مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی

"هِل ؛ ملکۀ ادویه ها 6"

" 6 Cardamom ; queen of spices"

گردآوری و تدوین :

اسماعیل پورکاظم ؛ کارشناس ارشد زراعت ،

مدرّس مرکز آموزش کشاورزی گیلان 

ویژگی های داروئی هِل :

هِل در واقع گیاهی ادویه ای-داروئی (herb&spice) محسوب می شود. دانه ها (seed) و روغن بذور هِل از دیرباز در داروسازی مورد استفاده قرار می گیرند(10).

کاربردهای هِل در طب سنتی ملل مختلف :

در طب سنتی هندوستان موسوم به "ایور-ودا" یا "ایور-ودیک" (Ayurvedic ، Ayurveda) و همچنین طب سنتی چین موسوم به "TCM" (Traditional Chinese Medicine) از هِل برای تهیّه داروهائی جهت درمان موارد زیر بهره می جویند:

1) زخم های دهان و گلو (mouth & throat ulcers)

2) عفونت های دندان و لثه (teeth & gum infection)

3) مشکلات هضم غذا (digestive problems)

4) افسردگی و پریشانی (depression)

5) احتقان ریه یا برونشیت (lung congestion ، bronchitis)

6) آسم (asthma)

7) سل ریوی (pulmonary tuberculosis)

8) التهاب پلِک ها (eyelid inflammation)

9) بیماریهای معده و روده (gastrointestinal ، stomach)

10) عفونت کلیه ها (disintegrating kidneys)

11) سنگ کیسه صفرا (gallbladder stone)

12) پادزهر سموم و مسمومیت ها (venoms & poisons antidote)

13) بیماریهای دستگاه ادرار (urinary system)

14) بیماریهای قلبی (heart disorders) (6،4،7).

در طب سنتی هندوستان (ایور-ودا) معمولاً هِل را به تنهائی تجویز نمی کنند. آنها مخلوط هِل با دانه های گیاه روغنی "نییم" (Neem) و کافور (camphor) را برای تهیّه داروهای استنشاقی که از طریق بینی مصرف می شوند و موسوم به "ناسال" (nasal) می باشند ، بکار می برند. داروی سنتی "ناسال" را برای درمان سرماخوردگی تجویز می کنند(7).

دَم کردۀ (infusion) دانه های هِل به عنوان محلول غرغره (gargle) برای درمان گلودرد و رفع سُرفه استفاده می شود (7).

از عصاره های میوه ها و بذور هِل در طب سنتی در موارد زیر استفاده می شود:

1) درمان بیماریهای پوستی

2) تسهیل هضم غذا  

3) رفع مسمومیت های غذائی (7).

دانه های برشته شدۀ هِل را همراه با آجیل "بتل" (betel nut) می جوشانند، تا یک نوع نوشیدنی برای درمان سوء هاضمه و رفع تهوّع حاصل آید(7).

دانه های هِل را به چای می افزایند، تا معجونی برای رفع استرس ناشی از کار زیاد و افسردگی بدست آورند(7).

کپسول های هِل را همراه با عسل برای بهبود قوای بصری تجویز می کنند(7).

کاربردهای هِل در طب نوین :

از هِل با توّجه به اشتهار آن در قابلیت های داروئی و سلامتی زیر در مطالعات جدید سود می برند :

1) رفع اسیدیته (relieves acidity)

2) رفع بوی بد دهان (bad breath)

3) بهبود هضم (improve digestion)

4) آنتی اکسیدان (antioxidant)

5) رفع کم خونی یا "آنمی" (anemia)

6) کاهش فشار خون (blood pressure)

7) جلوگیری از ایجاد لختگی خون (blood clots)

8) سوزش معده (heart burn)

9) اسپاسم یا قولنج روده ای (intestinal spasm)

10) سندرُم روده تحریک پذیر یا "IBS" (irritable bowel syndrome)

11) ضد اسهال (diarrhea) و یبوست (constipation)

12) التهاب پلِک ها (eyelids inflammation)

13) بیماریهای کبدی (liver complaint)

14) معضلات کیسه صفرا (gullblader complaint)

15) کاهش اشتهاء (loss of appetite)

16) سرماخوردگی (cold)

17) سُرفه (cough)

18) برونشیت (bronchitis)

19) زخم های دهانی (sore mouth)

20) زخم گلو (sore throat)

21) مشکلات ادراری (urinary problems)

22) صَرع (epilepsy)

23) سَردرد (head ache)

24) فشار خون بالا (high blood pressure)

25) کُشتن باکتریها (kill bacteria)

26) کاهش آماس (reduce swelling)

27) افزایش ایمنی بدن (immune system)

28) حفاظت از دستگاه گوارش (gastrointestinal)

29) کنترل میزان کلسترول خون (cholesterol)

30) کنترل سرطان (cancer)

31) بهبود عوارض قلب و عروق (cardiovascular issue)

32) اصلاح سیستم گردش خون (blood circulation)

33) درمان بیماریهای دهان و دندان (dental diseases)

34) تقویت قلب (cardiac stimulant)

35) درمان عفونت های ادراری (urinary tract infection) نظیر :

1-35) آماس مثانه (cystitis)

2-35) تورّم کلیه ها (nephritis)

3-35) سوزاک (gonorrhea)

36) تقویت باء (aphrodisiac) نظیر :

1-36) رفع ناتوانی جنسی (impotence)

2-36) رفع عدم نعوذ (erectile)

3-36) رفع زود انزالی (premature ejaculation)

37) ضد نفخ و بادشکن (carminative)

38) گوارنده و اشتهاآور (stomachic)

39) مُدِر (diuretic)

40) سِل ریوی (pulmonary tuberculosis)

41) معطرسازی داروها (aromatic)

42) محرّک (stimulant)

43) ضد تهوّع (nausea)

44) ضد استفراغ (vomiting ، antiemetic)

45) معطرسازی دهان و بازدَم (fresh breath) (1،10،6،4،5،7).

مهمترین کاربردهای درمانی هِل عبارتند از :

1) تأثیر هِل بر بیماریهای قلبی (heart health)  :

مطالعات انجام گرفته در بخش دارو و درمان (DPP) دانشکده داروسازی دانشگاه مَلِک سعود عربستان سعودی نشاندادند که تجویز هِل برای بیماران قلبی می تواند موجب کاهش ضربان قلب (heartbeat) ، کنترل ریتم ضربان ها و کنترل فشار خون بالا (hypertension) گردد(4).

پژوهش های اولیه نشان می دهند، که مصرف خوراکی هِل می تواند موجب کاهش فشار خون در مبتلایان به فشار خون بالا (high blood pressure) شود(10).

پژوهش ها بیانگر آن هستند که هِل با قابلیت ادرار آوری و دارا بودن فیبر فراوان بنحو معنی داری باعث کاهش فشار خون می گردد(6).

یک پژوهش در بخش دارو و سم شناسی اداره محدودسازی مصرف آنتی بیوتیک های هندوستان (PTDHA) نشانداده است که آنزیم های آنتی اکسیدان موجود در هِل قادرند فوائد بسیاری برای قلب و کبد موش هائی داشته باشند که تحت رژیم غذائی سرشار از چربی قرار داشتند(4).

2) نقش هِل در بهبود گردش خون (blood circulation) :

"عطر درمانی" یا "آروماتراپی" (aromatherapy) عبارت است از :

1-2) استنشاق (inhalation) و

2-2) ماساژ دهی بدن با روغن های فرار حاصل از دانه ها ، میوه ها ، گل ها و یا ریشه های گیاهان داروئی با هدف درمان برخی بیماریها .

از "آروماتراپی" برای ایجاد احساس بهتر ، بشاشیّت و سَردَماغ شدن نیز بهره می برند(4).

در شیوه های درمان سنتی از جمله "آروماتراپی" از هِل برای درمان علائم آسم و برونشیت از طریق بهبود گردش خون به سمت ریه ها سود می جویند(4).

روغن های فرار حاصل از هِل در مواردی چون وجود استرس و معضلات گردش خون در دانشگاه "نیت" ایالت "منگلور" هندوستان مطالعه شدند. نتایج بررسی مذکور حاکی از اثرات مثبت روغن های فرار هِل در کاهش علائم آسم بودند(4).

3) تأثیر هِل بر تهوّع و استفراغ ناشی از اَعمال جراحی (nausea & vomoting) :

از هِل در شیوه های طب سنتی برای رفع تهوّع استفاده می شود. هِل از دوره های پیشین بعنوان یک معجون و محرّک گرانبها در تسکین علائم تهوّع و استفراغ کاربرد یافته است (4).

نخستین بررسی های پژوهشی حاکی از آن هستند، که استعمال مخلوطی از :

الف) زنجبیل (ginger)

ب ) هِل (cardamom)

پ ) روغن فرار ترخون (tarragon)

بر سطح گردن بیماران بلافاصله پس از بیهوشی (anesthesial) و اَعمال جراحی می تواند در بسیاری از افراد از تهوّع و استفراغ برای بیش از 30 دقیقه جلوگیری نماید(10).

دانشمندان معتقدند، که هِل می تواند تأثیرات متفاوتی بر استفراغ های ناشی از مصرف داروهای "شیمی درمانی" یا "شیموتراپی" داشته باشد و از درد ناشی از اَعمال جراحی افراد بکاهد(10).

پژوهش های دیگری نشاندادند که استنشاق مخلوطی از : هِل ، زنجبیل ، نعناع معمولی (spearmint) و نعناع وحشی (pepper mint) از طریق یک تنزیب پس از جراحی های کوچک موجب کاهش تهوّع و نیاز به داروهای شیمیائی خواهد بود(10).

4) تأثیر هِل بر مشکلات هضمی (digestion) :

هِل از خویشاوندان نسبی زنجبیل (ginger) است و برای رفع مشکلات هضمی زیر استفاده می شود :

1-4) تهوّع (nausea)

2-4) اسید معده (acidity)

3-4) نفخ (bloating)

4-4) کاهش اشتهاء (loss of appetite)

5-4) یبوست (constipation) (6).

از هِل در طب سنتی هندوستان (ایور-ودا) ، طب سنتی چین و طبابت یونانی برای درمان بیماریهای معده و روده (gastrointestinal) سود می جویند(4).

دانشمندان دریافته اند که عصارۀ متانولی هِل دارای ترکیباتی است، که موجب بهبودی بیماریهای معده و روده نظیر موارد زیر می شود :

#1) اسید معده (acidity)

#2) نفخ معده (flatulence)

#3) قولنج معده (cramp) (4).

نتایج یک پژوهش که در مؤسسه شیمی "جامیا" دهلی نو با روغن های فرار هِل انجام گرفت، حاکی از اثربخشی مثبت بر ناراحتی های معده و روده بود(4).

در طب اروپائی از هِل عمدتاً برای تهیّه "تنتور" (tincture) جهت رفع ناراحتی های معده از جمله نفخ و همچنین معطرسازی بسیاری از داروها و مواد جویدنی استفاده می شود(7).

5) تأثیر هِل بر سرطان ها (cancer) :

سرطان ها از جمله سرطان "کلون" (Colorectal cancer) مسبب بسیاری از مرگ و میرها در سراسر جهان متمدن شناخته شده اند. در این راستا افزایش روزافزون هزینه های درمان مرسوم سرطان و متعاقباً اثرات جانبی (side effects) آنها باعث گردیده است، تا پژوهشگران در جستجوی راههای جایگزین و پایدار برای این معضل بزرگ باشند.

مطالعاتی که در انستیتو ملی سرطان "چیتارانجان" کلکته (CNCI) انجام پذیرفت، نشانداد که رژیم غذائی حاوی هِل دارای نتایج مثبتی در تأثیر گذاری بر سرطان "کلون" تا میزان 48% بوده است(4).

یک مطالعه اخیر نیز نشانداده است که هِل قادر به اثرگذاری بر سلول های سرطانی می باشد(4).

انجام مطالعات متعدد با هِل بر روی حیوانات نیز بیانگر نویدهایی در رابطه با توانائی هِل در جلوگیری و حتی هلاکت سلول های سرطانی بوده اند (6).

6) تأثیر هِل بر سَم زدائی (detoxify) :

وقوع فرآیندهای متابولیکی در بدن انسان موجب آزاد شدن برخی توکسین ها (toxins) و رادیکال های آزاد (free radicals) می شود، که باید برای حفظ سلامتی بدن تحت وقایع زیر قرار گیرند :

1#) خنثی سازی (hullified)

2#) تخلیه شدن از بدن (flushed) (4).

تجمع توکسین ها در داخل بدن می تواند موجب بسیاری از بیماریها نظیر موارد زیر گردد :

1) سرطان (cancer)

2) بلوغ زودرس (premature aging) (4).

امروزه مشخص شده است که هِل حاوی ترکیباتی برای بی اثر کردن بسیاری از سموم می باشد. در واقع روغن های فرار و ترکیبات بیوشیمیائی موجود در هِل از جمله چنین عواملی هستند(4).

محققین طی آزمایشات متعدد دریافته اند، که مصرف ادویه هِل می تواند به کلیه ها در حذف مواد زائد بدن یاری برساند(6).

از دانه های هِل درشت به عنوان پادزهر (antidote) سمّ (venom) عقرب و مار استفاده می شود(5).

7) تأثیر هِل بر بوی بدن دهان (halitosis) :

بسیاری از مردم هندوستان پس از صرف وعده های غذائی به منظور خوشبو سازی بازدَم به جویدن دانه های هِل اقدام می ورزند(6).

در طب سنتی هندوستان و طبابت سنتی چین از هِل در طی قرون گذشته برای درمان ناراحتی های دندانی استفاده شده است(4).

در پی کشف آنتی بیوتیک ها ضمن دهه های اخیر مشخص شد که آنها علاوه بر تأثیرات مفید دارای برخی عوارض جانبی از جمله موارد زیر می باشند :

1#) جلوگیری از فعالیت باکتریهای مفید پروبیوتیک (probiotic) که در امعاء و احشاء زندگی می کنند. درحالیکه استفاده از ادویه ها می تواند برای جلوگیری از عفونت های میکربی بسیار مفید واقع گردند و هیچگونه تأثیر منفی بر باکتریهای پروبیوتیک برجا نگذارند(4).

یک مطالعه که در بخش حشره و انگل شناسی (DEP) دانشگاه کالیفرنیا صورت پذیرفت، بر مقوله حضور ترکیبات ضد میکربی در هِل مُهر تأئید نهاد(4).

2#) جوشانده (decoction) دانه های هِل را برای غرغره کردن بر علیه عفونت های دندان و لثه (teeth & gums) بکار می برند(5).

8) نقش هِل در درمان بیماریهای ادراری (urinary disorders) :

بخشی از توانائی هِل برای سَم زدائی شامل خاصیت ادرار آوری (diuretic) آن می باشد. محققین دریافته اند، که مُدر بودن هِل باعث فوائد زیر می گردد:

1-8) پاکسازی دستگاه ادراری (urinary tract) شامل :

1-1-8) مثانه (bladder)

2-1-8) کلیه ها (kidneys)

2-8) حذف مواد زائد (waste)

3-8) حذف نمک ها (salt)

4-8) حذف آب مازاد (exess water)

5-8) زدودن توکسین ها (toxins)

6-8) مقابله با عفونت ها (infections) (6).

در طب سنتی هندوستان (ایور-ودا) از هِل برای درمان بیماریهای ادراری از جمله موارد زیر استفاده می نمایند :

#1) آماس مثانه (cystitis)

#2) عفونت کلیه ها یا "نفریت" (nephritis)

#3) سوزاک (gonorrhea) (4).

9) نقش هِل در رفع افسردگی (depression) :

بررسی های علمی در مورد قابلیت ضد افسردگی هِل به خوبی انجام نگرفته اند ولیکن در طب سنتی هندوستان (ایور-ودا) از هِل همراه با چای برای مقابله با افسردگی سود می برند(6).

دانشمندان باور دارند که هِل حاوی ترکیبات شیمیائی ضد استرس و پریشانی خیال است. امروزه روغن های فرار یکی از اصلی ترین موادی هستند که در شیوه های "عطر درمانی" (aromatherapy) برای رفع استرس کاربرد یافته اند(4).

از روغن های فرار هِل علاوه بر درمان استرس برای معالجه ناراحتی های معده و مشکلات ریوی (pulmonary) نیز بهره می برند(4).

10) نقش هِل بر سرماخوردگی و آمفولانزا (cold & flu) :

هِل به عنوان یک ادویه تُند و مُحرّک می تواند به جلوگیری و مداوای علائم سرماخوردگی و آمفولانزا کمک نماید. بکارگیری هِل در مواردی چون برونشیت و سُرفه ها نیز توصیه شده است(6).

11) نقش هِل بر چربی خون :

دانشمندان معتقدند که "میکرونوترینت ها" یا عناصر غذائی کم نیاز موجود در هِل می توانند عوارض ناشی از بالا بودن چربی خون را خنثی نمایند (4).

12) خواص ضد آسم هِل (anti-astmatic) :

از هِل می توان برای درمان بیماری آسم و دیگر مشکلات تنفسی سود جُست.

یک مطالعه نشانداد که عصارۀ خام هِل دارای تأثیرات کافی بر گشودن نایژه های (windpipe) ریه حیوانات طی بررسی های آزمایشگاهی بوده است. نتایج این بررسی مؤید آن بودند که مصرف هِل موجب آرامش بافت تراشه ای ریه می گردد(4).

13) نقش هِل بر لخته های خون (blood clots) :

محققین باور دارند که هِل می تواند از ایجاد لخته های خطرناک در خون جلوگیری نماید. نتایج پژوهشی بیانگر آن هستند که مصرف هِل از تجمع پلاکت های خون ممانعت به عمل می آورد و مانع چسبیدن آنها به دیواره رگ ها می گردد(6).

14) نقش هِل در مقابله با پاتوژن ها (pathogens) :

برای قرون متمادی تصوّر می شد که هِل دارای خواص ضد عفونت های میکربی می باشد. این نظریه توسط محققین دانشگاه "ئیل" آمریکا بررسی شد. برای این منظور از عصارۀ حاوی روغن های فرار هِل استفاده گردید. دانشمندان در پایان آزمایش مشاهده کردند که هِل می تواند از رشد و گسترش بسیاری از میکروب های خطرناکی که معمولاً موجب مسمومیت های غذائی می گردند، جلوگیری نماید(4).

نتایج بررسی دیگری نشانداد که روغن های فرار (essential oil ، volatile oil) موجود در هِل قادرند از رشد ویروس ها ، باکتریها ، قارچ ها و کپک ها جلوگیری نمایند(6).

15) هِل در نقش آنتی اکسیدان (antioxidant) :

مواد آنتی اکسیدان موجود در هِل می توانند باعث فوائد زیر گردند :

1) حذف رادیکال های آزاد

2) مقاومت در برابر سالخورگی سلول ها (6).

ترکیبات موجود در هِل که خاصیّت آنتی اکسیدانی دارند عبارتند از :

1) ویتامین ها (vitamins)

2) عناصر معدنی گیاهی (phytonutrients)

3) روغن های فرار (essential oil) (6).

آنزیم های آنتی اکسیدان هِل تأثیر فراوانی بر میزان کلسترول خون دارند و بنحو معنی داری موجب کنترل آن می گردند(4).

16) نقش ضد التهابی هِل (anti-inflammatory) :

هِل همانند خویشاوندان نزدیکش یعنی : زنجبیل (ginger) و زردچوبه (turmeric) حائز خواص ضد التهابی است لذا می تواند موجب کاهش دردها و تسکین آماس بویژه در غشاء مخاطی دهان و گلو گردد(6).

گرفتگی (spasmodic) ماهیچه ای اغلب در برخی از افراد بروز می کند. دانشمندان انقباض ناگهانی ماهیچه ها را مسبب بروز گرفتگی آنها دانسته اند و افراد در چنین مواقعی با ظهور درد در ماهیچه ها مواجه می شوند.

مصرف هِل بر طبق آموزه های طب سنتی هندوستان (ایور-ودا) می تواند از دردهای ماهیچه ای و مفاصل بکاهد(4).

پژوهندگان دانشگاه مَلِک سعود عربستان سعودی به انجام یک بررسی بر روی حیوانات با استفاده از هِل اقدام ورزیدند. نتایج حاکی از آن بودند که مصرف هِل می تواند گرفتگی ماهیچه ای را کنترل نماید(4).

مطالعات اخیر حاکی از آن بوده اند که هِل حاوی مواد ضد التهابی و ضد سرطانی (anti-carcinogenic) می باشد(4).

17) هِل به عنوان مقوّی باء (aphrodisiac) :

هِل دارای طعم شیرینی مطبوعی است لذا بسیاری از اطباء سنتی باور داشتند که مصرف هِل می تواند باعث افزایش قوای باء از جمله رفع ناتوانی جنسی (impotence) ، مشکلات نعوذ و زودانزالی (premature ejaculation) افراد گردد(4،6).

18) نقش هِل در درمان سکسکه (hiccups) :

سکسکه گاهاً در بسیاری از افراد بویژه در اطفال بروز می کند. در شیوه های سنتی از روش های مختلفی برای رفع سکسکه استفاده می شود. از جمله اینکه شخص دچار سکسکه را می ترسانند(starling) . البته اینگونه شیوه های مرسوم در برخی مواقع مؤثر واقع می گردند امّا در بسیاری اوقات نیز تأثیری برجا نمی گذارد(4).

استفاده از هِل شیوه ای دیگر برای درمان سکسکه شناخته شده است. در این شیوه تعدادی از نیام های هِل را در آب می جوشانند و محلول حاصله را برای رفع عارضه سکسکه به فرد مبتلا می نوشانند(4).

هِل بواسطه قابلیت ضد اسپاسم می تواند سبب خلاصی افراد از عارضه سکسکه گردد. امروزه از هِل برای رفع اسپاسم  غیر ارادی ماهیچه ها از جمله انقباضات معده و روده ها بهره می گیرند(6). 

19) خواص هِل در درمان گلودرد (sore throat) :

پژوهشگران دریافته اند که هِل می تواند موجب درمان گلودرد شود. برای این منظور معمولاً هِل (cardamom) و دارچین (cinnamon) را در آب می جوشانند و محلول حاصله را صبحگاهان برای تسکین گلودرد غرغره (gargled) می کنند(4).  

20) هِل به عنوان محافظ کبد (hepatoprotective) :

دانشمندان معتقدند که ترکیبات موجود در روغن فرار هِل می تواند به عنوان یک اکسیر یا معجون (tonic) ارزشمند برای تقویت و محافظت از قلب و کبد مفید واقع گردند، اشتها را افزایش دهند ، به حذف مواد زائد صفراوی (bile) از بدن کمک نمایند و موجبات عدم تجمع آنها را در کبد فراهم سازند.

این قبیل ترکیبات مفید عبارتند از :

1-20) تِرپینن (terpinene)

2-20) تِرپینیول (terpiniol)

3-20) سابینین (sabinene)

4-20) آلفا-پینِن (α-pinene)

5-20) 1و8-سینئول (1,8-cineole)

6-20) لیمونِن (limonene) (13).

دُز مصرفی هِل (dosing) :

مناسب ترین میزان مصرفی هِل برای کاربردهای درمانی بستگی به عوامل زیر دارد :

1) سن افراد (user`s age)

2) وضعیت سلامتی افراد (health)

3) وزن افراد (user`s weight) (10).

اثرات متقابل هِل (interactions) :

تاکنون اطلاعات دقیق و موثقی دربارۀ میزان و شدت اثرات متقابل هِل بر مواد غذائی و داروهای مصرفی در دسترس نمی باشد(10).

کمیته همیاری ادویه جات هندوستان :

"کمیته همیاری ادویه ها" یا "SBA" (Spices Board Assistance) کشور هندوستان برای ترقی کشت و کار گیاه هِل در ایالت های مناسب پرورش آن از جمله ایالت "سیکیم" بر طبق ملاک های زیر تلاش های مؤثر و شایسته ای را به عمل می آورد :

1) گواهی برنامه های اجرائی نهالستان ها :

کمیته مزبور در راستای حمایت از کشاورزان و به منظور اعتلای پرورش ادویه ها به اهدای کمک های نقدی به مبلغ 10000 روپیه به هر زارع با توان تولید 10000 پاجوش گیاه هِل در سال اقدام می نماید(5).

2) برنامه های واکاری باغستان ها :

این برنامه تمایل به تشویق کشاورزان نسبت به : اصلاح ، ترمیم و واکاری باغستان های قدیمی و سالخورده ای دارد، که از جهت اقتصادی مقرون به صرفه نیستند لذا مبلغی به میزان 6000 روپیه به ازای اصلاح و ترمیم هر هکتار از باغات قدیمی جایزه می دهد(5).

3) تدارک دستگاه های آبیاری بارانی :

تدارک دستگاه های آبیاری بارانی (sprinkler) مناسب برای تأمین رطوبت تکمیلی باغستان های هِل در ضمن ماههای خشک سال توسط کمیته مزبور انجام می پذیرد. کمیته مذکور تا سقف 2500 روپیه برای ابتیاع هر دستگاه آبیاری بارانی به اینگونه کشاورزان مساعدت می نماید(5).

4) خشک کردن کم هزینه محصول :

کمیته همیاری ادویه های هندوستان در راستای اصلاح کیفیت عمل آوری محصول هِل به کشاورزان برای جایگزینی اجاق های قدیمی با سیستم های جدید خشک کن یاری می رساند لذا به ازای ابتیاع هر واحد از دستگاه خشک کن جدید مبلغ 10000 روپیه کمک می نماید(5).

5) واحدهای فرآوری محصول :      

دستگاه های سنتی عمل آوری هِل از نظر قیمت و کارآئی برای کشاورزان ادویه کار مقرون به صرفه نیستند زیرا از فرآیندهای علمی و شیوه های بسته بندی مناسبی تبعیت نمی کنند لذا کمیته همیاری ادویه های هندوستان برای عملیات عمل آوری هِل در موارد زیر به تقبل 50% از کل هزینه های تهیّه دستگاه های مربوطه تا سقف 50000 روپیه می پردازد :

1-5) فرآوری (processing)

2-5) پودر کردن (powdering)

3-5) بسته بندی (packaging) (5).  

منابع و مآخذ :

1) Agrifarmin – 2018 – Cardamom farming [Elaichi] information guide – www.AgriFarming.in ; www.saishiridi.com  

2) B.G.W. – 2019 – How to grow cardamom (Elaichi) ? – https://balconygardenweb.com

3) King , Melissa – 2018 – How to germinate cardamom – Heartst Newspapers , LLC

4) Organic Facts – 2018 – 11 Amazing benefits of cardamom – Organic information Services Ltd. ; https://www.organicfacts.net

5) Pathak , Anjali – 2018 – Cultivation of large cardamom in Sikkim – Facets of the north_east ; India

6) Pulsipher , Charlie – 2013 – 15 Health benefits of cardamom – Sun Brothers LLC.

7) Shodhganga – 2018 – Introduction about cardamom – https://shodhganga.inflibnet.ac.in

8) Terry , Sarrah – 2017 – How to grow cardamom ? – www.gardenguides.com

9) TNAU – 2018 – Cardamom – http://agritech.tnau.ac.in

10) WebMD – 2018 – Cardamom – https://webmd.com

11) Wikipedia – 2018 – Cardamom – https://en.wikipedia.org

12) Anandaraj, Muthuswamy & M. R. Sudharshan – 2018 – Cardamom , ginger and turmeric – Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS)

13) Rajathi, A. Angeline & et al – 2017 – Processing and medicinal uses of cardamom and ginger (a review) – J. Pharm. Sci. & Res. Vol. (11) , pp. 2117-2122