چكيده :

قارچ خاكزي و پلي‌فاژ Sclerotium rolfsii عامل پوسيدگي طوقه و ريشه بسياري از گياهان يك‌ساله و چند‌ساله از جمله بادام‌زميني ، لوبيا ، گوجه‌فرنگي ، خيار ، نباتات‌زينتي ، چاي و …  مي‌باشد. اين قارچ در خزانه‌هاي بذري چاي مسئله‌ساز بوده و با توجه به اينكه مبارزه شيميايي با آن امكان‌پذير نمي‌باشد، اثر كنترل‌كنندگي‌گونه‌هاي Trichoderma viride،  T. harzianum،   T. longibrachiatum،T. parceramosum  و T. hamatum كه از نهالستان‌هاي چاي در استان گيلان جدا شده بودند ، روي قارچ عامل بیماری پوسيدگي طوقه و ريشه نهال‌هاي چاي (S. rolfsii) در شرايط آزمايشگاهي مورد بررسي قرارگرفت. براي اين منظور قدرت كلنيزاسيون ، فعاليت هيپرپارازيتيسم (تماس‌هيفي) ، خاصيت ليزكنندگي اسكلروت‌ها و قدرت بازدارندگي ترشحات فرار جدا شده‌هاي فوق با استفاده از كشت متقابل و اثر ترکیبات فرار جدایه های آنتاگونیست روي  S. rolfsii مورد مطالعه قرارگرفت. نتايج حاصله نشان دادند كه خواص آنتاگونيستي جداشده‌هاي فوق از نظر مكانيسم‌هاي مورد بررسي تفاوت زيادي با يكديگر دارند.در روش تماس‌هيفي جدایه‌هاي   T. viride ، T. harzianum و T. hamatum پس از 72 ساعت به خوبي ميسيليوم S. rolfsii را كلنيزه كردند. در بررسي اثر متقابل گونه‌هاي آنتاگونیست تريكودرما با قارچ  S. rolfsii‌ از نظر رشد كلنيزاسيون و اسپورزايي بهترين نتايج از ايزوله‌هاي T .viride به دست آمد. در آزمايش قدرت بازدارندگي ترشحات فرار، گونه‌هاي  T.viride، T.harzianum و    T. longibrachiatumكارايي بهتري از نظر تأثير متابوليت‌هاي فرار روي جلوگيري از رشد كلني  S.rolfsii از خود نشان دادند.جدایه‌های گونه‌های T. viride و T. harzianun از نظر قدرت تخريب اسكلروت‌ها و ليزكردن آنها بهترين اثر را از خود نشان دادند.پس از مطالعات آزمايشگاهي، بذور چاي را پس از ضدعفوني، با سوسپانسيون قارچ‌هاي آنتاگونيست خالص شده مخلوط نموده و در داخل گلدان‌هايي كه خاك آنها با اينوكولوم قارچ S.rolfsii آغشته شده بود كشت شدند. در پايان، آزمايش نهال‌هاي سالم و آلوده شمارش و كارايي آنتاگونيست‌ها مورد ارزيابي قرار گرفتند. از بين پنج گونه آنتاگونيست انتخابي گونه‌هاي T.viride و T.harzianum بهترين كارايي را براي كنترل قارچ S.rolfsii از خود نشان دادند.

واژه‌های کلیدی:

 S.rolfsii ، چای، Trichoderma، آنتاگونیست، مبارزه بیولوژیکی، گیلان، ایران

مقدمه :

بیماری پوسیدگی سفید طوقه وریشه  و بذر و مرگ گیاهچه عامل آن قارچ S.rolfsii می‌باشد. این قارچ از شبه رده Deuteromycetes  و از قارچ های عقیم است. زمستان‌گذرانی این قارچ اغلب به شکل اسکلروت است ولی به صورت میسیلیوم نیز می‌توان آن را دید. قارچی است پلی‌فاژ که میزبان‌های زیادی چون بقولات، خاجیان، کدوئیان، هویج،کرفس، فلفل، چای و بادام زمینی دارد. سیکل زندگی آن بیشتر با جوانه زدن اسکلروت در اوایل فصل با مساعد شدن شرایط شروع می‌شود، اسکلروت جوانه زده و تولید میسیلیوم می‌کند و بیشتر به طوقه و ریشه‌های سطحی چای در خزانه‌های بذری حمله می‌کند. با نفوذ میسیلیوم به داخل بافت ترد و جوان طوقه و ریشه باعث پوسیدگی شده و در نهایت باعث خشکیدگی نهال می‌شود به‌طوری‌که برگ‌ها خزان‌ کرده و فقط اسکلت خشک و سیاه از نهال جوان باقی می‌ماند. انتشار آن به وسیله آب، خاک آلوده، ابزار آلوده یا بذر آلوده می‌باشد.

سطح زير كشت خزانه‌هاي بذري چاي ايستگاه‌هاي تحقيقاتي اداره كل خدمات پژوهشي چاي سابق در پنج سال اخير (سال های 75 تا 80) بالغ بر 30 ميليون نهال گزارش شده است (گزارش 5 ساله امور زراعی خدمات پژوهشی چای سابق) ميزان خسارت قارچ عامل پوسيدگي طوقه و ريشه در خزانه‌ها حدود ده درصد بوده ، كه اين ميزان خسارت در خزانه‌هاي بذري این اداره كل در حدود یک و نیم ميليون نهال در پنج سال اخير بوده است. يكي از عوامل خسارت‌زاي اين گونه نهال‌ها، پوسيدگي طوقه و ريشه بوده كه قارچ عامل آن  S.rolfsii است(1).

نهال‌هاي بيمار در ناحيه طوقه و ريشه پوسيدگي داشته، به طوري كه در ناحيه آلوده چوب قهوه‌اي شده و نوارهاي ميسيليومي قارچ به فراواني در سطح ريشه اصلي و طوقه ديده مي‌شود . اسكلروت‌هاي قهوه‌اي رنگ قارچ نيز در روي طوقه و ريشه ممكن است تشكيل گردد.

     مبارزه بيولوژيكي از نظر كشاورزي به مبارزه‌ای گفته مي‌شود كه با استفاده از موجودات زنده و يا ژن‌ها مبادرت به كنترل خسارت ناشي از عوامل زيان آور گياهي مي‌نمایند. اصول اين روش متكي بر شناخت كامل عوامل بيماري‌زا با ميزبان آنها و همچنين رابطه‌اي است كه بين آنها و محيط اطرافشان برقرار می‌گردد. با توجه به اينكه، عامل بيماري پوسيدگي طوقه و ريشه نهال‌هاي بذري چاي ، خاكزي بوده و به طور مستقيم امكان مبارزه شيميايي با آن در سطح وسيع وجود ندارند.

قارچ S.rolfsii در ايران براي اولين بار توسط استورات و همكاران در سال 1332 از گيلان روي چاي گزارش گرديد(2).

     خداپرست و همكاران در سال 1372، تحقيقي كه روي قارچ‌های بيماري‌زاي چاي انجام دادند قارچ S.rolfsii را از روي نهال‌هاي چاي گزارش نمودند (3).

       ميرحسيني مقدم و همكاران در سال 1375، اين قارچ را در خزانه‌هاي بذري چاي مجدداً جداسازي نموده و خسارت آن را در خزانه‌ها ده درصد اعلام داشتند (5).

     ميرحسيني مقدم و همكاران در سال 1377، روي اثرآنتاگونيستي گونه‌هايي از تريكودرما و گليوكلاديوم برروي قارچ S.rolfsii عامل پوسيدگي ساقه (Stem Rot) بادام‌زميني مطالعات جامعي انجام داده كه در اين بررسي پنج‌گونه آنتاگونيست از مزارع بادام‌زميني جدا گرديد كه سه‌گونه آن براي اولين بار از ايران گزارش می‌شدند (4).

     اما در خارج از ايران به ویژه هندوستان، در زمينه مبارزه بيولوژيكي با قارچ S.rolfsii مطالعات خيلي وسيعي صورت گرفته كه خلاصه‌اي از آنها به شرح زير مي‌باشد:

    اووردن تليچ و چت در سال (1992)، طي آزمايشات گلخانه‌اي با استفاده از ايزوله‌هاي T.harzianum حاصل از خاك مزرعه توانستند بسياري از بيماري‌هاي قارچي خاكزي از قبيل: ‍Pythium sp. ، Sclerotium rolfsii ،                               solani Rhizoctonia و Fusarium sp. را كنترل نمايند(11).

     كومارو خار ( 1992 ) اظهار مي‌دارند كه افزايش و كاهش ميزان محصول سويا بستگي خيلي زيادي به ميزان پارازيتيسم Trichoderma  harzianum و باكتري Bacillus subtilis روي قارچ  Sclerotium rolfsii و
  Macrophomina phaseolina دارد (9).

لیم و همکاران در سال 1990 اظهار مي‌دارند كه جدایه‌های از  Trichoderma harzianum ،  T.hamatum و T.koningii در شرايط آزمايشگاهي خاصيت آنتاگونيستي روي تعداد زيادي از قارچ‌هاي خاكزي از جمله S. rol و بازیدیومست ها داشته اند(10).

     دوتا بي كا در سال (1992) اظهار مي‌دارد كه 11 گونه قارچ از ريزوسفر گياه سويا را جدا و خالص كرده كه گونه غالب ، S.rolfsii بوده است و جدایه‌هایی از T.harzianum ,  و T.koningii توانسته‌اند 38 تا 45 درصد از خسارت بيماري پوسيدگي طوقه كه در اثر  قارچ S.rolfsii ناشي مي‌گردد را كنترل نمايند(8).

     طي گزارش پروژه مديريت كنترل بيولوژيكي (‍PDBO) در سال‌هاي 1997 و 1998 كه با همكاري 16 مركز تحقيقاتي هرساله در بنگلور هندوستان تشكيل مي‌شود، آنتاگونيست‌هايي از قبيـــل  T.harzianum ، T.koningii ، Gliocladium.virens، G.deliquescens و Pseudomonas putida عليه عوامل بيماري‌زا از قبيل قارچ پوسيدگي ريشه و طوقه (S.rolfsii) و قارچ پوسيدگي پياز و زردي گلايول (Fusarium oxysporum f.sp.gladioli) و نماتد مولد گره‌ريشه (  Meloidogyne incognita) مؤثر واقع شده است (6).

تساهوری دو و همکاران()2001جهت مبارزه بیولوژیک با قارچ عامل پوسیدگی سفید ریشه S.rolfsii در یونان تحقیقی انجام داده اند که در این تحقیق جدایه‌ای از تریکودرما برای درمان بذور گوجه‌فرنگی استفاده شد. جمعیت آنتاگونیست به عنوان رقیب در ریزوسفر ریشه، با رشد نهال افزایش یافت. تعداد، وزن و ارتفاع نهال آغشته به تریکودرما، نسبت به شاهد بیشتر بود (14).

همچنین تحقیقی دیگر انجام شد که در آن محققین توانستند اثر پارازیتیسم گونه‌ای از قارچ تریکودرما (Trichoderma koningii) را در شرایط آزمایشگاهی بر روی قارچ عامل پوسیدگی سفید طوقه و ریشه (S.rolfsii)  بررسی نموده و بر ای اولین بار توانستند کلامیدوسپور و کنیدی قارچ عامل بیولوژیک را داخل اسکلروت قارچ عامل بیماری مشاهده نمایند (13).

در مطالعه‌ای دیگر محققین توانستند با استفاده از گل فاضلاب در مزرعه لوبیا میزان آلودگی به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه بر اثر قارچS.rolfsii را کاهش داده و قدرت ماندگاری گیاه را افزایش دهند. (7). بنابراین، با اجراي اين تحقیق ضمن شناسايي آنتاگونيست‌هاي خزانه‌هاي بذري چاي و كارايي آنها روي قارچ عامل پوسيدگي طوقه و ريشه در شرايط آزمايشگاه وگلخانه و معرفي آنتاگونيست‌ها در شرايط خزانه اقدام گرديد.

مواد و روشها :

الف( جداسازي قارچ  S . rolfsii:

به این منظور درطی فصل‌های بهار و تابستان از خزانه‌هاي بذري در ايستگاه‌هاي تحقيقاتي اداره كل خدمات پژوهشي چاي سابق و خزانه‌هاي باغداران منطقه بازديد به عمل آمد. نمونه‌هاي بيمار جمع‌آوري شده به آزمايشگاه گیاه پزشکی انتقال داده شد. در آزمايشگاه قطعاتي از ناحيه سالم و آلوده پس از ضدعفوني سطحي با سوبليمه (کلرور جیوه) به مدت يك تا دو دقيقه روي محيط PDA (Potato Dextrose Agar) كشت داده شد. پس از رشد، عمل خالص‌سازي به روش نوك‌ريسه  (Hyphal tip) صورت گرفت.

ب) جداسازي آنتاگونيست‌ها :

براي جداسازي آنتاگونيست‌ها از خاك خزانه‌هاي چاي جمعاً 10 نمونه به وزن تقريبي 500 گرم تا عمق 20 سانتي‌متري منطقه ریزوسفر تهيه و به آزمايشگاه انتقال داده شد. نمونه‌هاي جمع‌آوري شده را در داخل گلدان‌هاي پلاستيكي ريخته و به مدت يك هفته، يك روز در ميان آنها را مرطوب نگه داشته تا اسپورهاي موجود در آنها فعال شوند. سپس20 گرم خاك از هر گلدان را برداشته و در500 میلی لیتر محلول دو در هزار اسيد سيتريك خوب به هم زده تا سوسپانسيون يكنواختي به دست آيد، به دنبال آن پنج میلی لیتر از اين سوسپانسيون را داخل پتري كه حاوي 15 میلی لیتر آگار 50 درجه سانتي‌گراد بوده اضافه كرده و به آرامي تكان داده تا به طور يكنواخت مخلوط گردد. براي هر نمونه چهار پتري به شرح بالا تهيه گرديد. پس از آن از، هر پتري پنج حلقه به قطر 15 تا 20 ميلي‌متر برداشته و بر روي محيط كشت اختصاصي Davet کشت گردید؛

ترکیب محيط كشت Davet شامل :

1- نيترات كلسيم، يك گرم 2- نيترات پتاسيم، 25/0 گرم 3- MgSO₄.7H₂O ، 52/0 گرم 4- KH₂PO₄ ، 125/0 گرم 5- CaCl₂ – 2H₂O ، يك گرم 6- اسيد‌سيتريك، 50 ميلي گرم 7- ساكارز، دوگرم 8- آگار، 20 گرم 9- آب مقطر، يك ليتر 10- سولفات استرپتومايسين، 30 ميلي‌‌گرم 11- الكل متيليك 95%  دو و نیم میلی لیتر 12- آنتي‌بيوتيك كوتري ماكسوزول يا ميتوپريم، 40 ميلي گرم ) كشت و در داخل آنكوباتور در دماي 26 درجه سانتي‌گراد نگهداري شدند. بعد از رشد آنتاگونيست‌ها روي محيط كشت اختصاصي، جدایه‌های بدست آمده با استفاده از روش تك ‌اسپور خالص شدند(12).

ج- آزمون‌های آزمايشگاهي :

در اين آزمایش اقداماتی به شرح زير انجام گرفته است :

1- بررسي‌هاي ميكروسكوپي تماس هيفي (Hyphal contact) آنتاگونيست‌هاي جدا شده تريكودرما با قارچ S . rolfsii

به این منظور روي لام‌هاي استريل لايه نازكي از محيط كشت PDA ريخته و پس از آن ديسك‌هايي به قطر دو ميلي‌متر از قارچ‌هاي آنتاگونيست جدا شده و S . rolfsii در كنار هم كشت داده شدند. نمونه‌ها در داخل پتري در حرارت 25 درجه سانتي‌گراد در آنكوباتور نگه‌داري گرديدند. پس از رشد قارچ‌هاي تريكودرما و برخورد با قارچ S . rolfsii تأثير آنها در زير ميكروسكوپ مورد بررسي قرار گرفت.

2- بررسي اثر متقابل آنتاگونيست تريكودرما جدا شده با قارچ S . rolfsii به منظور تعيين و مقايسه توانايي آنها از نظر رشد، كلنيزاسيون و اسپورزايي روي كلني قارچ S.rolfsii به روش كشت متقابلDual culture

به این منظور در يك پتري حلقه‌اي به قطر پنج ميلي‌متر از حاشيه كشت جوان 72 ساعته قارچ S.rolfsii و در مقابل آن به همان شيوه تريكودرماهاي جدا شده كشت داده شدند. پتري در حرارت 25 درجه سانتي‌گراد در آنكوباتور نگه‌داري و هر 24 ساعت يك بار صفات فوق‌الذكر اندازه‌گيري و تريكودرماهاي جدا شده از اين نظر مورد ارزيابي و شدت و ضعف آنها از نظر رشد، كلنيزاسيون و اسپورزايي مورد بررسي قرار گرفت.

3- بررسي اثر ترشحات فرار آنتاگونيست‌هاي تريكودرما روي رشد ميسيليوم قارچ S.rolfsii  :

به این منظور پس از مشخص شدن جدایه‌های تريكودرماها، به تعداد آنها پتري‌هاي حاوي كشت جوان قارچ
 S. rolfsii را روي همان پتري حاوي كشت سه تا چهار روزه تريكودرماي شناسايي شده به طور وارونه قرار داده ((Superpostal Petri-dishes و دور پتري‌ها با نوار چسب كاملاً مسدود گرديد؛ به‌طوريكه ارتباط داخل دو پتري با بيرون قطع و فقط ترشحات تريكودرماها بتوانند روي رشد قارچ S.rolfsii اثر بگذارند. پتري‌ها در حرارت 25 درجه سانتي‌گراد در انكوباتور نگهداري و پس از 72 ساعت ميزان بازدارندگي رشد قارچ S . rolfsii ناشي از ترکیبات گازي تريكودرماها با استفاده از فرمول زير مورد ارزيابي قرارگرفت:

4- بررسي تأثير ليز كردن اسكلروت‌هاي قارچ S.rolfsii  به وسيله آنتاگونيست‌هاي تريكودرما
    در شرايط آزمايشگاهي :

به این منظور پتري‌هاي حاوي كشت جوان پنج روزه قارچ S . rolfsii به مدت 15 روز در حرارت 25 درجه سانتي‌گراد در انكوباتور نگه‌داري شدند. پس از تشكيل اسكلروت‌ها، از سطح هرپتري در اتاقك كشت و در كنار شعله به وسيله پنس استريل اسكلروت‌ها جمع‌آوري ودر دماي چهار درجه سانتي‌گراد نگه‌داري گرديدند و به دنبال آن تريكودرماها شناسايي شده روي محيط كشت PDA كشت داده شده و براي هر جدایه‌ تريكودرما، چهار عدد پتري انتخاب گرديد. پس از آنكه پتري‌هاي مربوط به هر جدایه رشد ميسيليوم آنها به نه سانتي‌متر رسيد از انكوباتور خارج و در كنار شعله تعداد20 عدد اسكلروت روي سطح كلني قارچ تريكودرماها در فواصل معين قرار داده و در داخل آنكوباتور به مدت يك ماه نگه‌داري شدند. پس از يك ماه از آنكوباتور خارج و با قرار دادن در زير بينوكولر و تاباندن نور در سطح آنها و به كمك سوزن استريل درصد ليزشدگي اسكلروت‌ها مورد مطالعه و ارزيابي قرار گرفت.

د- تهيه اينوكولوم قارچ عامل پوسیدگی طوقه و ریشه نهال چای (S.rolfsii)

به همین منظور ارزن مرطوب شده را به مدت يك ساعت در دماي 121 درجه سانتي‌گراد اتوكلاو كرده و سپس به مدت يك هفته در حرارت 30 درجه سانتي‌گراد و رطوبت نسبي80 درصد نگهداري کردیم ، پس از آن كشت تازه S . rolfsii را كه قبلاً روي محيط PDA آماده شده بود را در داخل ارلن مايرهاي حاوي ارزن كشت دادیم، سپس ارلن‌ها به مدت 10 روز در آنكوباتور با دماي 25 درجه سانتي‌گراد نگهداري شدند.

ه- بررسي كارايي آنتاگونيست‌هاي شناسايي‌شده عليه قارچ S.rolfsii در داخل گلدان :

این آزمایش گلدانی در ایستگاه تحقیقات چای کاشف سیاهکل(ازبرم) به مدت شش ماه  و در شرایط گلخانه با جدایه‌های جنس   Trichoderma به عنوان قارچ آنتاگونیست T. virid, (دو جدایه)، T. harzianum (دو جدایه)، T. parceramosum   (دو جدایه)، T. hamatum (یک جدایه)، T. longibrachiatum (دو جدایه) و یک شاهد انجام گرفت. هر جدایه شامل سه عدد گلدان به حجم تقریبی 3 کیلوگرم خاک ضد عفونی شده که ابتدا توسط اینوکولوم قارچ S. rolfsii آلوده گردید و سپس در هر یک از گلدان‌ها سه عدد بذر چای هیبرید چینی کشت شدند. بذرها  قبل از کشت توسط محلول سوبلیمه (کلرید جیوه یک درصد) ضد عفونی شدند و سپس توسط سوسپانسیون قارچ‌های آنتاگونیست خالص شده با غلظت 10⁷  اسپور در هر گرم بذر آلوده شدند. گلدان‌ها در شرايط گلخانه در حرارت 18 تا 25 درجه سانتي‌گراد با تأمين رطوبت نسبي مناسب نگهداري شدند. در پايان  پس از شش ماه تعداد نهال‌های سالم و تلف شده شمارش شد. در نهایت میانگین دادها ثبت گردیدند (نمودار 3).

نتایج و بحث :

با استفاده از محيط كشت PDA ، قارچ عامل بيماري‌زا S.rolfsii از روي نهال‌هاي بذري چاي جداسازي، خالص و تشخيص داده شد. همچنين تعداد 10 ايزوله از آنتاگونيست‌هاي خاك نهال‌هاي بذري چاي جدا و خالص گرديدند و تک تک جدایه ها با استفاده از کلید شناسایی(Rifai 1969) گونه‌های جنس تریکودرما شناسایی گردیدند و پس از تشخیص جهت تاییدیه توسط جناب آقاي دكتر روحاني مجدداً بررسی و تایید گونه شدند که گونه‌های تشخیص داده شده به شرح زيل می‌باشد :

 پس از شناسايي قارچ‌هاي آنتاگونيست تريكودرما، كارايي آنها روي قارچ S . rolfsii به روش‌هاي تماس هيفي، كشت متقابل ، اثر ترشحات فرار و ليزكردن اسكلروت‌ها در محيط آزمايشگاه انجام گرفت و از بين ده ايزوله موجود مناسب ترين ايزوله‌هاي هر آزمايش مشخص گرديد كه شرح كامل آن‌ها در جداول 1 ، 2 و نمودارهای 1 و 2 آمده است.

در بررسي آزمايشات گلخانه‌اي كه در ايستگاه تحقیقات چای کاشف انجام شد، از بين قارچ‌هاي آنتاگونيست ( تريكودرماها ) گونه‌هاي برتر كه كارايي بهتري از خود نشان داده بودند مورد شناسايي قرار گرفتند و در اين آزمايش گونه‌هاي T . viride و T . harzianum بهترين كارايي را براي كنترل با قارچ مذكور در داخل گلدان از خود نشان دادند و به ترتيب 4/66 و 1/52 درصد كنترل‌كنندگي به صورت مشاهده‌اي ثبت گرديد. در حالي‌كه، درصد كنترل‌كنندگي تيمار شاهد 1/21 درصد بوده است و شرح كامل آن در نمودار 3 آمده است.

پیشنهادات:

1- پیشنهاد می‌گردد برای مبارزه بیولوژیک با قارچ S. rolfsii در سطح وسیع، در آینده طرح‌های
تحقیقی- تطبیقی صورت گیرد که می‌تواند راهکار مناسبی برای کاهش خسارت این عامل مهم در خزانه‌ها باشد.

2- با توجه به اهمیت مبارزه بیولوژیک نیاز است برای سایر عوامل بیماریزای قارچی نیز تحقیقات مشابهی صورت گیرد تا روزی بتوان مبارزه بیولوژیک را جایگزین سایر روش‌های مبارزه کرد.

جدول 1) آزمايش بررسي ميكروسكوپي تماس هيفي آنتاگونيست‌ها به ترتيب كارايي آنها

جدول 2) بررسي اثر متقابل آنتاگونيست ها با قارچ S . rolfsii  به منظور تعيين و مقايسه توانايي آنها از نظر رشد ، كلنيزاسيون و اسپورزايي به روش كشت متقابل

منابع

1-     اخوت، م. و وكيلي، د. ( 1377 ) . چاي (كاشت ، داشت و برداشت ). گلبان چاپ، چاپ اول، 306 ص .

2-     ارشاد، ج. ( 1374 ). قارچ‌هاي ايران . انتشارات سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، 888 ص .

3-     خداپرست ميانگسكري، ا.، حجارود، ق.، زاد، ج.، اشپري، ف.، اخوت، م. ( 1372 ). بررسي قارچ‌هاي جدا شده از گيلان. يازدهمين كنگره گياهپزشكي ايران، دانشگاه گيلان، رشت، صفحه 170 .

4-     ميرحسيني مقدم، س، ع.، ايزديار، م و روحاني، ح. ( 1377 ). بررسي اثر آنتاگونيستي گونه‌هايي از تريكودرما و گليوكلاديوم روي قارچ Sclerotium rolfsii عامل پوسيدگي ساقه بادام‌زميني. خلاصه مقالات سيزدهمين كنگره گياه‌پزشكي ايران ، كرج ، صفحه 109 .

5-     ميرحسيني مقدم، س، ع. ( 1375 ). قارچ‌هاي جدا شده از چاي در شمال ايران . خلاصه مقالات اولين كنگره علوم باغباني ايران، کرج.

6-    Anonymous. (1998 ). Project Directorate of Biological Control ( PDBC) , Bangalore India.

7-    Dos Santos I. and W. Bettiol(2003). Effect of sewage sludge on the rot and seedling damping-off of bean plants caused by Sclerotium rolfsii. Crop Protection, Vol. 22(9): 1093-1097

8-    Dutta, B. K. ( 1992). Studies on biological control of foot rot disease of soybean caused by      S. rolfsii. Review of Plant Pathology,  vol. 71(6).

9-    Kumar,S.M. and M. N. khare, (1992). Studies on the antagonistic relationship of soybean spermophere microflora with Rhizoctonia bataticola and Sclerotium rolfsii. Review of Plant Pathology, vol. 71(9).

10- Lim, T. K. and B. K, teh. (1990). Antagonism invitro of Trichoderma species against several Basidiomycetes soil-borne pathogens and S.rolfsii. Review of Plant Pathology, vol. 69(12).

11- Ordentlich, A. and I.  chet, (1992). Biological control of soil borne plant pathogenic fungi by antagonistic Trichoderma spp. Review of Plant Pathology, vol. 71(80).

12- Rifai,M.A.(1969) a revision of the genus Trichoderma. Mycol. Pap. CMI. 116:56pp

13- Tsahouridou P. C. and C. C. Thanassoulopoulo(2002). Proliferation of Trichoderma koningii in the tomato rhizosphere and the suppression of damping-off by Sclerotium rolfsii. Soil Biology & Biochemistry, Vol. 34( 6): 767-776

14- Tsahouridou P. C. and C. C. Thanassoulopoulos(2001) Trichoderma koningii as a potential parasite of sclerotia of Sclerotium rolfsii. Cryptogamie Mycologie, Volume 22(4): 289-295

Study on biological control with Sclerotium rolfsii, which

cause foot and root rot disease on seedlings tea

S. A. Mir Hosseini Moghaddam, Sh. Shayigan and A. Saraji

Tea Research Institute of Iran-Guilan(Lahijan)

Abstract :

Soil born & poly phage fungus, Sclerotium rolfsii, which cause foot and root rot disease to anual and prenial plants like groundnut, bean, tomato, cucamber, ornamental plants, tea and etc. This fungus is a serious problem in tea seed nursery. Because of obstucle for chemical control antagonistic activities of Trichderma viride, T. harzianum, T. hamatum, T.longibrachiatum and T.parceramosum from tea nursery in Guilan province were studied on Sclerotium rolfsii causal agent of foot and root rot tea seedlings in vivo. Colonization ability, hyperparasitism activities (hyphal contact), sclerotia lysis property and inhibitory ability of voletile metabolities to suppress S.rolfsii were studied by using dual culture and super posal petri dishes methods. The result showed that there are some differences in antagonistic characteristics between fungal tested isolates.  In hyphal contact method, T. viride, T. harzianum and T.hamatum colonized, parasitized and suppressed the mycelial growth of S. rolfsii after 72 hours better than other species. In dual culture the best result obtained for T. viride and T.hamatum so that these species colonized sporulated better than other species. In inhibitory ability of voletile metabolites experiment T.viride, T. harzianum. And T. longibrachiatum produced more volatile metabolites and inhibited the mycelial growth of S. rolfsii. T.viride and T.harzianum had best effectiveness on destruction and lysis of sclerotia. In nursery experiment tea seeds were sterilized and mix with purified antagonist. The soil were infected with S. rolfsii and the seeds were planted in infected soil. Number of healthy and infected seedlings counted and ability of antagonist were evaluated. Among five species  of Trichoderma: T.viride and T.harzianum showed better ability to control S. rolfsii.

Keywords: Sclerotium rolfsii, Biological control, Foot & Root Rot, Tea