مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی

مشکلات جذب "کورکیومین" در بدن انسان :

عصارۀ حاصل از ریزوم های زردچوبه حاوی 95 درصد ترکیب شیمیائی "کورکیومینوئید" است، که ماده اصلی آن را "کورکیومین" تشکیل می دهد. "کورکیومین" سازنده رنگ و عطر زردچوبه ها می باشد و خاصیت غذائی و داروئی متعددی دارد (11).

برخی دانشمندان معتقدند که شیوع بسیار کم بیماری زوال عقل یا "آلزایمر" (alzheimer) در کشور هندوستان بواسطه عادت به مصارف روزانه زردچوبه حاوی "کورکیومین" است.

متأسفانه "کورکیومین" موجود در زردچوبه بطور کامل توسط بدن انسان جذب نمی شود لذا امروزه بسیاری از محققین کشاورزی و مهندسین کارخانجات صنایع غذائی در صددند، تا با اتخاذ شیوه های جدید به افزایش میزان جذب "کورکیومین" زردچوبه توسط بدن انسان از جمله بکارگیری شیوه های زیر کمک نمایند :

1-8-1) اختلاط با "پیپرین" (piperine) :

"پیپرین" از ترکیبات حاصل از میوه های گیاه فلفل سیاه (black pepper) با نام علمی "piper nigrum" می باشد. دانشمندان "پیپرین" را مسئول ویژگی تندی و تیزی (pungency) در ترکیب حاصل از زردچوبه و فلفل سیاه می دانند بطوریکه ویژگی مزبور می تواند جذب "کورکیومین" را در بدن انسان افزایش دهد.

بخاطر داشته باشید که "پیپرین" می تواند در اثربخشی بسیاری از داروها ایجاد اختلال نماید بنابراین توصیه شده است که مخلوط "پیپرین" فلفل سیاه و "کورکیومین" زردچوبه فقط در دوره های زمانی محدود استفاده گردد و از مصرف آن در دراز مدت پرهیز شود (11).

2-8-1) مخلوط با "فسفاتیدیل کولین" (phosphatidylcholine) :

"فسفاتیدیل کولین" مسیر امنی را برای انتقال "کورکیومین" در بدن انسان فراهم می سازد امّا این موضوع برای طولانی مدت امکان پذیر نمی باشد لذا برای حفظ سلامتی خون باید فقط به کاربردهای درمانی آن اکتفا نمود(11).

3-8-1) میکرونیزه کردن و اختلاط با روغن زردچوبه (micronizing) :

برای این منظور پودر حاصل از ریزوم های خشک زردچوبه را به ذرات بسیار ریز تبدیل می کنند سپس آنها را با روغن زردچوبه (turmeric oil) می آمیزند. این عمل نشان داده است که بر جذب "کورکیومین" توسط بدن انسان افزوده می شود و سلامتی خون نیز آسیب نمی بیند امّا شیوه ای نسبتاً گران می باشد(11).

4-8-1) استفاده از شیوۀ "نانوتکنولوژی" (nanotechnology) :

"نانوتکنولوژی" از شیوه های بسیار نوین می باشد، که بکارگیری آن می تواند باعث جذب بسیار بالای "کورکیومین" زردچوبه ها در بدن شود امّا این یوه تاکنون تحت آزمایشات دقیق انسانی قرار نگرفته است لذا بی خطر بودن مصرف آن در هاله ای از ابهام قرار دارد (11).

2) مصارف داروئی زردچوبه (food) :

زردچوبه از قابلیت ها و خواص داروئی زیر برخوردار می باشد :

1) ضدعفونی کننده (antiseptic ، antimicrobial) برای پاک کردن و درمان زخم ها

2) ضد باکتری (antibacterial) برای پاک کردن و درمان زخم ها

3) ضد افروختگی (anti-inflammatory) برای تسکین و درمان :

3-1) آرتروز (arthritis)

3-2) سردرد (headache)

3-3) جرب (psoriasis)

3-4) تقویت قلب و عدم تشکیل لخته های خون و پلاکت (blood clots)

3-4) کاهش وقوع سکته قلبی (heart stroke ، heart attack) (28،27).

4) آنتی اکسیدان (antioxidant)

5) ضد جهش زائی (antimutagenic)

6) مانع تشکیل تومور (antitumor)

7) مانع گسترش تومور (antitumor promotion)

8) ضد انعقاد خون (antithrombotic)

9) ضد سموم (antivenom)

10) ضد قارچ (antifungal)

11) ضد ویروس (antiviral)

12) نماتدکُش (nematocidal)

13) صفراآور (choleretic)

14) سم زدائی و درمان بیماریهای کبد (antihepatotoxic ، liver diseases)

15) ضد آلزایمر (Alzheimer) (25،5).

16) محرّک (stimulant)

17) تصفیه کنندۀ خون (blood purifier)

18) نیروبخش (tonic)

19) ضد نفخ (carminative) (20).

20) درمان عوارض پوستی (skin diseases ، dermatological)

21) از طریق استعمال خارجی برای :

21-1)  تسکین درد (pain relief)

21-2) ترمیم زخم ها (wound)

21-3) درمان آکنه (acne)

21-4) جزام (leprosy)

21-5) تورّم مفاصل (bursitis)

21-6) دردهای پشت و کمر (back pain)

21-7) آرتروز (arthritis)

22) ضد کرم (anthelmintic) (20،27،5).

23) تسهیل هضم عذا (digestive)

24) ضد سرطان (anti-carcinogenic)

25) ضد کلسترول (cholesterol)

26) تنظیم گردش خون (circulatory) (27).

27) کاهش تهوّع (alleviate nausea) (22).

28) جلوگیری از پیری زودرس (premature aging) (5).

مهمترین موارد کاربرد داروئی ریزوم های گیاه زردچوبه بویژه در طب سنتی عبارتند از :

1) تب ها (fevers)

2) دستگاه گوارش (gastrointestinal tract)

3) قلب و عروق (chronic ailments)

4) حمایت از ریه ها در برابر آلودگی ها ، سموم و عوارض ریوی (lungs)

5) دستگاه دفع ادرار (excretory system)

6) سُرفه (cough)

7) برونشیت (bronchitis) (33).

8) درمان سرطان از طریق جلوگیری از ظهور و همچنین تخریب سلول های سرطانی (cancers)

9) در تقویت کبد با حذف کلسترول مضر از خون (harmful cholesterol) (28).

9) بیماری های کبد (liver ailments)

10) زخم معده (ulcers)

11) عفونت های انگلی (parasitic infection)

12) عوارض پوستی (skin problems)

13) ضرب دیدگی ها (bruises)

14) درد مفاصل (joint pain)

15) افروختگی (inflammation)

16) رگ به رگ شدن (sprains)

17) سرماخوردگی (cold)

18) آنفولانزا (flu)

19) تسهیل هضم غذا (digestive) (13).

پژوهش های اخیر دانشمندان اثرات مفید زردچوبه را در موارد زیر تأئید نموده اند :

1) تجزیه سموم در کبد (liver toxins breaking)

2) بهبود عملکرد کیسه صفرا (gallbladder function)

3) متابولیسم چربی ها [lipid(fat) metabolism]

4) جلوگیری از لخته شدن خون (stop blood clotting)

5) ضد افروختگی (anti-inflammatory)

6) جلوگیری از سرطان کلون یا راست روده (colon cancer)

7) جلوگیری از سرطان پستان (breast cancer)

8) جلوگیری از سرطان ریه (lung cancer) (13).

از روغن فرار (essential oil) گیاه زردچوبه در موارد زیر استفاده می نمایند :

1) عوارض پوستی (skin conditions)

2) ضرب دیدگی ها (bruises)

3) رگ به رگ شدن (sprains)

4) عفونت های قارچی (fungal infections)

5) آسیب پای ورزشکاران (athlete`s foot)

6) دردهای ماهیچه ای (muscular aches) (33،13).

از ترکیبات حاصل از برگ های گیاه زردچوبه به عنوان مواد ضد باکتری (antibacterial) بهره می برند(33).

امروزه بسیاری از متخصصین معتقدند که زردچوبه از خاصیت ضد افروختگی (anti-inflammatory) قابل ملاحظه ای بهره مند است (32).

"کورکیومین" موجود در زردچوبه به عنوان یک ترکیب ممانعت کنندۀ تشکیل غدّه ها (proto-oncogenes) می تواند از بروز سرطان ها بویژه سرطان پوست جلوگیری نماید (27).

زردچوبه دارای آنتی اکسیدان هایی چون ویتامین های C و E است که برای موارد زیر بسیار مفیدند :

1) جلوگیری و درمان سرطان (cancer)

2) جلوگیری از تصلّب شرائین (atherosclerosis)

3) تقویت قلب و عروق (cardiovascular)

4) ممانعت از آب مروارید (cataracts)

5) درمان رماتیسم (rheumatoid)

6) درمان آرتروز (arthritis) (27).

برخی از نتایج پژوهشی حاکی از آن هستند که زردچوبه به هضم غذا کمک می نماید. زردچوبه می تواند به عنوان مسهل ترشح صفرا (cholagogue) عمل نماید و باعث تحریک ترشحات صفراوی (bile) گردد و از این طریق به نتایج زیر منجر گردد :

1) افزایش توانائی بدن در هضم چربی ها

2) بهبود هضم مواد غذائی

3) حذف سموم از کبد (5).

کاربردهای داروئی کورکیومینوئیدها :

پودر زردچوبه (turmeric) نوعی ادویه بسیار پُر طرفدار جهانی است، که از ریزوم های خشک شدۀ برخی گونه های گیاهی جنس "curcuma" از خانواده زنجبیل بدست می آید.

رنگ زرد درخشانی که در پودر زردچوبه دیده می شود، بواسطه حضور انواعی از رنگدانه ها یا پیگمان های پلی فنلی محلول در چربی موسوم به "کورکیومینوئیدها" (curcuminoids) می باشد (5).

"کورکیومین" (curcumin) اصلی ترین و فعال ترین ترکیب شیمیائی "کورکیومینوئیدهای" زردچوبه را تشکیل می دهد و مهمترین ماده فعال آن به شمار می آید. "کورکیومین" حدوداً 4/5-3/0 % و ندرتاً تا حدود 6 % زردچوبه های خام را در واریته های مختلف آن تشکیل می دهد.

"کورکیومین" و به عبارتی "دیفرولویل متان" (diferuloyl methane) نوعی "فلاونوئید" (flavonoid) محسوب می گردد. "فلاونوئیدها" جزو مواد زرد رنگ با منشأ طبیعی هستند (5).

سایر "کورکیومینوئیدهای" موجود در زردچوبه عبارتند از :

1) " دیمتوکسی کورکیومین" (Dimethoxy curcumin)

2) "بیس دیمتوکسی کورکیومین" (Bisdimethoxy curcumin) (5).

"کورکیومین" به دو شکل "توتومری" (tautomeric) زیر در زردچوبه ها یافت می گردد :

1) "کتو" (keto)

2) "انول" (enol)

"توتومری ها" ترکیبات شیمیائی هستند که قادر به تبدیل شدن به دو نوع ایزومر پایدار بویژه از طریق مهاجرت یک اتم هیدروژن می باشند.

"کتو" ترکیب شیمیائی حاوی یک گروه "کتون" (ketone) است.

"کتون" ترکیب آلی دارای گروه دو ظرفیتی کربونیل -CO-)) و دو ریشۀ هیدروکربن می باشد.

"انول" ماده ای پر انرژی است که به صورت پایدار در فازهای جامد و مایع یافت می گردد(5).

از "کورکیومین" در روشی موسوم به "متد کورکیومین" برای اندازه گیری مقدار عنصر بور استفاده می گردد. در روش مزبور "کورکیومین" واکنش هائی با اسید بوریک انجام می دهد و ماده ای قرمز رنگ موسوم به "رزوسیانین" (resocyanine) تولید می گردد(5).

"کورکیومین" دارای رنگ زرد درخشان است لذا از آن برای رنگدهی غذاها سود می برند. "کورکیومین" اخیراً در فهرست افزودنی های مجاز مواد غذائی (food additive) آمریکا با شماره E100 تأئید گردیده است(5).

بررسی های پژوهشگران مواد غذائی حاکی از آن دارد، که مصرف "کورکیومین" برای انسان سمّی نیست.

"کورکیومین" از فعالیت های مختلف دخیل در بروز افروختگی بدن انسان جلوگیری به عمل می آورد.

"کورکیومین" از افروختگی متعاقب جراحی ها (post surgical) ممانعت می ورزد.

"کورکیومین" از تصلب شرائین (atherosclerosis) از طریق کاهش شکل گیری لخته های خونی جلوگیری می نماید.

"کورکیومین" از رشد باکتری "هلیکوباکتر پیلوری" (Helicobacter pylori) جلوگیری می کند. باکتری مزبور موجب بروز عارضه زخم معده (gastric ulcer) می شود، که ممکن است به سرطان معده (gastric cancer) منتهی گردد.

"کورکیومین" می تواند با عناصر فلزی سنگین نظیر سُرب و کادمیوم ترکیب شود و بدین طریق از سمیّت آنها در بدن انسان بکاهد. این خاصیت "کورکیومین" موجب محافظت مغز می شود.

"کورکیومین" بعنوان اصلی ترین ترکیب فعال زردچوبه دارای اثرات آنتی اکسیدانی مشابه ویتامین های C ، E و بتاکاروتن می باشد (5).

"کورکیومین" از فعالیت آنزیم های زیر جلوگیری می نماید :

1) "سیکلواُکسیژناز" (cyclooxygenase)

2) "5-لیپوکسیژناز" (5-lipoxygenase)

3) "گلوتاتیون اس-ترانسفراز" (glutathione s-transferase) (5).

محققین خواص ضد افروختگی زردچوبه را ناشی از فعالیت های سه گانه زیر می دانند :

1) زردچوبه از تولید هیستامین های (histamine) محرّک افروختگی می کاهد.

2) زردچوبه موجب افزایش ترشح و دوام فعالیّت هورمون های فوق کلیوی (adrenal hormone) موسوم به "کورتیزول" (cortisol) به عنوان عامل طبیعی بدن انسان در ایجاد افروختگی است.

3) زردچوبه موجب بهبود گردش خون در بدن انسان می شود و بدین ترتیب به شسته شدن سموم (toxin flushing) ، مواد موجب افروختگی و ترکیبات زائد و مضر سلولی کمک می نماید (5).

مطالعات "داروکُنش" یعنی "واکنش های منجر به جذب ، پراکنش و دفع داروها" (pharmacokinetics) در آزمایشاتی با بدن حیوانات نشان داده اند، که حدود 85-40 درصد "کورکیومین" مصرف دهانی بدون هیچگونه تغییری از دستگاه گوارش عبور می کنند و به خارج از بدن دفع می شوند. در این میان اکثریت فلاونوئیدهای جذب شده در غشاء مخاطی روده ها (intestinal mucosa) و کبد (liver) متابولیزه (تجزیه) می گردند و متابولیت های حاصله به سایر مواد مورد نیاز بدن انسان تغییر می یابند(5).

"کورکیومین" طبیعی قابلیت جذب کمی در بدن انسان دارد لذا "کورکیومین" داروئی را غالباً به صورت "برومِلاین" (bromelain) فرمولیزه می نمایند، تا موجب افزایش جذب و تزاید اثرات ضد افروختگی آن شوند.

"برومِلاین پروتئاز" (bromelain protease) نوعی آنزیم مشتق از میوه آناناس (pineapple) است، که برای تُرد کردن گوشت (proteolytic enzyme) به عنوان تجزیه کنندۀ پیوندهای ترکیبات پروتئینی نیز استفاده می شود (5).

اثرات آنتی اکسیدانی (antioxidant) "کورکیومین"  :

عصاره های محلول در آب و چربی زردچوبه و همچنین ترکیب شیمیائی "کورکیومین" بیانگر اثرات آنتی اکسیدانی قوی می باشند بطوریکه قابل مقایسه با تأثیرات ویتامین های C و E در بدن انسان هستند(5).

یک مطالعه در رابطه با "خون کاستی" یا عارضه "خون رسانی کم به بافت ها" (ischemia) توسط قلب گربه ها نشانداد، که تجویز پیشگیرانه "کورکیومین" می تواند از بروز عارضه مزبور بکاهد(5).

یک بررسی آزمایشگاهی به منظور اندازه گیری تأثیر "کورکیومین" بر پروتئین موجب استرس یا تنش موسوم به "endothelial heme oxygenase-1" با استفاده از سلول های شاهرگ گاو (bovine aortic) پس از 18 ساعت انکوباسیون بیانگر افزایش مقاومت سلولی نسبت به صدمات اکسایشی یا خسارات اکسیداتیو (oxidative damage) بود (5).

 
"برای مطالعه ادامه مطلب به بخش چهاردهم مقاله مراجعه نمائید."