مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی

"منطقه بندی اراضی كشاورزی 3" ؛  

" 3 Hardiness zones"

گردآوري و تدوين :

اسماعيل پوركاظم ؛ كارشناس ارشد زراعت ،

مدرس دانشگاه جامع علمي كاربردي گيلان

نقشه هاي محلي مناطق كشاورزي آمريكا :

--- مناطق پرورش گياهان (growing zones) مبتني بر ارائه توصيه ها هستند و هيچگونه وعده و بشارتي را عرضه نمي كنند. در حقيقت بسياري از "ميكروكليماهاي" طبيعي و مصنوعي وجود دارند كه قادر به توصيه يك گياه مناسب براي آنها نخواهيد بود مگر اينكه به آزمايش و تجربه بپردازيد. مهمترين مناطق رشد گياهان در ايالات متحده آمريكا عبارتند از:

&1) مناطق پرورش شمال شرقي آمريكا :

براي دستيابي به اهداف منطقه اي كردن پرورش "USDA" در مناطق شمال شرقي آمريكا به تلاش هاي روزانه و مستمر پرداخته شد. اين مناطق شامل نيويورك و "نيو انگلند" نيستند زيرا از جنوب "ويرجينيا" تا غرب "ميشيگان" گسترده شده اند. اين ناحيه كه بصورت يك نوار باريك از شمال به جنوب ادامه دارد ، شامل مناطق 7-3 مي باشد. مناطق : شمال ميشيگان ، نيويورك ، ويرمونت ، "نيوهمپشاير" و "ماين" شامل بخش هايي هستند كه جزو سردترين مناطق كشور آمريكا محسوب مي گردند (1).

&2) مناطق پرورش جنوب شرقي آمريكا :

باغداران ضمن تشريح اين منطقه با مناطق رشد 10-6 مواجه مي شوند. اين ناحيه از انتهاي جنوبي فلوريدا بصورت صفوف اراضي مرتفع گسترش يافته است. ناحيه مزبور بطرز شتابنده اي رفيع مي گردد و به كوه هاي "سموكي" (Smoky) از رشته كوه هاي "آپالاچيان" در حدواسط ايالت هاي "تنسي" و "كاروليناي شمالي" ختم مي شود. باغداران اين نواحي با خاك هايي كه دچار رس مازاد مي باشند ، دچار چالش هستند. باغداران در چنين مواقعي بايد به اصلاح خاك (soil amendment) بپردازند وگرنه مجبور به كاشت گياهاني هستند كه تحمل حضور رس مازاد را داشته باشند(1).

&3) مناطق پرورش جنوب مركزي آمريكا :

اين نواحي با تفوّق ويژگي هاي جغرافيايي مكزيك مواجهند لذا بخش هايي كه بموازات سواحل خليج مكزيك واقع هستند متمايل به اقليم گرم و مرطوبند درحاليكه باريكه تگزاس حائز شرايط گرم و خشك است (1).

&4) مناطق پرورش جنوب غربي آمريكا :

اين ناحيه كه از بالاي كلرادو (منطقه 3) تا بيابان هاي سوزان جنوب "نيومكزيكو" ، "آريزونا" و كاليفرنيا (مناطق 11-10) گسترده شده اند ، برخوردار از تنوّع مناطق رشد مي باشند. گياهان مناطق جنوبي علاوه بر معضل دماهاي بالا بايد با چالش خاك هاي حاوي كربنات كلسيم (caliche) نيز مواجه گردند (1).

&5) مناطق پرورش شمال غربي آمريكا :

مناطق شمال غربي نيز همانند نواحي شمال شرقي شامل مناطق رشد متنوعي هستند. اين نواحي شامل مناطق پُرباران با آب و هواي سواحل اقيانوس اطلس از جمله "سياتل" است. اين ناحيه از جانب شرق به "مونتانا" و "ويومينگ" گسترش يافته است كه از قديم الايام آنرا سرزمين "نغمه در باران" (singing in the rain) مي شناختند(1).

&6) مناطق پرورش شمال مركزي آمريكا :

نواحي شمال مركزي ايالات متحده آمريكا متأثر از آب و هواي سرد (مناطق 3) مي باشد كه يك چهارم آنرا مناطق 7-6 تشكيل مي دهند. بخش هاي شمال شرقي اين نواحي در مجاورت "درياچه هاي بزرگ غربي" واقعند (1).

منطقه بندي اراضي در اروپا :

الف ) بريتانيا و ايرلند :

اثر تعديل كنندۀ جريانات اقيانوس اطلس شمالي بر اقليم معتدل اقيانوسي بريتانيا و ايرلند باعث حصول زمستان هاي ملايم نسبت به ساير نواحي شمال اروپا مي گردد و اين موضوع نشاندهنده وابستگي منطقه بندي اراضي بريتانيا و ايرلند به درجات بالاتري نظير مناطق 10-7 مي باشد. نواحي كوهستاني "گرانپين" در بخش هاي مركزي و شمالي اسكاتلند ، مناطق كوهستاني جنوب انگليس و بخش هايي از كوهستان هاي "اسنودون" در "ولز" جملگي جزو منطقه بندي 7 بشمار مي آيند. اغلب نواحي انگليس ، "ولز" ، اسكاتلند و بخش هاي مركزي ايرلند جزو منطقه بندي 8 محسوب مي گردند. اكثر مناطق غرب و جنوب انگليس و "ولز" ، غرب اسكاتلند ، نوار باريك ساحل شرقي اسكاتلند و شمال شرقي انگليس ، لندن و اغلب اراضي ايرلند جزو منطقه بندي 9 بحساب مي آيند درحاليكه نواحي ساحلي پست جنوب غربي ايرلند جزو منطقه بندي اقليمي 10 قرار مي گيرند (6).

ب ) اروپاي شمالي :

منطقه اسكانديناوي در عرض جغرافيايي مشابهي با "آلاسكا" و "گرينلند" واقع شده است امّا جريانات گرم اقيانوس اطلس شمالي داراي اثرات بيشتري در مقايسه با انگليس و ايرلند است. درحاليكه نروژ جزو منطقه اقليمي 2 قرار دارد ولي بخش هاي قطبي اسكانديناوي در قلمرو منطقه رشد 3 محسوب مي شوند. جزاير "فارو" واقع در عرض هاي جغرافيايي 63-62 درجه شمالي همانند جزاير "Lofoten" كه در عرض شمالي 68 درجه قرار دارد ، جزو منطقه رشد 8 محسوب مي گردد. شهر ساحلي "ترومسو" در نروژ در عرض شمالي 70 درجه جزو منطقه رشد 7 بشمار مي آيد. نواحي شمالي شهر "ترو" واقع در عرض جغرافيايي 78 درجه در قلمرو منطقه رشد 5 قرار مي گيرد. تمامي اين قبيل نواحي ساحلي بطور معمول داراي تابستان هاي خنك- مرطوب با حرارت هايي كه بندرت به بيش از 20 درجه سانتيگراد مي رسند. اين موضوع نشاندهنده اهميت دخالت دما در منطقه بندي اقليمي است. فنلاند و سوئد با ارتفاع 500 متر از سطح دريا جزو منطقه اقليمي 3 قرار دارند درحاليكه ارتفاعات حائز برف دائمي در منطقه اقليمي 5 واقع هستند. منطقه 4 شامل نواحي واقع در عرض شمالي 65-64 درجه ، منطقه 5 شامل نواحي واقع در عرض شمالي 62-61 درجه و منطقه 6 شامل نواحي واقع در عرض شمالي 60 درجه از جمله شمال سوئد ، مناطق ساحلي جنوب سوئد و سرزمين اصلي فنلاند مي باشد. سواحل غربي سوئد از زمستان هاي ملايمي برخوردارند لذا جزو منطقه اقليمي 7 محسوب مي گردند بنابراين براي كاشت گونه هاي غيربومي مقاوم مناسب است. نواحي ساحلي جنوب شرقي سوئد داراي سردترين زمستان ها در غياب جريان آب گرم "گلف استريم" (Golf stream) است (6).

پ ) اروپاي مركزي :

نواحي مركزي اروپا از نمونه هاي بسيار خوب گذار از اقليم اقيانوسي به اقليم قاره اي است آنچنانكه توجه اشخاص را بمحض نظر انداختن به نقشه هاي منطقه بندي رشد گياهان جلب مي كنند. اين نواحي تمايل به كاهش ارتفاع به سمت شرق برخلاف روند عادي تمايل نزول به سمت شمال مي باشند. كوه هاي كم ارتفاع و فلات واقع در اين ناحيه تأثير بسزايي بر سرماي زمستانه آنجا دارند. در نواي مركزي اروپا مناطق مربوطه از 8 در بلژيك ، دانمارك و آلمان به سمت سواحل دريا در منطقه 9 پيش مي روند درحاليكه مناطقي در مرزهاي لهستان و ليتواني جزو منطقه 5 هستند. مناطق ايزوله از جمله نواحي كوهستاني آلپ و كوه هاي "كارپات" واقع در جنوب لهستان تا شمال روماني جزو منطقه رشد 4-3 بحساب مي آيند. يك مثال عالي از ظهور سرما را در منطقه "باواريا" و "فاتنسه" كه جزو منطقه 3 هستند امّا گاهاً از سرماهاي مربوط به مناطق 2-1 بهره ور مي گردند. مثال قابل توجّه ديگر را دهكده "واكس موند" از نواحي لهستان كه جزو كوهستان "كارپات" است ، بر مي شمارند بطوريكه بطور منظم در ضمن شب هاي آرام زمستان كه هواي سرد و سنگين از ارتفاعات مجاور به آنجا مي رسد تا 35- درجه سانتيگراد نزول حرارتي را شاهد است. بدينقرار لااقل بميزان 10 درجه سانتيگراد از اراضي مرتفع همجوارش سردتر مي گردد و جزو منطقه b3 محسوب مي شود. اين موضوع در حالي ظهور مي يابد كه اراضي "كراكف" در 80 كيلومتري شمال ناحيه مزبور جزو منطقه رشد b6 بشمار مي آيد. اين مثال اثبات مي كند كه ناهمواري هاي محلي مي توانند اثرات قابل توجهي را بر ميزان دماي نواحي و نهايتاً گياهان قابل كاشت آنان برجا بگذارد (6).

ت ) جنوب اروپا :

نواحي جنوبي اروپا بجز نواحي كوهستاني معمولاً گرمتر از ساير بخش هاي قاره مزبور هستند. اين نواحي جزو مناطق رشد 10-8 محسوب مي گردند بجز نواحي بالكان جنوبي شامل صربستان و شرق بلغارستان كه نسبتاً حائز زمستان هاي سردتري هستند و جزو مناطق 7-6 قرار مي گيرند. سواحل "دالماسي" ، آلباني و شمال يونان ، شمال مركزي ايتاليا ، جنوب فرانسه و گرجستان جملگي جزو مناطق رشد 9-8 محسوب مي گردند. سواحل اقيانوس اطلس كه جزو قلمرو اسپانيا و پرتغال قرار دارند ، اندلس ، والنسيا ، مايوركا ، بخش هايي از كاتالونيا ، بخش اعظم سيسيل ، سواحل جنوبي ايتاليا و جنوب غربي يونان نيز مشمول منطقه 10 مي باشند درحاليكه برخي جزاير نواحي مذكور را حتي مي توان در زمره منطقه 11 محسوب داشت (6).

  «جدول3) منطقه بندي رشد گياهان براي بسياري از شهرهاي اروپا مبتني بر اطلاعات اقليم شناسي (6):»

«براي مطالعه ادامه مطلب به بخش چهارم مقاله مراجعه نمائيد.»