« زراعت به زبان ساده »      

26) « زراعـت اسپرس » :          

 

--- اسپرس گياهي از خانواده حبوبات است كه تحمل نسبتاً زياد به گرما و خشكي دارد ولي مقاومت چنداني در برابر يخبندان نشان نمي دهد.

اسپرس گياهي دائمي و چندساله است كه داراي ريشه هاي طويل تا حدود 3 متر مي باشد.

ساقه اسپرس بفرم ايستاده و به ارتفاع 100-10 سانتيمتر مي رسد.

برگ ها به شكل مركب و حدود 16-5 سانتيمتر طول دارند.

برگچه هاي اسپرس در رأس به زائده اي منتهي مي شوند كه شباهت ويژه اي به خار دارند.

گل هاي اسپرس به رنگ قرمز روشن بر روي دمُگل بلندي مجتمع مي شوند.

دانه ها درون غلافي قرار گرفته اند كه داراي سطحي خاردار است و در هنگام رسيدن به رنگ قهوه اي مايل به خاكستري در مي آيد.

اسپرس از جمله گياهان علوفه اي محسوب مي گردد كه در قديم به مصرف تعليف اسب ها مي رسيده اند.

اين گياه كه در مواجهه با خشكي متحمل است ، در اراضي گچي ، عميق و اقاليم گرم مناسبت دارد ولي در اوايل كشت به سرما حساس است و صدمه مي بيند.

اسپرس داراي مواد معدني بويژه املاح كلسيم مي باشد لذا اغلب حيوانات با رغبت از آن تغذيه مي كنند.

اسپرس را مي توان در زمين هايي كه قادر به توليد يونجه و شبدر نيستند ، با موفقيت به عمل آورد.

تعداد فراواني از رستني هاي مراتع را اسپرس تشكيل مي دهند.

گل هاي اسپرس جلوة بيشتري براي حشرات بويژه زنبورها دارد.

اسپرس به آفات كمتري از جمله سرخرطومي يونجه دچار مي شود.

 

انتخاب بذور :

--- مقدار بذر مورد نياز زراعت اسپرس در حدود 150-70 كيلوگرم است كه بايد بر روي خطوطي به فاصله 30 سانتيمتر از همديگر كاشته شوند.

از كشت مخلوط اسپرس به همراه شبدر قرمز و يا يونجه مي توان عملكرد بيشتري بدست آورد.

اسپرس در نواحي مرتفع و كوهستاني ايران بويژه در خاك هايي كه بطور موقت آبياري مي شوند ، بخوبي رشد مي كند لذا از آن مي توان براي كاشت در ديمزارها بهره گرفت.

انواع اسپرس كه تعدادشان در ايران به 60 نوع مي رسد را مي توان در شرايط آب و هوايي متفاوت بويژه نواحي نيمه جلگه اي و يا جاهايي كه امكان احداث جنگل وجود دارد ، بعمل آورد.

--- اسپرس را بايد بعلت سبز ماندن چندين ماهه ، تكثير طبيعي بوسيله بذور ، مقاومتش در برابر چراي مفرط و دوام چندين ساله مورد توجّه بيشتري قرار داد.

بذور برخي گونه هاي اسپرس بسختي جوانه مي زنند بطوريكه اغلب جوانه ها 2-1 سال پس از بذرپاشي ظاهر مي شوند.

اسپرس را غالباً مخلوط با گياهان خانواده گندم و يا ساير نباتات مرتعي جهت تكثير طبيعي مطلوب كشت مي نمايند.

 

برداشت اسپرس :

--- مقدار محصول علوفه خشك اسپرس طي دو برداشت در سال به 8-4 تن در هكتار و مقدار بذور حاصله در زراعت هاي بذري به 800-400 كيلوگرم در هكتار مي رسد.

اسپرس معمولاً دو دفعه در سال برداشت مي شود كه چين اوّل به مراتب محصول بيشتري دارد.

مصرف علوفه سبز اسپرس بر خلاف يونجه و شبدر در حيوانات توليد نفخ نمي كند.

سيلوكردن علوفه تازه اسپرس بمراتب از سيلوكردن يونجه آسان تر است.

 

 

تهيّه و تدوين :

اسماعيل پوركاظم : مربي مركز آموزش كشاورزي گيلان