان و جدید بوته های فلفل را قطع نمود تا تمامی مواد فتوسنتزی برای بالغ شدن میوه های موجود صرف شوند (1).
کنترل آفات فلفل ها :
حشرات گوناگونی به عنوان آفت گیاه فلفل محسوب می شوند و از آن تغذیه می کنند امّا شدیدترین خسارات توسط آفاتی انجام می پذیرند، که وفور بیشتری دارند. این موضوع ارتباط مستقیمی با شرایط آب و هوائی هر منطقه دارد لذا با پیشبینی شرایط اقلیمی مناطق مورد نظر می توان از طریق پیش آگاهی به کنترل به موقع آفات اقدام نمود.
البته آفاتی چون : لاروهای پروانه ها (caterpillars) ، مگس سفید (whiteflies) و کنه ها (broad mites) بیشترین خسارات را طی ماههای پائیز بر محصولات گیاهی از جمله فلفل ها وارد می سازند لذا پیشبینی طغیان چنین آفاتی بسیار دشوار است (4).
محلول پاشی به موقع با سموم مؤثر می تواند موجب کنترل خسارات آفات گیاهی بر فلفل ها گردد ولیکن این موضوع نیازمند نظاره گری منظم مزرعه به تعداد 3-2 دفعه در هفته است (4).
کنترل به موقع آفات گیاهی بویژه حشرات ناقل بیماریهای ویروسی از ارزش و اهمیّت بسیار بالائی برخوردار می باشد و هر گونه بی ملاحظگی می تواند زراعت فلفل ها را با ورشکستگی نسبی مواجه سازد (4).
برخی از مهمترین آفات بوته های فلفل عبارتند از :
1) شته ها (Aphids) :
"شته ها" (Aphids) یا "شپش های گیاهی" (plant lice) عبارت از حشراتی کوچک با بدنی نرم می باشند که از بوته های فلفل از زمان گیاهچه ای تا آخرین مراحل رشد تغذیه می کنند.
دسته های کوچک و بزرگ شته ها در بخش های سایۀ برگ ها ، ساقه ها و غنچه ها تجمع می یابند.
انواع بالدار شته ها که فراوانی کمتری نسبت به انواع بدون بال دارند، قادر به پرواز و مهاجرت از یک مزرعه به مزارع مجاور می باشند. آنها بدین طریق موجب گسترش خسارات بویژه بیماری های ویروسی می گردند.
شته های ماده قادر به تولید مثل بدون جفت گیری (mating) با شته های نر هستند، که به "بکرزائی" موسوم است.
وفور شته ها بر روی بوته های فلفل ها معمولاً از اواسط تابستان تا اکتبر وجود دارد و شدت این موضوع از الگوی آب و هوایی هر منطقه پیروی می نماید (2،4).
شته ها می توانند موجب کاهش کیفیت و عدم بازار پسندی میوه های فلفل شیرین گردند زیرا مایعات دفعی و شیرین بدن آنها موسوم به "شبنم عسلی" (honeydew) سبب رشد قارچ دوده (sooty mould) یا "فوماژین" بر سطح برگ ها و میوه های فلفل می شوند و بدین ترتیب مانع رسیدن نور خورشید برای انجام واکنش های فتوسنتزی در گیاه می گردند. چنین بوته هایی معمولاً دچار : پژمردگی ، بازماندگی رشد (stunded) ، بدشکلی (malformed) و پیچش (crinkled) شاخه ها ، برگ ها و میوه ها می گردند. شدت خسارات شته ها با افزایش جمعیت آنها که متأثر از وضعیت آب و هوای منطقه است، فزونی می یابد(2،4).
"شته سبز هلو" با نام علمی "Myzus persicae" از عمده ترین انواع خسارتزای آفت مزبور بر فلفل ها می باشد. شته سبز هلو به رنگ های مختلفی دیده می شود و گیاهان میزبان گوناگونی دارد. آنها به حالت تخم بر بقایای محصولات گیاهی و گیاهان هرز میزبان زمستانگذرانی می کنند (2).
برای کنترل خسارات شته ها باید :
1) با رعایت بهداشت زراعی می توان از سرایت شته ها به گلخانه ها به خوبی جلوگیری نمود و تا حدود زیادی از شدت خسارات آنها به مزارع کاست.
2) کنترل علف های هرز میزبان که در اطراف گلخانه ها می رویند، می تواند در کنترل شته ها مؤثر باشد.
3) با از بین بردن بقایای محصولات زراعی بلافاصله پس از برداشت آنها می توان بسیاری از بیماری ها و آفات گیاهی از جمله شته ها را کنترل نمود.
4) مبارزه شیمیائی بر علیه شته ها با استفاده از سموم شیمیائی مناسب بویژه در اواخر تابستان که شته های بالدار بالغ بر بوته های جوان فلفل ظاهر می شوند و امکان انتقال بیماریهای ویروسی را فراهم می سازند، ضرورت دارد (2،4).
"جدول22) آفتکش های مصرفی در مزارع فلفل (3):"
|
نوع آفت |
نام تجارتی |
مقدار مصرف (پوند/ایکر) |
ماده مؤثره |
توضیحات |
|
شته ها (Aphids) |
Lannate |
5/1- 75/0 |
Methomyl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
Vydate |
2 -1 |
Oxamyl |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Acephate |
1/1 -55/0 |
Acephate |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Dibron |
5/0 |
Naled |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Dimethote |
5/0 – 25/0 |
Dimethote |
بسیار خطرناک برای زنبورها |
|
|
Malathion |
25/1 – 75/0 |
Malathion |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Orthene 97 |
1 -5/0 |
Acephate |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Gladiator |
6/0 -4/0 |
Avermectin |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Pyganic |
5/0 -15/0 |
Pyrethrins |
پاشش کامل سطح محصول |
|
|
Actara |
1/0 -07/0 |
Thiamethoxam |
خطرناک برای زنبورها |
|
|
Admire pro |
4/0 -2/0 |
Imidacloprid |
حداقل 21 روز تا برداشت |
|
|
Assail 70 |
06/0 -02/0 |
Acetamiprid |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Belay |
07/0 -05/0 |
Clothianidin |
عدم اجرای آبیاری بلافاصله پس از سمپاشی |
|
|
Platinum |
3/0 -15/0 |
Thiamethoxam |
حداقل 30 روز تا برداشت |
|
|
Provado |
40/0 -15/0 |
Imidacloprid |
فاصله 5 روز با سایر سمپاشی ها |
|
|
Venon |
12/0 -03/0 |
Dinotefuran |
حداقل 1 روز تا برداشت |
2) طوقه خوارها (Cutworms) :
"طوقه خوارها" می توانند ساقه های گیاهان زراعی را از نزدیکی سطح خاک قطع نمایند. درحالیکه چنین خساراتی به سادگی مشهودند ولیکن یافتن عامل ایجاد کننده آنها نسبتاً دشوار می باشد زیرا اینگونه آفات معمولاً در شب ها هجوم می آورند و ساعات روز را در پناهگاه هائی نظیر پشت برگها و زیر کلوخه ها پنهان می شوند.
اکثر "طوقه خوارها" یا "طوقه بُرها" زمستانگذرانی را به صورت لارو کامل انجام می دهند و وفور آنها در بهار آتی بستگی به تأمین نیازهای غذائی آنان توسط علف های هرز و بقایای زراعت پیشین دارد.
"طوقه بُرها" غالباً به گیاهچه ها (seedlings) آسیب بیشتری می رسانند ولیکن خسارات آنها بر برگ ها و غلاف دانه ها (pods) نیز قابل ملاحظه است (4).
برای کنترل آفات "طوقه خوار" باید :
1) استفاده از آفتکش های مناسب در قالب طعمه مسموم و محلول پاشی به موقع
2) بکارگیری گیاهان خانواده گراس ها در تناوب زراعی (4).
زمانیکه بیش از 5% گیاهچه های نشائی فلفل ها در اثر حمله "طوقه خوارها" نابود شوند آنگاه محلول پاشی با سموم مناسب می تواند از شدت خسارات محصول بکاهد(4).
طعمه پاشی و محلول پاشی مزرعه باید در پایان روز انجام پذیرد تا بر فعالیت شبانه آفات "طوقه خوار" تأثیر بیشتری برجا بگذارد (4).
"کرم های سفید ریشه" (white grubs) از جمله آفات خاکزی هستند که به گیاهچه های فلفل آسیب می رساند امّا محل خسارت آنها برخلاف "طوقه خوارها" اندکی پائین تر از سطح زمین قرار دارد(4).
آفاتی چون : سرخرطومی ها (weevils) ، جیرجیرک ها (crickets) و ملخ ها (grasshoppers) نیز ممکن است به ساقه گیاهچه های فلفل هجوم ببرند و به آنها خسارت وارد سازند ولی غالباً موجب قطع کامل ساقه ها بجز در گیاهچه های کوچک نمی شوند. هجوم اینگونه آفات باعث می شود که بخش بیرونی ساقه ها در اثر تغذیه آنها به شکل کمربندی (girdle) از بین برود و در نتیجه گیاه نسبت به هجوم قارچ های بیماریزا حساس می گردد و به مرور نابود می شود (4).
نمونه آفات "طوقه خوار" فلفل ها عبارت است از :
1) ساقه خوار اروپائی ذرت (European corn borer) :
"ساقه خوار ذرت" و به عبارتی "ساقه خوار اروپائی ذرت" با نام علمی "ostrinia nubilalis" از جمله آفاتی است که گاهاً به مزارع فلفل آسیب می رساند و کنترل آن نسبتاً دشوار است.
لاروهای این آفت به ایجاد تونل در درون میوه های فلفل دلمه ای می پردازند و از آن تغذیه می کنند و بدین طریق باعث : خسارت بر محصول ، زودرسی میوه ها و موجبات نفوذ پاتوژن های عامل پوسیدگی میوه ها (fruit-rot) می شوند. بسیاری از میوه های چنین فلفل هائی در ظاهر هیچگونه علائمی ندارند درحالیکه از داخل به شدت خسارت دیده اند (2).
خسارت ساقه خوار ذرت بر فلفل های بهاره نسبت به فلفل های تابستانه و پائیزه کمتر است. بعلاوه ارقامی از فلفل ها نظیر "Pimento" که فصل رشد طولانی تری دارند، بیش از سایرین در معرض خسارات آن قرار می گیرند.
حشره مادۀ بالغ ساقه خوار ذرت به تخمگذاری در دسته های 35-15 عددی در سطح زیرین برگ ها می پردازد و تخم ها طی 7-5 روز تفریخ می شوند.
تعداد نسل آفت به ارتفاع منطقه از سطح آزاد دریاها بستگی دارد و از 6-2 نسل متغیر است.
لاروها 12-2 ساعت بعد از تفریخ به طرف میوه ها می خزند و در زیر کاسبرگ ها سکنی می گزینند و بدین ترتیب از آسیب دشمنان طبیعی و سموم دفع آفات گیاهی مصون می مانند. لاروها دیواره میوه ها را سوراخ می کنند و از مغز بذور آنها تغذیه می کنند.
میوه های کوچک در اثر خسارت آفت ریزش می یابند ولیکن میوه های بالغ به مرور دچار پوسیدگی می شوند. میوه های خسارت دیده را از طریق مشاهده آسیب دیدگی کاسبرگ ها (calex) و برجا ماندگی فضولات آفت (frass ،fecal debris) در نزدیکی سوراخ ورودی می توان تشخیص داد.
لاروهای آفت قادرند به داخل ساقه ها و شاخه های گیاه فلفل نفوذ نمایند و از آنها تغذیه کنند. سوراخ های ورودی آفت را می توان بر ساقه محوری گیاه مشاهده نمود. متعاقباً ساقه های گیاه فلفل از محل تونل های تغذیه می شکنند (4).
بیشترین خسارت آفت در ضمن سال های خشکسالی وقوع می یابد.
کنترل آفت ساقه خوار ذرت باید تا قبل از ورود لاروها به داخل میوه ها و ساقه ها انجام گیرد زیرا پس از آن تأثیر چندانی نخواهد داشت (4).
احداث مزارع فلفل با فاصله نسبتاً دورتر از مزارع ذرت می تواند از شدت خسارت آفت مذکور بکاهد.
حذف علف های هرز حاشیه مزارع فلفل نیز می تواند از شدت جذب حشرات ماده و تخمریزی (ovipositing) آنان را بر گیاهان زراعی بکاهد.
از بین بردن بقایای گیاهی و شخم مزارع فلفل بلافاصله پس از برداشت آنها در پائیز می تواند موجب از بین رفتن تعداد بسیار زیادی از لاروهای زمستانگذران (overwintering) آفت مزبور گردند (2).
"جدول23) آفتکش های مصرفی در مزارع فلفل (3):"
|
نوع آفت |
نام تجارتی |
مقدار مصرف (پوند/ایکر) |
ماده مؤثره |
توضیحات |
|
لارو پروانه ها (caterpillars) |
Carbaryl |
2 -1 |
Carbaryl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
Lannate |
5/1 -35/0 |
Methomyl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Sevin |
1 -5/0 |
Carbaryl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Lorsban |
3/1 |
Chlorpyrifos |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Orthene |
1 -25/0 |
Acephate |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Ambush |
40/0 -20/0 |
Permethrin |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Asana |
30/0 -20/0 |
Esfenvalerate |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Brigade |
21/0 -07/0 |
Bifenthrin |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Danitol |
3/0 |
Fenpropathrin |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Pounce |
3/0 -2/0 |
Permethrin |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Pyganic |
55/0 -15/0 |
Pyrethrins |
پاشش کامل سطح بوته ها |
|
|
Entrust |
18/0 -06/0 |
Spinosad |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Radiant |
30/0 -15/0 |
Spinetoram |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Crymax |
2 -5/0 |
Bacillus thuringiensis |
استفاده در اوایل دوره لاروی |
|
|
Dipel |
2 -5/0 |
Bacillus thuringiensis |
استفاده در اوایل دوره لاروی |
|
|
Xentari |
2 -5/0 |
Bacillus thuringiensis |
استفاده در اوایل دوره لاروی |
|
|
Biobit |
2 -5/0 |
Bacillus thuringiensis |
استفاده در اوایل دوره لاروی |
2) میوه خوار گوجه فرنگی (Tomato fruitworm) یا خوشه خوار ذرت (Corn earnworm) :
این آفت از بیشترین خسارتزائی بر میوه های فلفل طی ماههای تابستان و پائیز برخوردار است. لاروهای میوه خوار گوجه فرنگی به رنگ های سبز روشن ، قهوه ای تا سیاه دیده می شوند ولیکن بخش زیرین بدن آنان اندکی روشن تر است. آنها در طول بدن دارای نوارهای تیره و روشن هستند. سطح بدن این لاروها دارای پُرزهای ستبری است بطوریکه آن را برخلاف لاروهای پوست صاف سایر پروانه ها تبدیل به لارو خاردار نموده اند.
پروانه های مادۀ بالغ اقدام به گذاشتن تخم ها به صورت منفرد بر منطقه انتهایی بوته ها می کنند. تخم ها طی مدت 5-3 روز تفریخ (hatch) می گردند. این حشره چندین نسل را در طی یک فصل رشد تولید می کند.
لاروها ابتدا از برگ های انتهائی گیاه یعنی محل تخم گذاری و تفریخ تغذیه می کنند امّا متعاقباً به غنچه ها و میوه ها تهاجم می نمایند و هر لارو بدون استراحت تغذیه ای به تباه ساختن چندین میوه می پردازد. حرکت آفت برای پیدا کردن سایر میوه ها باعث می شود که بهتر در معرض دشمنان طبیعی و آفتکش های مصرفی بویژه انواع تماسی قرار گیرد (4).
کنترل آفت "میوه خوار گوجه فرنگی" در مزارع فلفل باید زمانی آغاز گردد که خسارت لااقل به 1% میوه ها انجام پذیرد و یا تخم های آفت به آسانی در ناحیه انتهائی بوته ها مشهود باشد (4).
3) لاروهای شاخدار (hornworms) :
لاروهای شاخدار معمولاً کرم های درشت ، سبز رنگ با خطوط سفید مورّب و دارای پاهای متعدد (caterpillars) هستند. طول آنها از جمله "کرم شاخدار توتون" نهایتاً تا 3 اینچ می رسد. علامت مشخصه آنها وجود یک عدد شاخ باریک در ناحیه عقبی و نزدیک به انتهای بدن است.
کرم های شاخدار منحصراً از شاخه ها و برگ ها تغذیه می کنند و هیچگاه به میوه ها خسارت نمی زنند. خسارت کرم های شاخدار به گیاهان بطوریکه آنها را از برگ ها تهی می سازد، می تواند باعث آفتاب سوختگی میوه های فلفل شود.
کرم های بالغ این آفت اقدام به گذاشتن تخم های منفرد ، کروی شکل و نیمه شفاف در زیر برگ ها می نمایند(4).
محلول پاشی مزرعه فلفل بر علیه لاروهای شاخدار باید بلافاصله پس از مشاهده خسارات آنها بر 4% بوته های فلفل انجام پذیرد، تا از تشدید صدمات احتمالی جلوگیری به عمل آید (4).
4) پروانه حلقه ساز کلم (Cabbage looper) :
پروانه "لارو حلقه ساز کلم" به تخمگذاری منفرد بر روی برگ ها می پردازد، تا لاروها پس از تفریخ تخم ها به تغذیه از گیاه بپردازند. این لاروها بواسطه ایجاد خمیدگی کمر در هنگام راه رفتن به سادگی قابل تشخیص هستند.
ویژگی تخمگذاری پروانه "لارو حلقه ساز کلم" شباهت بسیاری به تخمگذاری "کرم میوه گوجه فرنگی" (tomato fruitworm) یا "هلیوتیس" دارد ولیکن :
4-1) تخم های این آفت اندکی پهن تر و دارای خارهای پشتی ریزتری هستند.
4-2) لاروهای "حلقه ساز کلم" غالباً از برگ ها تغذیه می کنند و کمتر به میوه های فلفل تهاجم می نمایند(4).
بطور کلی خسارت لارو "پروانه حلقه ساز" بر بوته های فلفل قابل اغماض است و گیاه در شرایط مناسب می تواند سریعاً به ترمیم صدمات وارده بپردازد(4).
5) برگخوار چغندر (Beet armyworm) :
برگخوار چغندر یا "کارادرینا" با نام علمی "Spodoptera exigua" را می توان دومین آفت خسارتزای مزارع فلفل دانست. این آفت بیشترین صدمات را در اواخر تابستان تا اوایل پائیز بر مزارع فلفل وارد می سازد. لاروهای سبز رنگ "کارادرینا" با نوار سفید جانبی از برگ ها و میوه های فلفل تغذیه می کنند.
پروانه لارو برگخوار چغندر اقدام به تخمگذاری به صورت دسته ای در زیر برگ ها می نماید. لاروهای سنین 1 و 2 (instar 1,2) آفت در محل تفریخ به تغذیه از برگ های گیاه فلفل می پردازند ولی با آغاز سن 3 به طرف میوه ها حرکت می کنند و با ایجاد تونل در آنها به تغذیه ادامه می دهند (4).
6) کنه ها (mites) :
کنه ها با تغذیه از سطح زیرین برگ ها موجب پیچیدگی آنها می شوند بطوریکه برگ ها به حالت قاشقی در می آیند و پهنک برگ های (lamina) جدید بسیار باریک می گردند. برگ های مبتلا ظاهری برنزه بویژه در سطح زیرین به خود می گیرند و به تدریج ضخیم و شکننده می شوند. سرایت شدید کنه ها موجب مرگ مریستم های انتهائی (apical meristems) خواهد شد. میوه های حاصله نیز به رنگ حنائی با سطحی چوب پنبه ای (corky) و ظاهری بدشکل می باشند (2).
گیاهان هرزی چون تاجریزی به عنوان میزبان کنه ها عمل می کنند لذا باید از سطح مزارع فلفل و حواشی آنها جمع آوری گردند.
محلول پاشی با برخی از حشره کش ها (insecticides) و کنه کش ها (miticides) می تواند به کنترل آفت مزبور کمک نماید (2).
1-6) کنه تارعنکبوتی (Spider mites) :
کنه های گیاهی موجوداتی بسیار ریز و دارای 8 پا هستند. آنها به صورت نقاطی کوچک ، قرمز تا زرد و یا سبز رنگ در سطح زیرین برگ ها حرکت می کنند و برگ ها را در اثر تغذیه به حالت خال های کمرنگ با شبکه ای از تارهای عنکبوتی پوشیده از گرد و غبار در می آورند.
کنه ها معمولاً از سطح زیرین برگ ها تغذیه می کنند. تراکم کنه ها گاهاً تا حدی می رسد که تمامی سطح زیرین برگ ها را می پوشانند.
بیشترین خسارات کنه ها در ماههای گرم و خشک سال وقوع می یابد زیرا شرایط برای زاد و ولد آنها مهیّا می باشد (4).
"جدول24) آفتکش های مصرفی در مزارع فلفل (3):"
|
نوع آفت |
نام تجارتی |
مقدار مصرف (پوند/ایکر) |
ماده مؤثره |
توضیحات |
|
شپشک آردآلود (Mealy bug) |
Courier |
35/0 |
Buprofezin |
حداقل 1 روز قبل از کاشت |
|
کنه ها (Mites) |
Dibrom |
5/0 |
Naled |
حداقل 1 روز قبل از کاشت |
|
Brigade |
22/0 -16/0 |
Bifenthrin |
حداقل 7 روز قبل از کاشت |
|
|
Danitol |
35/0 |
Fenpropathrin |
حداقل 3 روز قبل از کاشت |
|
|
Pyganic |
55/0 -15/0 |
Pyrethrins |
پاشش کامل سطح بوته ها |
|
|
Agri-Mek |
11/0 -05/0 |
Abamectin |
حداقل 7 روز قبل از کاشت |
|
|
Zeal Miticide |
07/0 -06/0 |
Etoxazole |
حداقل 7 روز قبل از کاشت |
|
|
Kanemite |
9/0 |
Acequinocyl |
حداقل 1 روز قبل از کاشت |
|
|
Portal |
1 |
Ferpyroximate |
حداقل 1 روز قبل از کاشت |
|
|
Oberon |
35/0 -21/0 |
Spiromesifen |
حداقل 7 روز قبل از کاشت |
|
|
Acramite |
1 -75/0 |
Bifenazate |
حداقل 3 روز قبل از کاشت |
|
|
Aza-Direct |
1 -5/0 |
Azadirachtin |
پاشش کامل سطح بوته ها |
7) سن ها (bugs) :
1-7) سن های کدر کننده (Tarnished bug) :
"سن های کدر کننده" ابتدا به غنچه ها و گل ها یورش می برند و با مکیدن شیره گیاهی باعث زردی و سپس ریزش آنها می گردند. پوره ها (nymphs) و حشرات بالغ "سن های کدر کننده" جملگی بر بوته های فلفل خسارت می زنند.
شدت خسارت این نوع آفت در کشت های بهارۀ فلفل ها بیشتر است تا حدی که ممکن است میوه دهی فلفل ها به شدت نقصان یابد (4).
کنترل "سن های کدر کننده" زمانی انجام می پذیرد که یک عدد حشره ماده از آن بر روی 6 بوته گیاه زراعی یافت شود(4).
2-7) سن های بدبو (Stink bugs) :
"سن های بدبو" می توانند بر مزارع فلفل خسارت وارد سازند. آنها دارای سرشانه های پهن ، سپرچه های مثلثی شکل بر پشت و انتهای بدن مدوّر هستند. این نوع سن ها به رنگ های سبز تا قهوه ای روشن دیده می شوند. تخم های آنها به شکل بشکه ای و به صورت دسته ای گذارده می گردند (4).
3-7) سن های پابرگی (Leaffooted bugs) :
"سن های پابرگی" به رنگ قهوه ای و در اندازه متوسط دیده می شود. آنها همانند "سن های بدبو" دارای قطعات دهانی سوزنی شکل می باشند لذا بدین ترتیب از شیره گیاهی تغذیه می کنند.
بیشترین خسارت "سن های پابرگی" در مرحله میوه دهی انجام می پذیرد و از این طریق موجب تغییر شکل و ریزش میوه هی فلفل می شوند. تغذیه "سن های پابرگی" از میوه های فلفل موجب بروز نقاط تیره رنگ کوچکی بر سطح آنها می شود.
خسارات سن ها می تواند موجب سرایت باکتری ها و مخمرها به درون میوه های فلفل شوند و به فساد آنها بینجامد (4).
"جدول25) آفتکش های مصرفی در مزارع فلفل (3):"
|
نوع آفت |
نام تجارتی |
مقدار مصرف (پوند/ایکر) |
ماده مؤثره |
توضیحات |
|
سن ها (Plant bugs) |
Sevin XLR |
2 -1 |
Carbaryl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
Pyganic Crop |
55/0 -15/0 |
Pyrethrins |
پاشش کامل سطح بوته ها |
|
|
Belay |
07/0 -05/0 |
Clothianidin |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Closer |
15/0 -08/0 |
Sulfoxaflor |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Beleaf |
13/0 -06/0 |
Flonicamid |
پاشش در ابتدای خسارت |
|
|
Suffoil |
20 -10 در هزار |
Petroleum |
--- |
|
|
عسلک ها (Planthoppers) |
Courier |
45/0 -27/0 |
Buprofezin |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
Scorpion |
21/0 -06/0 |
Dinotefuran |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Movento |
15/0 -12/0 |
Spirotetramat |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Carbaryl |
2 -1 |
Carbaryl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Sevin |
2 -5/0 |
Carbaryl |
حداقل 3 روز تا برداشت |
|
|
Baythroid |
09/0 -05/0 |
Beta-Cyfluthrin |
حداقل 7 روز تا برداشت |
|
|
Actara |
15/0 -09/0 |
Thiamethoxam |
سمّی برای زنبورها |
|
|
Venom |
12/0 -03/0 |
Dinotefuran |
حداقل 1 روز تا برداشت |
|
|
Rimon |
35/0 |
Novaluron |
حداقل 1 روز تا برداشت |
"برای مطالعه ادامه مطلب به بخش ششم مقاله مراجعه نمائید."
این وبلاگ برای انتقال تحقیقات ، تجربیات و یافته های جدید پژوهشی در قالب مقالات علمی- آموزشی برای توسعه دانش کشاورزی ، افزایش توانایی های کاربران ، راهنمایی دانشجویان و علاقمندان علوم کشاورزی ایجاد گردیده است لذا از کلیه خوانندگان مطالب اين وبلاگ انتظار می رود که نظرات گرانقدرشان را برای راهنمایی اینجانب ارسال دارند . خوشحال خواهم شد اگر در نظرسنجی ها شرکت جوئید . با سپاس "اسماعيل پوركاظم"