"ضوابط استاندارد نگارش مقالات علمی 2" ؛ " 2 Scientific paper format"
"ضوابط استاندارد نگارش مقالات علمی 2" ؛
" 2 Scientific paper format"
گردآوري و تدوين :
اسماعيل پوركاظم؛ كارشناس ارشد زراعت،
مدرّس دانشگاه جامع علمي كاربردي گيلان
استناددهي مطالب به منابع :
الف) استناددهي مطالب متن :
در سرتاسر مقاله هر كجا كه از نتايج تحقيقات ديگران بهره مي گيريد، بايد استناد به آنرا ذكر نمائيد. ساده ترين شيوه چنين است كه سنديت مطلب را بصورت جمله معترضه بيان سازيد. بدين صورت كه در داخل پرانتز به ذكر نام خانوادگي نويسنده و سال انتشار بصورت (Clark 2004) يا (راشد 1391) اقدام نمائيد. قبل از ذكر استناد مطمئن گرديد كه مطالب مقاله مورد نظرتان كاملاً مربوط به آنچه بيان داشته ايد و مؤيد آن هستند (12).
استناددهي مطالب در متن مقالات از نظم خاصي پيروي مي كند. معمولاً در مقالات بيولوژي از پانويس ها (footnotes) و پي نويس ها (endnotes) برخلاف مقالات جامعه شناسي و مردم شناسي استفاده نمي گردد زيرا علوم زيستي غالباً از سيستم "نام نويسنده- سال نشر" براي مستندسازي مطالب بهره مي گيرند. تمامي استنادهاي متن مقاله در داخل پرانتز آورده مي شوند مثلاً :
"كلينتون" : دريافت كه سرعت دويدن روباه ها در علفزارها از برخي شكارگران مشابه بيشتر است (Clinton 1999). البته در مواردي كه تعداد نويسندگان بيش از يك نفر باشند، از واژه "et al" به معني سايرين (and others) بدين ترتيب بهره مي گيرند : (Clinton et al 1999) (5).
چگونگي بيان مستندات در ژورنال هاي مختلف متفاوتند ولي مرسوم ترين آنها به اشكال زير مي باشند :
1) بطور معمول از نام خانوادگي نويسنده و سال انتشار استفاده مي گردد مثل (Bugjuice 1996).
مثال ديگر: نتايج نشان دادند كه موش هاي نر به تيمارهاي استروژن از طريق كاهش رفتارهاي عاطفي واكنش نشان مي دهند (Gumwad 1988 ; Bugjuice 1997).
بخش منابع مقاله بايد حاوي مشخصات كامل استنادها باشد تا خواننده بتواند از تمامي مشخصات آنها مطلع گردد.
2) Click and Clark (1999) بيان داشتند كه موش هاي تيمار شده با استروژن هاي سنتزي به بروز واكنش هاي مشابهي پرداختند.
3) كاهش رفتارهاي عاطفي موش ها همچنين ممكن است مربوط به وضعيت تغذيه اي آنان باشد (Anon 2002 ; Bruhahauser et al 2000).
4) توجه داشته باشيد كه در مواقع استناد به كتب بايد شماره صفحه نيز ذكر گردد نظير (Gumwad 1988 : 209). بدين ترتيب به خواننده در يافتن مطالب استنادي در صفحات متعدد كتب كمك مي شود امّا براي مقالات ضرورتي به نوشتن صفحه مورد نظر نيست.
5) در مواردي كه مقاله داراي دو نويسنده است، بايد به ذكر نام خانوادگي هر دو نفر بشرح (Click and Clark 2001) پرداخت. مقالاتي كه بيش از 2 نويسنده دارند، بايد به ذكر نام خانوادگي نفر اوّل پرداخته سپس از واژه et al بجاي بقيّه نفرات استفاده نمود و متعاقباً به ذكر سال انتشار بدين طريق (Morison et al 2007) پرداخت.
6) زمانيكه كتاب، مقاله يا مطلبي فاقد نويسنده است، بايد از واژه Anon. و سال انتشار بدين شرح (Anon. 2011) استفاده كرد. "Anon." حروف اختصاري براي واژه anonymous به معني بي نام است.
7) اگر در صدد استناد به مطلبي هستيد كه آنرا در مرجع ديگري ملاحظه كرده ايد، بايد به طريق (Driblick 1998 in Oobleck 2009) عمل گردد.
8) براي استناد به چند منبع جهت يك مطلب بايد از علامت دستوري "ويرگول نقطه" (semicolon) به شكل (Smith 2001 ; Stwart 2000 : 210 ; Bruhauser et al 1999) استفاده گردد.
9) مطالبي كه پس از درج استناد توسط پرانتز بصورت ادامه جمله آورده مي شوند، در حقيقت جزو همان مطلب و منبع مربوطه خواهند بود مثل : موش ها پس از دريافت تيمارهاي استروژن (Bugart 1997) به تغيير در رفتارهاي عاطفي پرداختند (12).
10) تمامی منابع مورد استفاده باید بر اساس ترتیب الفبائی نام خانوادگی نویسندگان مرتب شوند.
11) در مواردی که یک نویسنده دارای بیش از یک مقاله است و یا چند نویسنده دارای نام خانوادگی مشابهی باشند، باید به ترتیب سال انتشار آنها پرداخت بطوریکه جدیدترین مقالات را قبل از دیگران ذکر نمود.
12) اسامی نویسندگان باید همانند مرتب سازی منابع در متن مقاله آورده شوند.
13) در مواردی که نویسندگان مشابهی به انتشار چندین مقاله در یکسال پرداخته اند، باید به مشخص نمودن آنها با حروف کوچک در انتهای سال انتشار اقدام کنید مثلاً :
Bugjuice , B . 1998a . Physiological effects of estrogen on mouse courtship behavior . J Physiol 40(2) : 140-145.
Bugjuice , B . 1998b . Physiological effects of estrogen analogs : insincere courtship behavior in female mice . J physiol 40(8) : 1240-1247.
14) در صورتیکه نام نویسنده را بطور کامل ذکر می کنید، نیازی به استفاده از کاما (،) نیست ولیکن اگر نام نویسنده را به اختصار می آورید، باید از کاما بهره گیرید. برای جداسازی اسامی نویسندگان متعدد هر مقاله نیز از کاما استفاده نمائید.
15) برای درج عنوان مقاله از حروف بزرگ در آغاز آن سود جوئید.
16) اسامی ژورنال های شناخته شده را به اختصار ذکر کنید مگر اینکه بخواهید آنرا برای دفعه اول معرفی نمائید.
17) شماره اولی که پس از نام هر مأخذ درج می گردد مثلاً 40 عبارت از شماره نشریه و شماره بعدی مثلاً (2) نشاندهنده شماره مجلد است ولیکن اگر هر شماره فقط یک مجلد داشته باشد آنگاه شماره نشریه را بلافاصله قبل از کولون (دو نقطه) می آورند یعنی 40:
18) شماره هایی که به صورت 154-141 آورده می شوند، بیانگر صفحاتی از مقاله یا کتاب می باشند که حاوی مطالب مورد نظر هستند (12).
نهايتاً اينكه ليست كامل تمامي استنادها بايد در بخش منابع انتهاي مقاله آورده شوند. فرمت بخش منابع ممكن است تا حدودي براي برخي ژورنال هاي علمي تفاوت نمايد لذا هر كدام از آنها به درج دستورالعملي در نشريات خويش جهت راهنمايي نويسندگان اقدام مي كنند (5).
ب ) استناددهي مقالات مجلات و ژورنال ها :
فرمت قابل پذيرش :
نويسنده . سال نگارش . عنوان مقاله . عنوان ناشر و صفحات مربوطه
Author (s) . Publication year . Article title . Journal title Volume: pages
مثال :
حائري ، م و ج ، لواساني . 1387 . اثرات مقادير مختلف هورمون اكسين بر ريشه زايي قلمه هاي زيتون . ماهنامه تكنولوژي نوين 58: 233-229
Smith , D.C. and J.Van Buskirk . 1995 . Phenotypic design, plasticity and ecological performance in two tadpole species . American Naturalist 145:211-233
پ ) استناددهي مقالات فاقد نويسنده :
فرمت قابل پذيرش :
بي نام . سال انتشار . عنوان مقاله . عنوان ناشر و صفحات مربوطه
Anonymous . Publication year . Article title . Journal title Volume: pages
مثال :
بي نام . 1391 . تعيين مناسب ترين ارتفاع گلخانه هاي ميست براي تكثير قلمه هاي زيتون . مجله زيتون 241: 125-119
Anonymous . 2010 . Epidemiology for primary health care . International Journal of Epidemiology 5: 224-225.
ت ) استناددهي كتب :
فرمت قابل قبول :
نويسنده . سال انتشار . عنوان كتاب ، نوبت چاپ . ناشر ، محل انتشار ، شماره صفحات مربوطه
Author (s) . Publication year . Book title , edition if known . Publisher , Place of publication , number of pages.
مثال :
مكارم ، ب. ، ج ، هنرورو ل ، مسروري . 1392 . گياهان آبزي . نشر ميعاد تهران ، ص 313- 309
Purves , W.K. , G.H.Orians and H.C.Heller . 2013 . Life : The Science of Biology , 4th edition , Sinauer Associates , Inc. , Sunderland , MA . 1195 pps. (5).
برای درج مشخصات نویسندگان کتب به موارد زیر توجه نمائید :
1) نام نویسندگان را به صورت اختصاری بنویسید.
2) حرف اول کتاب را با حروف بزرگ بنویسید.
3) عنوان کتاب را به صورت "زیر خط " ذکر نکنید.
4) واژه 2nd ed. به معنی چاپ دوّم است لذا برای چاپ اوّل نباید نگاشته شود.
5) نام ناشر و شهر محل انتشار را درج نمائید.
6) سال انتشار را متعاقب نام نویسنده بیاورید (12).
ث ) استناددهي كتب حائز بخش هاي مجزا :
فرمت قابل قبول :
نويسنده . سال انتشار . عنوان بخش مورد نظر ، عنوان كتاب (نام نويسنده يا ويراستار) محل انتشار . صفحات مربوطه
Author (s) . Publication year . Chapter title . In : Book title (Author (s)/editors , first name) . Place of publication . pages.
مثال :
روائي ، ب . 1389 . بهاران آينده ، از كتاب : سر انجام جهان (تأليف ح. مصطفوي) ، انتشار وحي كرج ، صفحات 441-420
Jones,C.G. and J.S.Coleman . 1998 . Plant stress and insect herbivory : Toward and integrated perspective. In : Responses of plants to multiple stresses (H.A.Mooney , W.E.Winner & E.J.Pell , editors) , Academic Press , San Diego , pp. 249-280.
ج ) استناددهي مطالب روزنامه ها :
فرمت قابل قبول :
نويسنده . تاريخ انتشار (سال/ماه/روز) . عنوان مطلب . عنوان روزنامه ، قسمت مربوطه: صفحه : ستون
Author (s) . Date (Year/Month/Day) . Article title . Newspaper title Section: page: Column.
مثال :
كريم پور ، ه . 23/11/1390 . كاربرد دستگاه هاي جديد نقشه برداري . روزنامه ماه نو بخش تكنولوژي: صفحه 9: ستون دوّم
Bishop , J.E . 1997 November 4 . Do flies spread ills or is that claim merely a bugaboo? The Wall Street Journal 1: 1: 4.
چ ) استناددهي سايت هاي انترنتي :
آدرس هاي انترنتي بايد بطور كامل ارائه گردند تا ديگران بتوانند به آساني به مطلب انترنتي مورد نظر دست يابند. كوشش شود تا موارد زير در اينگونه آدرس دهي ذكر گردند :
1-چ- نويسنده يا نويسندگان (نام خانوادگي ، نام)
2-چ- تاريخ ايجاد صفحه يا آپديت
3-چ- عنوان صفحه
4-چ- عنوان كامل سايت انترنتي
5-چ- آدرس URL بطور كامل
6-چ- تاريخ دستيابي (5).
براي استناد به منابع انترنتي در گستره جهاني وب يا www (world wide web) بايد :
Author(s) Last name , first initial . (date created or updated) . Title of the pages . Title of the complete site . [on line] . Available : http://full.web.address . [date accessed].
مثال :
Hammett,P . (1997) Evaluating web resources . Ruben Salazar Library , Sonoma State University . [on line] . Available : http://libweb.sonoma.edu/Resources/eval.html. [March 29, 1998].
ح ) استناددهي مطالب سخنراني :
فرمت قابل پذيرش :
نام خانوادگي سخنران ، حرف اول نام . محل سخنراني ، تاريخ ، شماره اتاق
Lecture`s Last name, First initial . Lecture location , Date , Room number.
مثال :
Greengrove , C . Lecture . UW-Tacoma , 8 January 1997 , TLS 490sc.
خ ) استناددهي مطالب ويدئويي :
فرمت قابل پذيرش :
عنوان ويدئو (كاست) . كارگردان يا ويراستار . نام تهيه كننده . (محل توليد) : سازمان مسئول توليد ، سال توليد
Title of video (video cassette) . editor or director . producer`s name .[location of production]: organization responsible for production , Year.
مثال :
كنفرانس زبان دوّم (كاست 1024) . كارگردان ر، كاوياني . تهيه كننده ف،مرتضوي . مركز استعدادهاي درخشان تهران : وزارت آموزش و پرورش ، 1391
New horizons in esthetic dentistry (videocassette) . wood, R.M., edithor . visualeyers productions , producer. [Chicago] : Chicago Denthal Society , 1996.
د ) استناددهي پايان نامه و رساله :
فرمت قابل پذيرش پايان نامه هاي كارشناسي ارشد (thesis) و رسالات دكتري (dissertation):
نويسنده . سال انتشار . عنوان رساله . ناشر ، محل نشر، شماره صفحات مربوطه ، شيوه دسترسي
Author . Publication Year . Title [dissertation] . Publisher : Place of publication , number of pages . Available from : University Microfilms , Ann Arbor , MI ; DAI number
مثال :
رضوي ، م . 1392 . تعيين بهترين فاصله براي كاشت درختان صنوبر هيبريد در شرايط شمال ايران . پايان نامه كارشناسي ارشد جنگلداري ، دانشكده كشاورزي دانشگاه گيلان ، صفحات 112-102 ، مركز اسناد دانشگاه
Ritzmann RE. 1997 – The snapping mechanism of Alpheid shrimp [dissertation] . University of Virginia : Charlottesville (VA) . 59pp . Available from : University Micrifilms , Ann Arbor . MI: AAD 74-123.
ذ ) استناددهي گزارشات دولتي :
فرمت قابل قبول :
نويسنده/مؤسسه . سال انتشار . عنوان . ناشر ، محل انتشار ، صفحات مورد نظر
Author/Agency (if no author) . Publication year . Title . Publisher , Place of publication , number of pages.
مثال :
مؤسسه جنگل ها و مراتع . 1389 . بهترين زمان برداشت جنگل مصنوعي كاج در غرب ايران . نشر ماهان كرمان ، صفحات 148-135
Mitchell , R.G., N.E.Johnson and K.H.Wright . 1997 . Susceptibility of 10 spurce species and hybrids to the white pine weevil (=sitka spurce weevil) in the pacific northwest . PNW-225. U.S.Department of Agriculture Forest Service, Washington, D.C., 8pp. (5).
ر ) استناددهي مكاتبات و مكالمات شخصي :
در موارديكه اطلاعات مورد نيازتان را از طريق نامه يا مكالمه حاصل نموده ايد و اطلاعات مزبور قبلاً منتشر نشده اند، بايد از طريق زير به آن اعتبار ببخشيد :
"موش هاي نر در اثر تيمار استروژن به ابراز رفتارهاي ملايم پرداختند (دكتر اسدپور ، مكاتبات شخصي) يا (C . Mousse , pers. Comm.) . اينگونه استنادها نيازي به درج تاريخ ندارند. همچنين نيازمند درج در منابع نيستند وليكن بهتر است در بخش سپاسگزاري به تشكر از فرد مزبور به جهت مساعدت مربوطه بپردازيد (12).
شیوه درج جداول و اشکال :
--- آنگاه که آنالیزهای آماری پایان یافتند، باید به تخلیص اطلاعات و نتیجه گیری پرداخت. خلاصه کردن اطلاعات به روش های زیر انجام می گیرد:
الف) در قالب کلمات متن (text)
ب ) بصورت جداول (tables)
پ ) بشکل تصاویر (figures) (10).
--- جداول به ارائه فهرستی از اعداد و کلمات در ستون هایی می پردازند که هر ستون دارای عنوان یا برچسب ویژه است. معمولاً از جداول برای نشاندادن یک گرایش یا الگویی از ارتباط بین گروه های ارزشی استفاده نمی شود بلکه برای اینگونه موارد از اشکال بهره می گیرند. بعنوان مثال اگر ضمن مطالعات در صدد ارائه اندازه جمعیت و نسبت جنسیت برای هر محل هستید و بر مكان های خاصی تأکید می ورزید، باید از جداول بهره گیرید ولیکن اگر در صدد بیان نسبت جنسیت در ارتباط با اندازه جمعیت هستید، بهتر است از اشکال استفاده نمائید (10).
--- پس از اینکه آنالیز داده ها انجام گرفت و تصمیم به ارائه نتایج به بهترین حالت گرفتید آنگاه باید بیندیشید که چگونه آنها را مرتب سازید. آنالیزها باید خوانندگان را به مسیر مطلوب بکشانند و پاسخی برای مشکلی بیابند که در مقدمه به بیان آن پرداخته اید. نحوه مرتب سازی و ارائه اطلاعات می تواند به متقاعد نمودن خوانندگان کمک نماید. بسیاری از یافته های ساده را بهتر است با جملات منفرد و با ذکر خلاصه ای از داده ها بصورت معترضه بیان نمائید زیرا بر خلاف آنچه شنیده اید، تمامی نتایج حاصل از آنالیز را نمی توان با اشکال و جداول عرضه کرد. مثلاً : بذردهی بوته هایی که در معرض تشعشع کامل خورشید بوده اند بمیزان 8/6±3/52 بذر بسیار بیشتر از بذردهی بوته هایی بودند که نور خورشید را بصورت فیلترشده (2/3±7/14 بذر، احتمال 99% ، 55=df ، 8/11=t) دریافت نمودند(10).
--- از اشکال برای ارائه بصری نتایج پژوهشي بهره می گیرند و آنها عبارتند از :
1) گراف یا نمودار (graph) : گراف ها از عمومی ترین اشکالی هستند که قادر به بیان جزئیات می باشند. گراف ها می توانند گرایش یا الگوی ارتباطات را به نمایش بگذارند.
2) دیاگرام یا نمایش اشکال هندسی (diagram)
3) تصویر یا عکس (photo)
4) ترسیم با جزئیات (drawing)
5) ترسیم بدون جزئیات (schematics)
6) نقشه (map) (10).
--- هر یک از تصاویر و جداول باید توسط بخشی از متن منتسب گردند لذا پس از تشریح نتایج حاصل از آنالیز داده ها در متن باید آنرا به یکی از جداول یا اشکال ارتباط داد تا خوانندگان بتواند مطالب را با جزئیات بیشتری پیگیری نمایند. مثلاً : سرعت جوانه زنی بذور برنج در آب جاری پس از 24 ساعت بنحو معنی داری بیشتر از شاهدها بودند (شکل4). مثال ديگر : رشته های همولوگ DNA برای ژن ارغوانی از 4 همنوع (جدول1) نشاندهندۀ تشابه بسیار زیاد است و تفاوت ها غالباً در 4 مورد می باشند. همچنين از بکارگیری جملاتی که هیچگونه اطلاعاتی در مورد جداول و اشکال به خواننده منتقل نمی کنند، پرهیز نمائید. مثلاً : جدول1 نشاندهنده خلاصه نتایج برای ارتفاع افراد مذکر و مؤنث می باشد (10).
--- زمانیکه در متن مقاله به اشکال اشاره می نمائید، می توانید بجای واژه شکل (figure) از اختصار fig. بهره گیرید ولیکن اختصاری برای واژه جدول (table) وجود ندارد. اشکال و جداول را بطور مستقیم و بر اساس ترتیب مطالب متن مقاله از عدد 1 شماره گذاری کنید. در صورتیکه در نحوه ارائه اشکال تجدید نظر نموده اید، باید به شماره گذاری مجدد آنها مبادرت ورزید. در نسخه های دستنویس معمولاً جداول و اشکال را بطور مجزا از متن تهیّه می کنند ولیکن برای هدایت صحیح مخاطبین به نتایج پژوهشی باید آنها را در نزدیک ترین محل انتساب در متن قرار دهید. گاهاً برای جلوگیری از گسیختگی مطالب متن می توان تمامی اشکال و جداول را در پایان بخش نتایج درج نمود. در صورتیکه تصاویر و جداول را در داخل متن تعبیه می کنید، از تقسیم متن به دو بلوک کوچک مجزا اجتناب ورزید زیرا بهتر است تمامی متن و تصاویر مربوطه در یک صفحه آورده شوند (10).
--- تمامی جداول و اشکال باید کاملاً واضح، دارای برچسب و از طریق علائم بخوبی قابل درک برای مخاطبین گردند و نیازی به مطالعه بخش نتیجه گیری نباشند یعنی هر کدام از آنها باید به تنهایی قابل تفسیر و تأویل (acid test) شوند. بغرنج و پیچیده نمودن اشکال و جداول می تواند موجب دشواری درک آنها در داخل یا خارج متن گردند لذا نهایت سعی خویش را در ساده نمودن آنها بکار گیرید. برای اطمینان می توانید عقیده صاحب نظران مربوطه را جویا شوید. در برخی مقالات بهتر است از اشکالی استفاده شود که نصف صفحه را بپوشاند زیرا هیچیک از مخاطبین برای خواندن جزئیات از ذره بین بهره نمی گیرند وليكن اشکال ترکیبی ممکن است به یک صفحه کامل نیازمند باشند (10).
--- در بسیاری از موارد ترجیحاً از تصاویر سیاه و سفید بهره می برند زيرا اگر نیاز به فتوکپی و یا فاکس مقاله باشد آنگاه تمامی اطلاعاتی را که از طریق رنگ بیان شده اند، زائل خواهند شد. در مواردیکه نیاز به ارائه مطالب بصورت پوستر باشد و یا باید در مورد پروژه ای صحبت نمائید، بهتر است برای متمایز نمودن داده ها از تصاویر رنگی بهره گیرید. هرگز از رنگ ها فقط برای جلوه گری مقالات استفاده نکنید بلکه هر رنگ باید بتواند بخشی از اطلاعات را به نمایش بگذارد. هیچگاه برای تصاویر مقالات از عنوان استفاده نکنید زیرا عناوین فقط فضای بیشتری را اشغال می کنند لذا برای این منظور از علائم بهره گیرید. برای تصاویر پروژه ها و پوسترها ارجحیت با تعیین عنوان یا تیتر می باشد (10).
--- پس از واضح نمودن یا تست اسیدی جداول و اشکال باید به شفاف سازی و تکمیل علائم (legend) یا زیرنویس ها (caption) پرداخت و هر علامت را شرح داد تا بتوان اطلاعات موجود در اشکال و جداول را برای مخاطبین آشکار ساخت. محل قرار دادن علائم بشرح زیر می باشند :
الف) علائم جدول : علائم جدول را درست در بالا و سمت چپ استقرار می دهند زیرا جداول از بالا به پائین قرائت می شوند.
ب ) علائم اشکال : علائم اشکال را در زیر تصاویر قرار می دهند زیرا اشكال را از قسمت پائین مطالعه می کنند(10).
--- در مورد تصاویر و گراف ها به موارد زیر توجه نمائید :
1) علائم را در زیر گراف ها قرار دهید.
2) تمامی محورها را با مقیاس یکنواخت نشان دهید.
3) گروه های PH را همواره بر محور X قرار دهید.
4) از تصاویر با وضوح کافی بهره گیرید.
5) در انتخاب صفات برای محورهای X و Y دقت نمائید (10).
سیستم اندازه گیری، اختصارات و تبدیل ها:
--- بسیاری از پژوهندگان از "سیستم متریک" (Metric system) بعنوان واحد استاندارد بهره می گیرند. این سیستم مبتنی بر: متر برای فاصله، لیتر برای حجم و گرم برای اندازه گیری وزن است. مقیاس های اندازه گیری برای واحدهای بزرگتر یا کوچکتر را در "سیستم متریک" مضربی از عدد 10 قرار می دهند لذا آنرا "سیستم دهدهی" (decimal) نیز می گویند و بصورت زیر عمل می گردد :
1) در این شیوه از 10^2 برای نشاندادن 10 به توان 2 یا مربع عدد 10 استفاده می شود.
2) همچنین از 10^-2 برای نشاندادن 10 به توان 2- بهره می برند.
3) هر کیلوگرم (kilogram) یا "kg" برابر 1000g است.
4) هر کیلومتر (kilometer) یا "km" برابر 1000 m است.
5) هر سانتیمتر (centimeter) یا "cm" برابر 0.01 m است.
6) هر میلیگرم (milligram) یا "mg" برابر 0.001 g است.
7) هر میلیمتر (millimeter) یا "mm" برابر 0.001 m است.
8) هر میکروگرم (microgram) یا "ug" برابر 0.000001 g است.
9) هر میکرولیتر (microliter) یا "ul" برابر 0.000001 L است.
10) هر نانوگرم (nanogram) یا "ng" برابر 0.000000001 g است.
11) هر نانوآمپر (nanoAmperes) یا "nA" برابر 0.000000001 A است.
12) هر پیکوگرم (pictogram) یا "pg" برابر 0.000000000001 g است.
13) هر پیکوآمپر (picoAmperes) یا "pA" برابر 0.000000000001 A است (14).
--- براي تبديل واحدهاي طول از "سيستم متريك" (ميليمتر، سانتيمتر، دسيمتر، متر، هكتومتر، كيلومتر) به واحدهاي "سيستم امپريال" (اينچ، فوت، يارد، مايل) مي توانيد از جداول مربوطه يا سايت هاي تبديل آنلاين نظير : http://www.easyunitconverter.com استفاده كنيد.
براي تبديل واحدهاي وزن از "سيستم متريك" (گرم، كيلوگرم، تن متريك) به واحدهاي "سيستم امپريال" (اونس، پوند، تن) مي توانيد از جداول مربوطه يا سايت هاي تبديل آنلاين بهره گيريد. مثلاً "تن متريك" (mt) حدوداً 102/1 برابر تن امپريال (t) مي باشد.
براي تبديل واحدهاي حجم از "سيستم متريك" (سانتيمتر مكعب، متر مكعب) به واحدهاي "سيستم امپريال" (اينچ مكعب، فوت مكعب، يارد مكعب) مي توان از جداول مربوطه و سايت هاي تبديل آنلاين استفاده نمود.
براي تبديل واحدهاي حجم مايعات از "سيستم متريك" (ميلي ليتر يا سي سي، ليتر) به واحدهاي "سيستم امپريال" (اونس مايع يا "fl oz" ، پنت يا "pt" ، كوآرت يا "qt" ، قاشق چايخوري يا "tsp" ، قاشق غذاخوري يا "tbsp" ، فنجان يا "C" ، گالن آمريكايي يا "US gal") از جداول مربوطه و سايت هاي آنلاين بهره برداري شود.
واحدهاي مساحت "سيستم متريك" (سانتيمتر مربع، مترمربع، كيلومتر مربع، هكتار يا "ha") را مي توان به واحدهاي مساحت "سيستم امپريال" (اينچ مربع، يارد مربع، مايل مربع، ايكر يا "A يا ac") تبديل نمود.
واحدهاي دما يعني سانتيمتر يا سلسيوس (C) ، فارنهايت (F) و كلوين (K) را از طريق فرمول هاي زير به همديگر تبديل مي نمايند :
(degrees F – 32) × 5/9 = degrees C
Degrees C × 9/5 + 32 = degrees F
براي تعيين درصد در مايعات از فرمول زير بهره مي گيرند :
Percent (%) = grams solute / 100 ml solvent
براي تعيين مولاريته از فرمول هاي زير بهره مي برند :
Molarity (M) = moles solute per liter of solvent
مثلاً :
1 M = 1 mole / Liter
1 mole = 6.023 × 10^23 molecules
= 1 molecular weight (MW)
~ 1 formula weight (FW)
1 mM = 10^-3 M
براي بيان ميزان شوري از فرمول هاي زير استفاده مي گردد :
Salinity = grams total solutions per kg of deawater
و آنرا با واحدي بنام "قسمت در هزار" (ppt) يعني "part per thousand" بيان مي دارند. مثلاً آب هاي ساحلي درياها حدوداً داراي 32-30 گرم مواد محلول در هر كيلوگرم مايع مي باشند يعني 30-32 ppt
براي نشان دادن ميزان PH برخلاف تمامي واحدها بايد عدد را در سمت راست PH درج نمود مثل PH 6 در صورتيكه در ساير موارد بايد عدد را در سمت چپ واحد نوشت مثل 67 mm.
مرسوم ترين واحدهاي زمان عبارتند از : سال (yr) ، روز (d) ، ساعت (h) ، دقيقه (min) ، ثانيه (sec يا S) ، هزارم ثانيه (mses) (14).
--- برای درج واحدهای اندازه گیری در مقالات علمی به موارد زیر توجه نمائید :
1) برای ذکر داده ها همواره از واحدهای اختصاری (abbreviate) بهره گیرید.
2) واحدهای جمع و مفرد از علائم اختصاری یکسانی سود می جویند.
3) درصد (percent) از علائم اختصاری محسوب نمی شود امّا آنرا با سمبل % نشان می دهند.
4) همواره بین عدد و واحد اختصاری نظیر 42 um یا 2.3 m فاصله بگذارید.
5) روش صحیح برای گزارش PH این است که آنرا قبل از عدد و بصورت PH 7 بنویسید.
6) هیچگاه از واژه of در بین واحد و عدد استفاده نکنید.
7) واحد و عدد را بصورت جداگانه در جمله نیاورید زیرا همواره باید مجاور همدیگر باشند.
8) تاریخ را بدین صورت در متن مقاله بیاورید : 14 November, 1998 (14).
بازنگري مقاله توسط نويسنده :
--- اغلب نویسندگان حداقل 3-2 مرتبه به بازبینی شخصی مقاله تحریر شده قبل از تحویل آن برای نظرخواهی سایرین (peer review) می پردازند. برای این منظور باید مطالب مقاله تحقیقی را از ابتدا و با دقت مطالعه نمائید ولیکن بهتر است آنرا با صدای بلند بخوانید و از خودتان بپرسید که حاصل نگارش مقاله مزبور چه بوده است ؟ آیا مطالب متن، تفاسیر و نتایج نیازمند تغییرات، تعدیل و یا بسط منطقی نیستند ؟ آیا می توان برخی جملات را خلاصه تر و کوتاه تر نوشت و یا با وضوح بیشتری عنوان نمود ؟ آیا می توان زمان برخی افعال را بگونه ای تغییر داد تا پویایی بیشتری داشته باشند ؟ آیا تصاویر و جداول از گویایی کافی برای ارائه شدن بصورت تجرید از کلیت مقاله مزبور برخوردارند ؟(9).
--- بازنگري مقالات از بدو تدوين تا مرحله تأئيد نهايي مرتباً صورت مي پذيرد. يكي از مسائلي كه اغلب انجام مي شود اينكه يك نسخه چركنويس اوليه از كل مطلب تهيه مي گردد و بدون اينكه بازنگري اصولي صورت يابد، نسبت به نگارش سريع مقاله اقدام مي نمايند درحاليكه برخورداري از يك بينش كلي و سپس تهيه يك نقشه كلي براي سازماندهي مطالب ضروت دارند و بدينگونه مشخص مي شود كه مطالب مورد نظر تا چه ميزان دقيق و علمي مي باشند:
الف) يكپارچگي موضوع (global) :
1-الف- مراحل ايده پردازي، سوابق و مطالب هر بخش را از نظر پيشرفت منطقي بررسي كنيد و جملات شاخصي براي اين منظور انتخاب نمائيد.
2-الف- نكات ارتباطي عميق و قوي بين مقدمه ، بحث و نتيجه گيري بگنجانيد تا درك مطالب آسانتر گردند (7).
ب ) پاراگراف ها :
بررسي كنيد كه هر پاراگراف داراي عنوان بحث مرتبط باشد تابعنوان جملات هدايتگر عمل نمايند. در هر پاراگراف مي توان از عنوان فرعي حمايتي بهره گرفت. در بين پاراگراف ها از نقاط انتقالي و تغيير حالت استفاده كنيد تا بر منطقي و سليس بودن مطالب بيفزائيد (7).
پ ) خطوط ويرايش :
1-پ- صحت و كامل بودن اصطلاحات علمي و واژگان تخصصي (terminology) را بررسي كنيد.
2-پ- در صورت امكان افعال و كلمات كم اثر را به افعال و كلمات مؤثر و كارآمد تبديل نمائيد.
3-پ- عبارات زائد و غير ضروري را حذف سازيد.
4-پ- از كلمات و جملات محاوره اي پرهيز كنيد.
5-پ- عبارات تكراري را حذف نمائيد.
6-پ- جملات را با حداقل كلمات به اختصار و واضح بيان كنيد.
7-پ- مقاله را با صداي بلند بخوانيد تا جملاتي را كه با عجله نگاشته ايد و قرابت هجائي با ديگران ندارند، مشخص گردند (7).
ت ) موارد متفرقه :
1-ت- بررسي كنيد كه تمامي منابع بطور صحيح در متن مقاله قرار دارند.
2-ت- ترتيب درست شمارگان جداول و تصاوير را بررسي كنيد.
3-ت- رعايت مقررات دستور زبان را بازبيني نمائيد.
4-ت- فواصل استاندارد را بين عنوان، متن، جداول و تصاوير رعايت كنيد.
5-ت- صفحات را به موقع ختم كنيد تا جداول و تصاوير بصورت شكسته درج نگردند.
6-ت- اسامي نويسندگان و اصطلاحات تخصصی را با املاء صحيح ذكر كنيد.
7-ت- دقت نمائيد تا در زمان تايپ يا حروف چيني دچار غلط هاي دستوري و املائي نشويد.
8-ت- تعيين موقعيت مكاني تيترهاي اصلي و فرعي را بررسي كنيد (7،9).
ث ) بازنگري بعد از بررسي دقيق :
بعد از خواندن دقيق توضيحات و توصيه ها به اصلاح مجدد مقاله، شفاف نمودن برخي مطالب و استدلال نكات مبهم بپردازيد مگر اينكه كاملاً مدلل و توجيه پذير بوده باشند (7).
ج ) بازنگري نهايي :
در صورت امكان به مرور آزمايشي مقاله براي آخرين دفعه بپردازيد. فرمت نهایی را برای آخرین مرتبه بررسی کنید. بدينطريق امكان مي يابيد تا مطمئن گرديد كه انتظارات شما كاملاً برآورده شده اند سپس آخرين نظر اجمالي را از جهت عدم ايجاد گسيختگي در صفحات انجام دهيد. انجام کارهای دقیق می تواند بر اعتبار شما بیفزاید درحالیکه کارهای نامرتب موجب تردید دیگران درباره مقالات شما می گردند (7،9).
بازنگری مقالات توسط دیگران :
--- برای اینکار از همکارانی که دارای دانش کافی مرتبط و مسئولیت پذیری هستند، برای ارائه نظرات انتقادی در راستاي اصلاح مقاله بهره گیرید و از دیدگاه های آنها برای تجدید نظر سود جوئید. تذکرات نظردهندگان می تواند بصورت زیر باشند :
1) نظرات در حاشیه متن مقاله ذکر شوند.
2) نظرات در فرم نظرخواهی آورده شوند.
3) نظرات در یک گروه با حضور نگارنده مطرح گردند (9).
بازنگري مقالات سايرين :
يكي از معضلات اين است كه برخي اسامي قابل كاربرد در مقالات شباهت بسيار زيادي با يكديگر دارند لذا نيازمند توضيحات بيشتري هستند بطوريكه :
الف) در زمان تصحيح مقالات بهتر است نسبت به طولاني بودن برخي بخش ها دقت گردد زيرا نويسندگان قادر به تشخيص اين مسئله نخواهند بود بنابراين در صورت امكان نسبت به ادغام برخي بخش ها اقدام كنيد وليكن اين موضوع نبايد به نامفهومي مطالب بينجامد. توصيه هاي اصلاحي يا تصديقي را مي توان در حاشيه متن مقاله تحرير نمود مثلاً : اين قسمت بسيار خوب است (good paragraph).
ب ) هرگاه با بخش هايي از مقاله دچار مشكل شديد بطوريكه برايتان واضح نبود، نظم لازم رعايت نشده نبود و يا اسامي اشخاص برايتان ناآشنا مي نمود آنگاه بهتر است در مورد آنها توضيحاتي لازم بدانيد.
در زمان تصحيح مقالات سعي كنيد كه با نوشتن توضيحات مناسب موجب رنجش نويسنده و بروز واكنش ضديت يا جبهه گيري وي نگرديد آنچنانكه :
مثال1:
تذكر نامطلوب : اين بخش از مقاله نيازمند كار بيشتري است.
تذكر مطلوب : بخش هاي مرتبط را در يكديگر ادغام نمائيد.
مثال2:
تذكر نامطلوب : مطالب از نظم كافي برخوردار نيستند.
تذكر مطلوب : در اين بخش به تشريح شرايط حيوانات كمياب و شيوه آزمايشي به صورت يكجا پرداخته ايد لذا در صورت امكان به جداسازي آنها اقدام شود.
مثال3:
تذكر نامطلوب : چه ارتباطي بين مطالب و منابع وجود دارد ؟
تذكر مطلوب : بنظر مي رسد كه سوابق و منابع پاراگراف دوّم داراي ارتباط مستقيمي با مطلب نباشند لذا بهتر است از منابع و مطالبي استفاده شود كه مستقيماً به موضوع اشاره دارند.
مثال4:
تذكر نامطلوب : واضح نيست .
تذكر مطلوب : مطمئن نيستم كه تفسير شما در پاراگراف سوّم را بخوبي درك نموده باشم لذا در صورت امكان به نتيجه گيري آن بپردازيد و گام هاي بعدي را براي ادامه پژوهش مشخص سازيد (6).
مؤسسه اطلاعات علمي "ISI" :
--- مؤسسه اطلاعات علمي "ISI" (Institute for Scientific Information) در سال 1960 ميلادي توسط "اوژن گارفيلد" تأسيس گرديد. اين مؤسسه در سال 1992 ميلادي تحويل مؤسسه معتبر ديگري موسوم به "Thomson Scientific & Healthcare" گرديد لذا تا مدت ها آن را "Thomson ISI" مي ناميدند و امروزه نيز بخشي از اموال معنوي و تجاري مؤسسه "تامسون رويترز" محسوب مي شود. مؤسسه "ISI" در حقيقت يك سرويس مبتني بر فهرست نگاري كتب و مجلات علمي است و به فهرست نويسي و آناليز آنها مي پردازد. اين شيوه با پيشقراولي "اوژن گارفيلد" شكل گرفته است.
اين مؤسسه هزاران ژورنال دانشگاهي از جمله مجلات چاپي مسلسل را در گروه هاي :
الف) "SCI" يا "Science Citation Index"
ب ) "SSCI" يا "Social Sciences Citation Index"
پ ) "AHCI" يا "Arts and Humanities Citation Index"
فهرست نويسي مي نمايد. تمامي آنها از طريق سرويس داده هاي انترنتي "ISI" قابل دسترسي هستند. اين داده ها اجازه مي دهند تا پژوهندگان با سهولت بيشتري به مجموعه اي از اطلاعات علمي موثق دست يابند و بدينگونه بر كيفيت توليدات علمي بيفزايند.
بعلاوه "ISI" اقدام به انتشار سالانه ژورنال گزارشات استناددهي (Journal Citation Report) مي نمايد كه حاوي فهرستي از مطالب ژورنال هاي علمي معتبر است و بدين وسيله به ارزشيابي محققيني كه بيشترين و با ارزش ترين مقالات علمي را منتشر ساخته اند، مي پردازد. در اين فهرست بيش از 14 هزار ژورنال علمي بعلاوه 1100 ژورنال جامعه شناسي و انسان شناسي قرار دارند. تمامي ژورنال ها و مطالب آنها بر اساس معيارهايي درجه بندي شده اند(16).
--- دو ماهنامه "ISI Publishes Sciences Watch" كه در طي دو سال اخير منتشر مي شود، آخرين اخبار مقالات علمي را در زمينه هاي رياضيات و آمار ، مهندسي ، بيولوژي ، شيمي و فيزيك به اطلاع محققين مي رساند. مطالب مربوط به مقالات جديد بطور اجمال توسط نويسندگان تحرير مي گردند. "ISI" همچنين فهرستي از پژوهشگران برتر را از نظر رتبه دانشگاه محل تحقيق منتشر مي سازد. عناوين و اطلاعات مقالات علمي در دستجات زير بر اساس ارزش علمي و رتبه نويسنده قرار مي گيرند :
1 |
علوم كشاورزي |
8 |
مهندسي |
15 |
عصب شناسي |
2 |
بيولوژي و بيوشيمي |
9 |
علوم زمين |
16 |
داروسازي |
3 |
شيمي |
10 |
ايمنولوژي |
17 |
فيزيك |
4 |
داروشناسي باليني |
11 |
علم مواد |
18 |
علوم گياهي و جانوري |
5 |
علوم كامپيوتر |
12 |
رياضيات |
19 |
روانشناسي و روانپزشكي |
6 |
اكولوژي و محيط زيست |
13 |
ميكروبيولوژي |
20 |
علوم اجتماعي |
7 |
اقتصاد و تجارت |
14 |
بيولوژي و ژنتيك مولكولي |
21 |
علوم فضا |
همواره فهرست مقالات و اسامي پژوهندگان بصورت آنلاين در سايت "ISI" برايگان قابل دستيابي هستند (16).
منابع و مآخذ :
1) Anderson , Greg – 2004 – How to write a paper in scientific journal style and format – Department of Biology , Bates College
2) Anderson , Greg – 2002 – How to write latin names of species – Department of Biology , Bates College
3) C S U – 2013 – Writing the scientific paper – Colorado State University
4) G M U – 2004 – A guide to writing in the biological sciences – George Mason University , Department of Biology
5) G R C C – 1997 – General format for writing a scientific paper – Green River Community College ; http://www.greenriver.edu
6) Lowell , Seri – 2002 – Helpful hints for effective peer reviewing – Department of Biology , Bates College
7) Lowell , Seri – 2002 – Revising your paper – Department of Biology , Bates College , Lewiston
8) Lowell , Seri – 2002 – Reporting statistical result in your paper – Department of Biology , Lewiston
9) O L R H – 2002 – A strategy for writing up research results – Department of Biology , Bates College , Lewiston
10) O L R H – 2002 – Almost everything you wanted to know about making tables and figures – On_Line Resources Home ; Department of Biology , Bates College , Lewiston
11) O L R H – 2001 – Formats for writing scientific reports and paper – Department of Geology and Environmental Science , James Madison University
12) O L R H – 2002 – How to cite other sources in your paper – On_Line Resources Home ; Department of Biology , Bate College , Lewiston
13) O L R H – 2002 – Introduction to journal_style scientific writing – On_Line Resources Home ; Department of Biology , Bates College , Lewiston
14) O L R H – 2002 – The Metric System Abbreviations and conversion for common units of measure – On_Line Resources Home ; Department of Biology , Bates College , Lewiston
15) O L R H – 2002 – The structure , Format , Content and Style of a journal style scientific paper – On_Line Resources Home ; Department of Biology , Bates College , Lewiston
16) Wikipedia – 2014 – Institute for Scientific Information – http://en.wikipedia.org