مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی

کوددهی گیاه زردچوبه (fertilization) :

گیاه زردچوبه برای نیل به رشد و نمو مطلوب شدیداً خواهان عناصر کودی می باشد لذا اینگونه نیازشان را به طرق زیر تأمین می کنند :

الف) کاربرد کودهای آلی (manuring) :

برای کسب حداکثر راندمان محصول در زراعت زردچوبه باید از کودهای آلی یا طبیعی نظیر کودهای حیوانی (animal dungs) و کمپوست ها (compost) به میزان فراوان سود جُست لذا بدین منظور در زراعت های مرسوم عموماً توصیه می گردد، که از کودهای آلی در تلفیق با کودهای شیمیایی به عنوان کودهای پایه (basal) در زمان آماده سازی بستر کاشت بهره گیرند. لازم به ذکر است که مقدار کودهای آلی مصرفی در کاهش بکارگیری کودهای شیمیایی محاسبه می گردند(1،2).

در زراعت زردچوبه باید سعی شود تا حدالمقدور از مصرف مواد شیمیائی (کودها و آفتکش ها) اجتناب ورزید و از معادل های آلی و زیستی آنها سود جُست (3).

استفاده از کودهای آلی بویژه در شیوه های پرورش ارگانیک امری موجّه و اجتناب ناپذیر است. در مصرف کودهای آلی برای زراعت گیاه زردچوبه باید به موارد زیر توجّه داشت :

الف-1) کمپوست پوسیده به میزان 5/2 تن در هکتار در اختلاط با کودهای دامی پوسیده مصرف می شود.

الف-1) از کمپوست هایی که در تهیّه آنها از مواد شیمیائی تسهیل کننده استفاده شده است، در زراعت های ارگانیک بهره نمی گیرند.

الف-2) کمپوست های نپوسیده در ضمن فرآیند تجزیه شدن موجب افزایش نامطلوب دمای خاکِ مزرعه می شوند و این موضوع برای سلامتی بوته های زردچوبه مضر است(34).

الف-3) معمولاً از 40-25 تن کود دامی یا FYM (farm yard manure) پوسیده در زمان آماده سازی بستر برای خاک های نسبتاً فقیر استفاده می شود. مقدار کود دامی مصرفی را برای اراضی خوب تا متوسط حدوداً 7-5 تن در هکتار بر می گزینند. کودهای مذکور را قبل از کاشت در سطح زمین پخش می کنند و بخوبی با خاک سطحی مخلوط می سازند و یا برای پوشاندن سطح ریزوم های کشت شده بکار می برند (23،31،35،1).

الف-4) استفاده از کودهای آلی می تواند علاوه بر حفظ رطوبت خاک از میزان مصرف کودهای شیمیائی بکاهد (12).

الف-4) کنجاله دانه های روغنی (oil cakes) از جمله کنجاله گیاه "نییم" (neem) به میزان 2 تن در هکتار مصرف می شود. در اینگونه موارد باید متناسب با آن از میزان مصرف کودهای دامی کاست.

الف-5) از کودهای زیستی (bio-fertilizers) از جمله باکتریوم حاوی باکتری "آزوسپیریلیوم" (Azospirillum) استفاده می شود. "آزوسپیریلیوم" از جمله باکتری های گرم منفی قادر به تثبیت نیتروژن اتمسفر به حالت آزاد زیستی یا غیر همزیستی است (35،31،1،3).

توصیه شده است که مزارع زردچوبه را لااقل هر دو ماه یکبار (bi-monthly) با کودهای آلی از جمله کمپوست اندام های هرس شدۀ بوته های چای تقویت نمایند (14).

ب ) کاربرد کودهای شیمیایی :

ب-1) استفاده ار کودهای مرکب کم قوّت نظیر : 5:5:5 و 4:6:4  توصیه شده اند.

ب-2) افزودن کودهای پتاسه به خاک اطراف ریشه های زردچوبه می تواند به بهبود کیفیت ریزوم ها کمک نماید (34).

ب-3) کودهای شیمیائی فسفره و پتاسه را همراه با کودهای آلی به عنوان کود پایه در زمان کاشت به مزرعه زردچوبه می افزایند.

ب-4) کودهای شیمیائی نیتروژنه (ازته) را به شکل تقسیطی در طی 3-2 مرحله مثلاً در فواصل 45 و 90 روز پس از کاشت به مزارع زردچوبه می افزایند (35).

ب-5) کود روی (zinc) را به میزان 5 کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت بکار می برند (31).

ب-6) افزایش کودهای معدنی حاوی کلسیم و منزیم باید به میزان 2-1 تن در هکتار قبل از کاشت انجام پذیرند و بخوبی با خاک مخلوط گردند. این عمل برای اهدافی چون تأمین عناصر غذائی کودی و تنظیم PH خاک انجام می پذیرد (12).

ب-7) افزودن خاکستر خاک ارّه (saw dust ash) به میزان 4-3 کیلوگرم در مترمربع در زمان آماده سازی بستر کاشت برای تنظیم PH و تأمین عناصر معدنی خاک مفید می باشد (12).

مقادیر مصرفی کودهای شیمیائی در اراضی مشروب از باران شمال هندوستان به قرار زیر می باشد :

1) کود ازته به میزان 120 کیلوگرم در هکتار به فرم "اوره"

2) کود فسفره به میزان 60 کیلوگرم در هکتار به فرم "دی آمونیوم فسفات" (DAP)

3) کود پتاسه به میزان 90 کیلوگرم در هکتار به فرم "منو اکسید پتاسیم" (MOP) (35).

کوددهی مزارع زردچوبه بر اساس توصیه ایستگاه پژوهش زردچوبه ایالت "ماهاراشترا" هندوستان به شرح زیر است :

1) کود دامی (FYM) پوسیده به میزان 31-25 تن در هکتار

2) ازت خالص (N) به میزان 120 کیلوگرم در هکتار

3) فسفر خالص (P2O5) به میزان 50 کیلوگرم در هکتار

4) پتاس خالص (K2O) به میزان 50 کیلوگرم در هکتار (4).

"جدول10) مقادیر و زمان مصرف کودهای آلی و شیمیائی در مزارع زردچوبه فاریاب هندوستان (31،4):"

اصولاً کودهای اصلی یا NPK را برای اراضی حاصلخیز و مشروب از باران زردچوبه به نسبت 30:30:60  کیلوگرم کود خالص در هکتار انتخاب می کنند ولیکن نسبت مذکور برای اراضی فقیر و مزارع فاریاب برای نیل به راندمان تولید مناسب به صورت 60:50:120 کیلوگرم کود خالص در هکتار در نظر تغییر می یابد(23).

کمیته کشاورزی ایالت "آندامان و نیکوبار" منطقه جنوب هندوستان به ارائه توصیه کودی زیر برای زراعت زردچوبه پرداخته است :

1) مصرف کود دامی پوسیده (FYM) به میزان 40 تن در هکتار در زمان آماده سازی بستر کاشت و اختلاط آن با خاک سطحی

2) مصرف کودهای اصلی یا NPK به نسبت 60:50:120  کیلوگرم در هکتار

به عنوان مثال :

الف) مصرف 130 کیلوگرم کود اوره در دو قسط (50% زمان کاشت و 50% پس از 45 روز)

ب ) مصرف 270 کیلوگرم فسفات معدنی (50% زمان کاشت و 50% پس از 3 ماه)

پ ) مصرف 200 کیلوگرم "میورات پتاسیم" (تماماً زمان کاشت)

ت ) کاربرد 2 تن کنجاله گیاه روغنی "نییم" در هکتار در زمان کاشت برای کاهش بیماری "پوسیدگی ریزوم ها" و افزایش عملکرد محصول (7).

توصیه شده است که کودهای ازته و پتاسه مورد نیاز در زراعت زردچوبه به شکل تقسیطی استفاده شوند.

کوددهی را بهتر است پس از انجام وجین انجام دهند و آنها را با خاک سطحی در آمیزند.

کوددهی در صورت امکان بهتر است از طریق آبیاری موسوم به "کود-آبیاری" (fertigation) و یا بلافاصله قبل از بارندگی ها انجام پذیرد.

پیشنهاد شده است که بلافاصله پس از هر دفعه کوددهی مزرعه نسبت به خاکدهی (earthed up) اطراف طوقه بوته های زردچوبه اقدام گردد (23،12).

خاکدهی بوته های زردچوبه :

خاکدهی بوته های زردچوبه (earthing up) را اصولاً پس از آبیاری و کوددهی انجام می دهند. خاکدهی بوته های زردچوبه حدوداً 5/2-2 ماه پس از کاشت اجرا می گردد. خاکدهی پای بوته ها باید در زمانی انجام پذیرد، که خاک مزرعه در وضعیت "رطوبت زراعی" یا FC (field capacity) موسوم به "گاورو شدن" قرار گیرد، تا با دشواری وضعیت چسبندگی و یا کلوخ بودن خاک مواجه نشوند (4،7).

خاکدهی بوته های زردچوبه با اهداف زیر انجام می پذیرد :

1) جلوگیری از قرار گرفتن ریزوم های در حال رشد و توسعه گیاه در معرض نور خورشید که معمولاً در شرایط فرسایش ناشی از آب باران و یا آبیاری ها رُخ می دهد.

2) تحریک گیاه به تولید ریزوم های بیشتر

3) تسهیل در کندن ریزوم ها بویژه در شیوه برداشت متناوب (4).

مالچ پاشی مزارع زردچوبه :

مالچ پاشی (mulching) مزارع زردچوبه بویژه در شیوه کاشت روی بسترهای برآمده یا پشته ای (raised bed) دارای نقش بارزی در کسب راندمان مطلوب محصول می باشد. بطور کلی مزارع زردچوبه نیازمند 3-2 دفعه مالچ پاشی در هر سال (فصل رشد) به ترتیب زیر هستند :

1) مالچ پاشی 1 :

این مرحله از مالچ پاشی بلافاصله پس از کاشت ریزوم ها یا گیاهچه های زردچوبه به میزان 15-12 تن در هکتار برای اراضی فقیر و 5-4 تن برای اراضی حاصلخیز برای نیل به مقاصد زیر صورت می پذیرد:

1-1) کاهش شسته شدن خاک در اثر باران های شدید موسمی

2-1) حفظ رطوبت خاک بستر

3-1) افزایش جوانه زنی و سبز شدن زردچوبه

4-1) کنترل هجوم علف های هرز

5-1) بهبود حاصلخیزی خاک (35،31،12،2،2،4).

2) مالچ پاشی 2 :

این مرحله از مالچ پاشی را 50-40 روز پس از کاشت به میزان 0/15-5/7 تن در هکتار برای اراضی فقیر و نصف این مقدار را برای اراضی حاصلخیز متعاقب عملیات توأمان داشت محصول یعنی : وجین ، کوددهی و خاکدهی برای مقاصد زیر اجرا می کنند :

1. 1. کاهش فرسایش خاک

2-2) کاهش هجوم علف های هرز

3-2) افزایش پنجه دهی گیاه زردچوبه

4-2) تحریک و تقویت ریزوم دهی محصول (35،31،2).

3) مالچ پاشی 3 :

این مرحله از مالچ پاشی را در طی فصل بارندگی ها به میزان 15-5/7 تن در هکتار برای اراضی فقیر و نصف این مقدار را برای اراضی حاصلخیز متعاقب عملیات توأمان داشت محصول یعنی : وجین ، کوددهی و خاکدهی برای مقاصد زیر اجرا می کنند :

1. 1. حفظ رطوبت خاک

2-3) توسعه حداکثری ریزوم های زردچوبه (35،31،2).

توجه داشته باشید که برای مالچ پاشی 1 به مقدار 15 تن در هکتار و برای مالچ پاشی های 2 و 3 مجموعاً 15 تن در هکتار استفاده می شود. البته نصف مقادیر فوق برای مالچ پاشی اراضی حاصلخیز کفایت می نماید(23،7).

برای مالچ پاشی مزارع زردچوبه غالباً از مواد زیر سود می جویند :

1) کاه غلات (straw)

2) الیاف نارگیل (coir dust)

3) برگ های خشک (dry leaves)

4) برگ های نارگیل (coconut leaves) (12).

5) برگ های تازه گیاهانی مانند :

1-5) بقایای هرس سبز باغ ها

2-5) بقایای موور شده چمن ها

3-5) برگ های گیاهان خانواده حبوبات یا فاباسه (لگومینوزه) که سرشار از نیتروژن (ازت) می باشند از جمله برگ های گیاه "گلیریسیدیا" (Glyricidia sepium) که در سریلانکا بسیار رایج است.

4-5) برگ های علف هرز "آکالیپا" (Acalypa) از خانواده "فرفیون" (Euphorbiaceae) که حاوی مقادیر متنابهی فسفر هستند.

5-5) اندام های سبزینگی گیاه "کالوتروپیس" (Calotropis) که حاوی مقادیر نسبتاً زیادی پتاسیم می باشند (12،2).

برای افزایش فعالیت های میکربی و بهبود قابلیت دستیابی ریشه های گیاه زردچوبه به عناصر غذائی مالچ توصیه شده است، که از محلول ادرار و فضولات دام ها بر سطح لایه مالچ پاشیده شود (2).

محافظت از آفات و بیماریهای گیاهی (plant protection، Crop protection) :

دستیابی به مدیریت بهینه آفات و بیماری های گیاهی مستلزم شناخت آنها و اتخاذ استراتژی های مناسب و مؤثر برای جلوگیری از شیوع و یا به حداقل رسانیدن خسارات ناشی از آنها است.

رعایت معیارهای بهداشت زراعی (phyto-sanitary) در تلفیق با درک چرخه زندگی آفات گیاهی و شکارگرها یا پریداتورهای (predators) آنها می تواند به کنترل جمعیت حشرات مضر در مزارع زردچوبه بینجامد (2).

آفات گیاهی زردچوبه (insect pests):

1) تریپس زردچوبه (Trips) :

مشخصات آفت و علائم خسارت :

پوره ها (nymphs) و حشرات بالغ (adults) از شیره گیاهی برگ های زردچوبه تغذیه می کنند و گیاه را ابتدا زرد رنگ و سپس می خشکانند.

بوته های زردچوبه دچار هجوم آفت به تولید ریزوم های کوچک می پردازند (35).

شیوه های کنترل آفت :

سمپاشی با محلول آفتکش "روگور" (Rogor) و یا "منوکروتوفوس" (Monocrotophos) به میزان 5/2 میلی لیتر در هر لیتر آب (غلظت 5/2 در هزار) (35).

2) سپردار ریزوم زردچوبه (Rhizome scale) :

مشخصات آفت و علائم خسارت :

سپردار خاکستری زردچوبه را حشره ای با نام علمی "Aspidiella hartii" تشکیل می دهد.

سپردار ماده بالغ بسیار کوچک ، مدوّر ، به قطر 1 میلیمتر و به رنگ های قهوه ای روشن تا خاکستری دیده می شود.

تجمع حشرات سپردار به شکل پوسته ای (incrust) بر سطح ریزوم ها ظهور می یابند.

عامل خسارت در مزرعه ضمن آخرین مراحل رشد به محصول تهاجم می نماید. این آفت به تغذیه از شیره گیاهی (sap) ریزوم ها و ساقه های کاذب گیاه مذکور می پردازد و بدین طریق موجب چروکیدگی گیاه و نقصان شدید کیفیت ریزوم های حاصله می گردد. بوته های زردچوبه در تهاجم شدید آفت بکلی خشک می شوند.

این آفت قادر است به ریزوم های انباری نیز تهاجم نماید و موجب چروکیدگی ریزوم های بذری و حتی جوانه های حاصل از آنها گردد.

 شیوه های کنترل آفت :

از انبار کردن و کاشتن ریزوم های آلوده به خسارات آفت شدیداً بپرهیزید و آنها را بیرحمانه به دور اندازید.

ریزوم های بذری را در 2 مرحله یعنی قبل از انبارکردن و قبل از کاشت در محلول آفتکش "کوئینالفوس" با نسبت 5/7 لیتر در هزار لیتر آب برای مدت 30-20 دقیقه غوطه ور سازید.

سمپاشی بوته های زردچوبه تحت تهاجم شدید آفت با محلول 05/0 درصد آفتکش های : "کوئینالفوس" (ًQuinalphos) یا "منوکروتوفوس" (Monocrotophos) توصیه شده است(35،31،23).

3) ساقه خوار زردچوبه (Shoot borer) :

مشخصات آفت و علائم خسارات :

از جمله ساقه خوارهای گیاه زردچوبه را پروانه ای با نام علمی "Conogethes punctiferalis" تشکیل می دهد، که به عنوان جدّی ترین آفت اینگونه مزارع محسوب می شود.

حشره بالغ این نوع بید یا شب پره (moth) با بال هایی به عرض حدود 2 سانتیمتر و رنگ زرد متمایل به نارنجی با خال های ریز سیاهرنگ که بر سطح برگ ها تخمگذاری می نماید.

لاروهای(caterpillar) این شب پره  با سوراخ کردن ساقه های کاذب (pseudo stem) گیاه زردچوبه به داخل آن ها می روند و به تغذیه از بافت های داخلی مبادرت می ورزند. چنین ساقه هایی را می توان شکافت و لارو آفت را از آنها خارج ساخت و نابود نمود.

لاروهای بالغ این آفت به رنگ قهوه ای روشن و پوشیده از موهای پراکنده هستند.

از بارزترین شواهد حضور آفت ساقه خوار زردچوبه در مزرعه عبارتند از :

الف) وجود سوراخ هائی بر روی ساقه های کاذب گیاه و بیرون ریخته شدن فضولات (frass) لاروهای آن

ب ) پژمردگی (withered) ساقه های مرکزی گیاه . گیاه زردچوبه در اثر خسارت آفت مزبور بدواً به زردی می گراید ولیکن بزودی به رنگ قهوه ای در می آید و خشک می شود. مرگ اندام های داخلی ساقه ها (dead heart) می تواند بهترین گواه برای شناسای حضور آفت ساقه خوار در مزارع زردچوبه به شمار آید.

کنترل خسارات آفت :

جمع آوری لاروهای ساقه خوار از سطح مزرعه و انهدام آنها بسیار توصیه شده است.

بوته های آسیب دیده باید از سطح مزرعه جمع آوری و سریعاً نابود شوند، تا از گسترش خسارات جلوگیری به عمل آید.

محلول پاشی بوته های زردچوبه با روغن گیاه روغنی "نییم" (neem oil) با غلظت 5/0 درصد (5 در هزار) در فواصل زمانی دو هفته ای

در صورت بروز خسارات شدید توصیه شده است که سمپاشی با سموم آفتکش زیر اجرا شود :

سمپاشی با محلول آفتکش مالاتیون 50 امولسیون (EC) با غلظت 5/2 لیتر در هزار لیتر آب

سمپاشی با محلول آفتکش "دی کلرووُس" به میزان 2 لیتر در هزار لیتر آب

سمپاشی با محلول "منوکروتوفوس" 36 امولسیون با غلظت 5-2 لیتر در هزار لیتر آب

سمپاشی با آفتکش بیولوژیک "دیفل" محتوی باکتری "باسیلوس تورنجنسیس" با غلظت 3 در هزار

سمپاشی باید با ظهور اولین علائم شیوع آفت انجام پذیرد، تا کمترین خسارات حاصل آیند.

تکرار سمپاشی با فواصل زمانی 21 روز از جولای تا اکتبر (تیر تا مهر) توصیه شده است(31،23،12،1،2،3،7).

4) برگ پیچان زردچوبه (leaf roller) :

مشخصات آفت و علائم خسارات:

این آفت پروانه ای با نام علمی "Udaspes folus" می باشد.

حشرات بالغ دارای اندازه متوسطی در قیاس با سایر پروانه ها هستند. آنها دارای بال هائی به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه با نقاط درشت سفید رنگ هستند.

لاروهای بالغ آفت برگ پیچان به رنگ سبز تیره دیده می شوند. آنها اقدام به قطع و پیچش برگ های گیاه زردچوبه می نمایند سپس در داخل برگ های مزبور سکونت می یابند و هم زمان از آنها تغذیه می کنند.

کنترل خسارات آفت :

معمولاً در سرایت های شدید این آفت از سمپاشی با محلول آفتکش "کارباریل" با غلظت 1 در هزار استفاده می شود(23).

5) شته ها و کنه های زردچوبه (Aphids & Mites) :

بوته های زردچوبه را در مواقع لزوم بر علیه هجوم شدید شته ها و کنه ها با کمک سموم مناسب تیمار می دهند(14).

"برای مطالعه ادامه مطلب به بخش هفتم مقاله مراجعه نمائید."