زردچوبه ؛ زعفران هندی ، ادویه مقدّس (3) ؛ (3) Turmeric ; Indian Saffron , Sacred spice
زردچوبه ؛ زعفران هندی ، ادویه مقدّس (3)
(3) urmeric ; Indian Saffron , Sacred spice
گردآوری و تدوین :
اسماعیل پورکاظم ؛ کارشناس ارشد زراعت ،
مدرّس مرکز آموزش کشاورزی گیلان
مقدار بذور مصرفی زردچوبه (seed material) :
مقادیر بذور مصرفی زراعت زردچوبه به عوامل زیر بستگی دارد :
1) نوع بذر مصرفی (type of material)
1-1) ریزوم های مادری به مقدار 5/2-2 تن در هکتار که درشت تر و سنگین تر هستند.
2-1) ریزوم های انگشتی به مقدار 2-5/1 تن در هکتار که ریزتر و سبک تر هستند.
2) فواصل کاشت یعنی فاصله بین بوته ها و بین ردیف ها (plant spacing)
3) وزن قطعات ریزوم (rhizomes weight) مثلاً ریزوم های مادری را به 2 یا 4 قطعه تقسیم کنند و یا اینکه از قطعات ریزوم انگشتی بهره گیرند.
4) نوع کشت (خالص یا بینابین)
1-4) مقدار بذر مصرفی در شیوه های مختلف "کشت مخلوط " با استفاده از ارقام سنتی یا اصلاح شده از 5/2-1 تن در هکتار متفاوت است.
2-4) مقدار بذر مصرفی در شیوه های "کشت بینابین" و "کشت مخلوط" تفاوت دارند بطوریکه مقدار آن در صورت کاشت در باغات میوه نارگیل و موز در حدود 500-400 کیلوگرم در هکتار خواهد بود (4).
میزان بذور مصرفی گیاه زردچوبه به شیوه کاشت آن بستگی قابل ملاحظه ای دارد زیرا از این طریق به تراکم گیاهی مطلوب برای نیل به حداکثر راندمان محصول دست می یابند.
میزان بذر مصرفی و تراکم مناسب در روش های مختلف کاشت زردچوبه به شرح زیر می باشند :
الف) میزان بذور در بسترهای پشته ای پهن :
مقدار بذور مصرفی 2500-1700 کیلوگرم در هکتار ریزوم تازه است.
تراکم کاشت 25 × 30 سانتیمتر بر روی بسترهای پهن و تراکم 25 × 60-45 سانتیمتر با بسترهای مجاور برقرار می شود (31،23،21).
ب ) میزان بذور در بسترهای جوی-پشته ای :
برای هر هکتار مزرعه زردچوبه با تراکم 30×60 سانتیمتر به حدوداً 1-9/0 تن (معادل 20-18 کوئنتال) ریزوم بذری نیاز می باشد(35).
در مواردی که اقدام به کاشت زردچوبه در باغات میوه ای نظیر نارگیل و موز می گردد آنگاه مقدار بذر مورد نیاز با توجّه به تراکم درختان باغ به شدت کاهش می پذیرد و به حدود 500-275 کیلوگرم در هکتار نوسان می رسد (2).
برای کاشت گیاه زردچوبه معمولاً از ریزوم های مادری (bulbs ، mother rhizome) سود می جویند. برای این منظور می توان ریزوم های مادری را به شکل کامل ، نصف و یا ربع بکار گرفت بطوریکه هر قسمت به وزن 50-40 گرم و دارای 2-1 جوانه یا چشم (eye ، bud) باشد (23،12).
ریزوم های بذری زردچوبه باید کاملاً رشد یافته ، بالغ ، سالم و عاری از عوامل بیماریزای گیاهی باشند(23).
ضدعفونی ریزوم های بذری زردچوبه :
ریزوم های بذری زردچوبه را قبل از کاشت (همانند قبل از انبار کردن) به منظور جلوگیری از خسارات آفات و بیماریهای گیاهی با محلول هایی از سموم گیاهی زیر تیمار می دهند :
الف) تیمار بذور زردچوبه بر علیه بیماریهای گیاهی :
1) با محلول قارچکش دیتان ام 45 (Dithane M-45) با غلظت 3/0 درصد (3 در هزار)
2) با محلول لیندین (lindane) با غلظت 2 در هزار
ب ) تیمار بذور زردچوبه بر علیه آفات گیاهی :
1) با محلول آفتکش مالاتیون با غلظت 5/0 درصد (5 در هزار)
2) با محلول آفتکش "آگالول" (agallol) با غلظت 3/0 درصد (3در هزار)
2) با محلول آفتکش "باویستین" با غلظت 2 در هزار
برای این منظور باید ریزوم های بذری را برای مدت 30-15 دقیقه در حوضچه حاوی هر 2 نوع از محلول آفتکش ها و قارچش های مذکور قرار دهند سپس ریزوم ها را آبکشی نموده و در هوای آزاد با شرایط سایه خشک می کنند تا برای کاشت آماده گردند(23،35،4،7).
جوانه دار کردن ریزوم های بذری زردچوبه :
قطعات ریزوم بذری زردچوبه را در بعضی مواقع قبل از کاشت در داخل کاه مرطوب قرار می دهند، تا جوانه دار گردند(3).
جوانه دار کردن ریزوم های بذری زردچوبه قبل از کاشت (pre-sprouted) برای نیل به اهداف زیر انجام می پذیرد :
1) امکان استفاده از سینی های کم عمق و پوشاندن سطح بذور با لایه ای از پودر الیاف نارگیل
2) امکان استفاده از گلدان های مناسب ، خاک مطلوب ، مکان آفتابگیر و رطوبت کافی برای رشد گیاه
2) نگهداری سینی ها و گلدان های کاشت در مکان گرم و همچنین مرطوب سازی مکرر بستر کاشت تا زمان انتقال گیاهچه ها به زمین اصلی
3) تسریع در روند جوانه زنی و سبز شدن ریزوم های بذری
2) کاهش دورۀ رشد گیاه و برداشت زودتر محصول قبل از فرارسیدن سرمای پائیزه (34).
قطعات ریزوم بذری زردچوبه در اینگونه موارد زمانی برای انتقال به زمین اصلی بکار گرفته می شوند، که لااقل 2 اینچ جوانه زده باشند (14).
آماده سازی بستر کاشت زردچوبه :
آماده سازی بستر (land preparation) مورد نظر برای کاشت ریزوم های زردچوبه را اندکی قبل و یا در آغاز فصل باران های موسمی یا "مونسون" (monsoon) یعنی در حدود ماه مه (اردیبهشت) انجام می دهند. برای این منظور زمین زراعی را به عمق 30-20 سانتیمتر شخم (plough) می زنند، تا علف های هرز و بقایای محصول پیشین را مدفون سازند سپس آن را برای حدود یک ماه در معرض آفتاب قرار می دهند تا به پوسیدگی بقایای گیاهی و کودهای آلی مصرفی و همچنین کنترل آفات و بیماریهای خاکزی و زمستانگذران بینجامد.
مزرعه زردچوبه را در پایان این مدت با زدن 2 دفعه دیسک در جهات عمود بر همدیگر و متعاقباً لوولر زدن تسطیح می نمایند. آنگاه به ایجاد جوی و پشته های مناسب برای کاشت می پردازند (31،23،12،4).
استفاده از شیوه آفتابدهی خاک سطحی مزرعه یا "سویل سولاریزاسیون" (soil solarization ، bed solarization) قبل از احداث بسترهای کاشت بسیار مفید می باشد زیرا بدین ترتیب ارگانیزم های مضرّی نظیر آفات و بیماریهای گیاهی کنترل می گردند. صفحات پلی اتیلین که برای این منظور استفاده می شوند، باید در پایان کار از سطح مزرعه جمع آوری و خارج گردند (1،3).
کاربرد 500 کیلوگرم آهک هیدراته در هکتار برای خاک های لاتریت (laterite) یا خاک های سرخ حاوی مقادیر زیاد آلومینیم و هیدروکسید آهن سپس اختلاط آن با خاک سطحی توسط دیسک یا هِرس (دندانه) بسیار مفید و ثمربخش خواهد بود (31،23،12).
زراعت گیاه زردچوبه با سیستم های "شخم حداقل" (minimum tillage) نیز سازگاری دارد و اینکار می تواند از فرسودگی و فرسایش خاک جلوگیری نماید (1).
شیوه های کاشت زردچوبه (planting) :
ریزوم های بذری گیاه زردچوبه را در چاله های کوچکی که در بسترهای آماده شده با کمک دست ، شفره یا فوکا حفر شده اند، کشت می نمایند سپس سطح آنها را با لایه ای از خاک نرم یا کود دامی پوسیده به ضخامت 7- 5 سانتیمتر می پوشانند (23،1).
گیاه زردچوبه قابلیت رشد در شیوه های کاشت زیر را دارد :
1) بسترهای گلدانی (containers) :
1-1) کاشت گیاه زردچوبه در عرض های جغرافیائی بالاتر که دارای زمستان های سرد هستند، می تواند در گلدان ها (container) انجام پذیرد، تا امکان انتقال بوته های زردچوبه در آغاز فصل سرما به محیط های کنترل شده یا سرپوشیده بوجود آید.
2-1) باید گلدان های مناسبی با قابلیت انعطاف پذیری و گنجایش کافی برای رشد ریزوم ها انتخاب شوند.
3-1) خاک گلدان ها باید غنی ، فاقد نمک و دارای بافت مناسبی باشند.
4-1) اختلاط خاک با مقدار کافی از مواد آلی نظیر الیاف نارگیل (coir) انجام پذیرد.
4-1) گلدان ها در مکان های آفتابگیر تا کمی سایه قرار داده شوند بطوریکه دمای خاک گلدان ها در تابستان ها هیچگاه به بالاتر از 32 درجه سانتیگراد نرسد (34،28).
2) بسترهای وسیع (ground) شامل :
1-2) استفاده از بسترهای پشته ای پهن (flat beds) :
این شیوه در زراعت های زردچوبه زیر رایج است :
1-1-2) در زراعت های مشروب از آب باران تا شرایط برای رشد گیاه از طریق زهکشی مناسب آب مازاد فراهم گردد.
2-2-2) در اراضی فاریاب دارای خاک سبک و عدم قابلیت حفظ رطوبت(31).
بسترهای پشته ای مزارع زردچوبه را به پهنای 5/1-9/0 متر ، ارتفاع 20-15 سانتیمتر و طول متناسب با بافت خاک و شکل مزرعه آماده می سازند. این نوع بسترها را معمولاً در اراضی غیر فاریاب و برای تسهیل در زهکشی و تخلیه آب باران بکار می گیرند. ارتفاع و فاصله بین پشته ها غالباً بستگی به نوع خاک دارد(31،23،1).
کاشت مستقیم ریزوم ها یا گیاهچه ها در بسترهای مسطحی با فاصله ردیفی 50-30 سانتیمتر از همدیگر انجام می شود. فواصل 30 سانتیمتر را بر روی هر پشته و فواصل 50 سانتیمتری را برای دو پشتۀ همجوار بر می گزینند.
هر بستر پشته ای پهن می تواند 3 ردیف گیاه زردچوبه را در خود جا دهد.
تراکم کاشت های 30×30 سانتیمتر ، 30×25 سانتیمتر ، 30×15 سانتیمتر و یا بطور کلی 45-30×30-15 سانتیمتر بر روی بسترهای پهن رواج دارند (34،1،7،12).
2-2) استفاده از شیوه جوی و پشته ای یا فارو (ridges & furrow) :
امروزه زراعت جوی و پشته ای گیاه زردچوبه در موارد زیر کاربرد یافته است :
1-2-2) خاک های رسی واقع در مناطق پُر باران
2-2-2) مزارع فاریاب واقع در مناطق کم باران (4).
در زراعت های فاریاب ابتدا باید به شکل دهی بستر کاشت به شکل جوی ها یا فاروها (furrow) و پشته ها (ridge) مبادرت ورزید سپس نسبت به کاشت ریزوم ها اقدام کرد (31،23).
زراعت گیاه زردچوبه در شیوه جوی-پشته ای به صورت زیر انجام می پذیرد :
1) حفر جوی ها یا فاروهایی به عمق 25-20 سانتیمتر به منظور :
1-1) توزیع آب آبیاری در سطح مزرعه
2-1) قرار دادن کودها در عمق آنها
2) فاصله بین فاروها در حدود 60-40 سانتیمتر
3) فاصله بین بوته ها بر فراز پشته ها حدوداً 30-25 سانتیمتر (23،1،34،4،7).
اصولاً استفاده از بسترهای پشته ای (ridges ، raised beds) برای کاشت گیاه زردچوبه توصیه شده است، تا تخلیه آب مازاد حاصل از بارندگی ها یا آبیاری ها با سرعت و سهولت بیشتری از سطح مزرعه تخلیه شوند(12).
در زمان کاشت ریزوم های بذری زردچوبه توصیه شده است که مقدار 25 گرم پودر کنجاله گیاه روغنی "نییم" (neem cake) را با خاک هر چاله مخلوط نموده و در داخل چاله ها بریزند سپس بذور را در چاله ها تعبیه سازند و سطح آنها را با کود دامی پوسیده (یا کمپوست) مخلوط با قارچ خاکزی و مفید "تریکودرما" (trichoderma) بپوشانند(2).
تأثیر روش های مختلف کاشت بر رشد و عملکرد زردچوبه :
یک بررسی در ایالت پنجاب هندوستان برای ارزیابی تأثیر روش های مختلف کاشت ، تراکم گیاهی و بذور مصرفی (planting material) بر رشد ، عملکرد و کیفیت محصول زردچوبه انجام پذیرفت.
آزمایش مزبور شامل 2 روش کاشت زیر بود :
الف) بسترهای مسطح (flat bed)
ب ) بسترهای جوی-پشته ای (ridge & furrow)
در این بررسی از 3 تراکم گیاهی زیر استفاده شد :
الف) 166667 بوته در هکتار
ب ) 111111 بوته در هکتار
پ ) 83333 بوته در هکتار
انواع بذور مصرفی آزمایش مورد نظر عبارت بودند از :
الف) ریزوم های مادری (mother rhizomes)
ب ) ریزوم های انگشتی اولیه (primary finger rhizomes)
پ ) ریزوم های انگشتی ثانویه (secondary finger rhizomes)
نتایج تحقیق به شرح زیر جمع بندی شدند :
1) میزان عملکرد زردچوبه در بسترهای مسطح حدود 16480 کیلوگرم در هکتار ولی در بسترهای جوی-پشته ای حدود 16030 کیلوگرم در هکتار بود لذا تفاوت معنی داری بین دو روش کاشت وجود نداشت.
2) کاشت متراکم با بیشترین جمعیت گیاهی به بالاترین عملکرد ریزوم های تازه ، خشک و عمل آوری منتهی گردید.
3) تعداد و وزن ریزوم های هر گیاه با کاهش تراکم گیاهی افزایش یافتند.
4) استفاده از ریزوم های مادری به عنوان بذور مصرفی به سبز شدن مطلوب تر (6/86%) ، ارتفاع گیاهی بلندتر (6/49 سانتیمتر) ، برگ های بیشتر ، شاخص سطح برگ یا LAI (leaf area index) بیشتر (8/3) ، پنجه های (tillers) فراوان تر (1/3) و افزایش تعداد (9/23) و وزن ریزوم ها (7/227 گرم) نسبت به متوسط ریزوم های اولیه و ثانویه طی سال های 05-2003 میلادی شد.
5) کاشت ریزوم های مادری موجب بالاترین میزان تولید محصول به قرار زیر گردید :
1-5) ریزوم های تازه به میزان 20770 کیلوگرم در هکتار
2-5) ریزوم های خشک به میزان 4600 کیلوگرم در هکتار
3-5) ریزوم های عمل آوری شده به میزان 440 کیلوگرم در هکتار
6) عملکرد محصول با بکارگیری ریزوم های کوچکتر (ریزوم های انگشتی اولیه و ثانویه) کاهش یافت.
7) مقدار ماده "کورکیومین" (curcumin) در اثر بکارگیری : شیوه های مختلف کاشت ، تراکم گیاهی متفاوت و بذور مصرفی گوناگون دچار تغییرات معنی داری نشد (19).
کاشت زردچوبه در باغچه های خانگی :
گیاه زردچوبه به عنوان یک گیاه مناطق گرمسیری دارای اندام های رویشی و زایشی زیبائی است بنابراین می تواند جلوه گر بسیاری از باغچه ها ، تراس ها و پارک ها باشد (32،22).
پرورش گیاه زردچوبه در باغچه های خانگی و حاشیه پارک ها با سهولت امکان پذیر است. حضور بوته های زردچوبه در اینگونه مکان ها بواسطه برخورداری از برگ ها و گل های زیبا می تواند، بسیار مورد توجّه افراد قرار گیرد(32).
بسیاری از ساکنین حومه فلوریدای آمریکا اقدام به کاشت گیاه زردچوبه در باغچه های خانگی یا گلدان ها می کنند زیرا اینکار به سادگی امکان پذیر است و بر زیبائی محیط های زندگی می افزاید (32).
کاشت زردچوبه در محیط های کنترل شده :
1) گیاه زردچوبه را در مناطق خنک نظیر برخی مناطق استرالیا در گلخانه ها کشت می کنند (21).
2) برداشت محصول زردچوبه در تونل های بلند مناطق گرم نظیر ویرجینیا پس از گذشت 8-7 ماه از زمان کاشت بذور صورت می پذیرد(26).
پرورش زردچوبه در شرایط هیدروپونیک :
زردچوبه و زنجبیل جزو خانواده "زنگیبیراسه" محسوب می شوند لذا با مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری سازگاری دارند. این گیاهان همچنین بخوبی با شرایط محافظت شدۀ حائز محیط های گرم و مرطوب و بسترهای برخوردار از عناصر غذائی محلول موسوم به "هیدروپونیک" (hydroponic) سازگاری هستند(22).
پرورش گیاه زردچوبه در شرایط هیدروپونیک باعث می شود، که با سهولت قادر به برداشت ریزوم ها در مراحل مختلف رشد آن ها باشند.
ریزوم های تازۀ زردچوبه هیدروپونیک از طعم ملایم و خاکی (earthy) برخوردارند و غذاها را بسیار مطبوع می سازند.
ریزوم های زردچوبه هیدروپونیک رنگ زرد ملایمی از خود برجا می گذارند لذا برای تولید چنین رنگ هایی در رنگرزی (dyeing) کاربرد یافته اند (22).
ریزوم های تازه زردچوبه حاصل از سیستم های هیدروپیک غالباً برای موارد زیر مصرف می شوند :
1) رنده کردن ریزوم های تازه برای مصرف مستقیم در آشپزی
2) عصاره گیری قطعات کوچک ریزوم ها همراه میوه ها و سبزی ها برای ایجاد طعم ملایم
3) خشک کردن ریزوم های تازه در هوای آزاد برای نگهداری طولانی مدت
4) برای کشت های بعدی زردچوبه
5) تهیّه ترشی از جمله در ژاپن (22).
بهترین بسترهای کاشت قطعات ریزوم در سیستم های هیدروپونیک عبارتند از :
1) پرلیت (perlite)
2) ورمیکولایت (vermiculite)
3) الیاف نارگیل (coconut fiber)
4) پشم و شیشه (rockwool)
اینگونه بسترها از قابلیت نگهداری آب بدون رسیدن به مرحله اشباع برخوردارند و چنین شرایطی بخوبی می تواند به جوانه زنی مطلوب قطعات ریزوم زردچوبه بینجامد(22).
بسترهای کاشت هیدروپونیک باید قبل از کاشت قطعات ریزوم زردچوبه بخوبی استریل گردند آنگاه قطعات بذری ریزوم های زردچوبه را در بستر کاشت با عمق مناسب قرار می دهند بطوریکه جوانه ها به سمت بالا باشند(22).
سینی های حاوی بستر کاشت هیدروپونیک در صورتیکه تحت شرایط محیطی گرم و مرطوب قرار گیرند، به بهترین وجهی می توانند موجب جوانه زنی و تشکیل نوساقه ها از قطعات ریزوم بذری گردند.
بهترین شرایط دمائی برای شکل گیری نوساقه های زردچوبه حدوداً 32-28 درجه سانتیگراد است (22).
جوانه های سطح ریزوم های کاشته شده طی 4-2 هفته متورّم می گردند و سبز می شوند سپس ریشه زائی از قاعده نوساقه ها آغاز می گردد.
پس از آنکه نخستین برگ زردچوبه از خاک خارج شد ، از حالت پیچش خارج گردید و کاملاً گشوده شد آنگاه می توان ریزوم های جوانه زده را به گلدان های بزرگتر و یا بسترهای رشد وسیع تر منتقل ساخت و متعاقباً برای نخستین دفعه از محلول های غذائی رقیق برای نیل به رشد مطلوب تر استفاده نمود.
همچنانکه ریزوم های بذری زردچوبه به توسعه نخستین نوساقه ها می پردازند، باید میزان رطوبت و نور قابل دسترس را بگونه ای مدیریت نمود، تا بهترین شرایط رشد برای کلون ها (clones) یا قلمه های (cuttings) زردچوبه حاصل آیند (22).
رطوبت نسبی یا RH (relative humidity) محیط های رشد هیدروپونیک زردچوبه بهتر است در حدود 90-80 درصد باشد.
مطلوب است که بستر کاشت ریزوم های زردچوبه از ویژگی های : نرم ، تُرد و قادر به حفظ رطوبت کافی برخوردار باشد، تا شرایط برای تولید ریزوم های ایده آل فراهم باشند.
بسترهائی شامل : الیاف نارگیل همراه با 20 درصد پرلیت و یا ترکیبی از ورمیکولایت/پرلیت می توانند برای بستر کاشت ریزوم های بذری زردچوبه مناسب باشند، گواینکه گیاه زردچوبه با طیف وسیعی از انواع بسترهای کاشت سازگاری دارد (22).
جایگاه های کاشت زیر در صورتیکه بتوانند حداقل عمق 30 سانتیمتر (12 اینچ) را برای ریشه دهی مطلوب گیاه زردچوبه در دوره بلوغ فراهم سازند، جهت پرورش گیاه زردچوبه در شرایط هیدروپونیک مناسبند:
1) گلدان های بزرگ (large pots)
2) سطل ها (buckets)
3) بسترهای کاشت (beds) (22).
سیستم ها و شرایط پرورش زردچوبه هیدروپونیک :
سیستم های هیدروپونیک مجهز به آبیاری قطره ای مناسب ترین شیوه برای پرورش گیاه زردچوبه در شرایط کنترل شده هستند. بوته های زردچوبه را در این شیوه به سادگی می توان بموازات بوته های : گوجه فرنگی ، فلفل سبز ، خیار ، خربزه و دیگر میوه های صیفی کشت نمود زیرا این قبیل گیاهان دارای نیازهای غذائی یکسانی هستند(22).
زمانیکه گیاهچه های زردچوبه به مرحله 3-2 برگی رسیدند آنگاه باید بر میزان نور محیط زیست آنها افزود، تا به بالاترین میزان رشد و نمو همانند شرایط طبیعی دست یابند (22).
بخاطر داشته باشید که گیاه زردچوبه نسبت به شرایط نیمه سایه مقاوم است. در چنین شرایطی از میزان سبزینگی و اندام های روزمینی آن کاسته نخواهد شد ولیکن زمان برداشت آن به تأخیر می افتد و عملکرد ریزوم ها نزول می یابند (22).
گیاه زردچوبه رطوبت نسبی 90-70 درصد را می پسندد لذا بهتر است، برای دستیابی به چنین وضعیتی در شرایط هیدروپونیک به طرق زیر عمل شود :
1) افزایش تراکم کاشت بوته های زردچوبه
2) استفاده از بسترهای کاشت با قابلیت نگهداری رطوبت کافی (22).
رطوبت های کم اصولاً موجب سوختگی برگ های قدیمی تری می شوند، که در بخش های پائینی ساقه های کاذب زردچوبه واقعند بطوریکه انجام هرس (trimming) را ضروری می سازند (22).
خاکدهی اطراف طوقه های گیاه (earthing up ، mounded up) می تواند به افزایش کمّی و کیفی عملکرد ریزوم های زردچوبه کمک نماید (22).
بررسی های متعدد حاکی از آن بوده اند، که طول روز (day length) اهمیّت چندانی در زندگی گیاه زردچوبه ندارد (22).
بوته های زردچوبه برای رشد بهینه نیازمند دمای 30-22 درجه سانتیگراد هستند. شرایط اقلیمی خنک می تواند موجب کندی یا توقف رشد بوته های زردچوبه گردند لذا زردچوبه را می توان گیاهی ایده آل برای پرورش تابستانه در فضای آزاد (outdoor) و سپس انتقال آن به محیط های محفوظ (indoor) مصادف با سرد شدن هوا در مناطق معتدل و سرد دانست (22).
محلول های غذائی سیستم هیدروپونیک زردچوبه :
محلول عناصر غذائی مورد نیاز گیاهان که برای سیستم هیدروپونیک زردچوبه مصرف می گردد، باید دارای EC حدود 6/2-2/2 باشد. پژوهش ها همچنین حاکی از آن هستند، که با شروع دورۀ گلدهی و میوه دهی بوته های زردچوبه باید بر مقدار EC محلول های غذائی مصرفی گیاه افزود، تا بر عطر و طعم ریزوم ها اضافه شود (22).
محققین مناسب ترین PH برای محلول های غذائی سیستم هیدروپونیک بوته های زردچوبه را 8/5-7/5 دانسته اند، زیرا بدین ترتیب بالاترین میزان حلالیت و جذب عناصر غذائی محلول حاصل می گردد (22).
بلوغ و رسیدگی زردچوبه های هیدروپونیک :
کاشت بوته های زردچوبه هیدروپونیک با فواصل 35-30 سانتیمتر موجب می شود، که شرایط نوری بهتری برای رشدشان فراهم باشد.
سرشاخه های گیاه زردچوبه هیدروپونیک با فرارسیدن زمان برداشت بدواً به زردی می گرایند و متعاقباً بخش های روزمینی آن خشک (die-back) می شوند.
ریزوم های زردچوبه را حتی قبل از این مرحله نیز می توان برداشت نمود بطوریکه چنین ریزوم هائی نسبتاً جوان تر ، تُردتر و قابل مصرف ترند امّا قابلیت انبارداری طولانی را نخواهند داشت.
بوته های زردچوبه تحت سیستم هیدروپونیک و شرایط رشد بهینه (گرما ، عناصر غذائی ، نور) پس از حدود 6 ماه قابل برداشت می شوند امّا قاعدتاً کل ریزوم ها را به منظور محصول نهائی بعد از 9-8 ماه برداشت می کنند.
بوته های زردچوبه را در مرحله برداشت می توان بکلی از خاک بستر بیرون کشید و اجازه داد تا برای چند روز به صورت دست نخورده در هوای آزاد باقی بمانند سپس اقدام به جداسازی ریزوم ها از سیستم ریشه ای آنها نمود. بعلاوه می توان بموازات نیل به مرحله رسیدگی گیاه زردچوبه اقدام به تخلیه خاک اطراف طوقه ها نمود و هر چندگاه 2-1 ریزوم درشت تر را از گیاه جدا ساخت سپس خاک بستر را مجدداً به حالت اوّل برگرداند. گیاه زردچوبه در چنین مواقعی به تداوم ذخیره سازی مواد غذائی در ریزوم های نارسِ باقیمانده می پردازد و محصول بیشتری را تا زمان برداشت نهائی فراهم می سازد.
پوست ریزوم های زردچوبه هیدروپونیک در زمان برداشت بسیار نازک و ظریف هستند لذا باید بلافاصله پس از برداشت بخوبی شسته شوند، تا آماده مصرف گردند.
ریزوم هائی که برای مصارف بعدی و انبار شدن در نظر گرفته می شوند، باید در مجاورت جریان هوا خشک شوند ، تا لایۀ خارجی پوست آنها ترمیم گردد و قابل ماندگاری باشند.
ریزوم های تازۀ زردچوبه هیدروپونیک را می توان درون پاکت های پلاستیکی تحت شرایط یخچال و به حالت یخزده نگهداری نمود. اینگونه ریزوم ها را در مواقع ضروری از یخچال خارج می سازند و به حالت یخزده رنده می کنند و به مصرف می رسانند سپس مابقی ریزوم های یخزده را مجدداً به یخچال بر می گردانند(22).
کنترل آفات و بیماریهای زردچوبه های هیدروپونیک :
گیاه زردچوبه هیدروپونیک تحت شرایط رشد بهینه غالباً از هجوم عوامل زیان آور مبرّا و در امان (hassle-free) است لذا تهدیدات کمتری متوجّه آن می باشند.
بوته های زردچوبه هیدروپونیک ممکن است از عوامل زیان آور زیر خسارت ببینند :
1) پشه های ریز عامل انتقال بیماری های قارچی (fungus gnats)
2) کنه ها (mits)
3) تریپس ها (trips)
4) مگس های سفید (whiteflies)
این قبیل عوامل می توانند به بوته های بالغ زردچوبه خسارت وارد سازند و موجب تغییر رنگ سریع سرشاخه های آنها گردند (22).
بوته های زردچوبه هیدروپونیک در اثر آبیاری مازاد (over watering) ممکن است، به عارضۀ "پوسیدگی ریشه" (root rot) و یا "خشکیدی سرشاخه ها" (die back) مبتلا گردند (22).
برای کنترل آفات و بیماریهای گیاه زردچوبه در شرایط هیدروپونیک باید به موارد زیر توجّه داشت :
الف) شناسائی و کنترل سریع آفات و بیماریها در کاهش خسارات بسیار ضرورت دارند.
ب ) استفاده از عوامل زندۀ پارازیت (parasite) و شکارگر (predator) در قالب مدیریت تلفیقی آفات یا IPM (integrated pest management) می تواند بدون آسیب رسانی به محیط زیست از هزینه های تولید بکاهد و بر کمیّت و کیفیت محصول بیفزاید.
پ ) سرشاخه های گیاه زردچوبه مستعد خسارت پذیری از پاشش حشره کش های روغنی هستند لذا مگر در مراحل پایانی رشد گیاه نباید از آنها بهره گرفت (22).
"برای مطالعه ادامه مطلب به بخش چهارم مقاله مراجعه نمائید."